Informatyka dla gimnazjum/Podstawy środowiska tekstowego
Podstawowym pojęciem jest tzw. wiersz poleceń, w którym wpisujemy nasze komendy za pomocą klawiatury i zatwierdzamy klawiszem ENTER (zwanym też RETURN). Po wpisaniu polecenia i po jego "wysłaniu" otrzymamy wyniki działania i gdy system będzie ponownie gotów do przyjęcia naszych poleceń, znów pojawi się wiersz poleceń, z charakterystycznym znakiem zachęty (ang. prompt) - zachęty do wpisania następnego polecenia, który najczęściej zawiera informacje takie jak aktualny katalog, nazwa użytkownika, nazwa komputera. Oto znak zachęty powłoki bash:
[kasia@czarownica wiersze]$
Oczywiście, znak zachęty można często ustawić tak, aby wyświetlał nie nazwę użytkownika, komputera i katalogu (jak w przykładzie wyżej) tylko np.: aktualną godzinę i dowolny tekst.
Uruchamiane przez nas programy-polecenia mogą przyjmować opcje i argumenty. Np: program kasujący pliki jako argument przyjmie nazwę pliku do skasowania, a jako ew. opcję to, czy bez potwierdzenia kasować pliki tylko do odczytu. Ogólny schemat tego, co zobaczymy na ekranie to:
[znak zachęty] [polecenie] [opcja1] [argument1] [opcja2] [argument2] [ENTER]
Na przykład:
[kasia@czarownica wypracowania]$ ispell -d polish mieszko1.txt [ENTER]
Właśnie Kasia uruchomiła na swej "Czarownicy" program ispell służący do sprawdzania pisowni i wyłapywania literówek. Użyła przy tym opcji "-d", która wybiera słownik użyty do sprawdzania ("polish" - polski, jest argumentem do opcji "-d") i z argumentem programu "mieszko1.txt" (tutaj - jak łatwo się domyśleć - jest to plik z wypracowaniem o jednym z pierwszych władców Polski).
(Mały quiz - czy Mieszko I był królem Polski?)
Podając jako parametr jakiś plik, możemy to zrobić na dwa sposoby
- podać ścieżkę względną. Wtedy odwołujemy się do pliku/katalogu położonego w korzeniu katalogu, w jakim aktualnie się znajdujemy ( wyświetlany jest najczęściej w ciągu zachęty ), lub do pliku znajdującego się w katalogu domyślnie przeszukiwanym w takim wypadku przez nasz system ( w bashu można je przejrzeć wpisując echo $PATH ).
- podać ścieżkę bezwzględną. Wtedy to odwołujemy się do ściśle określonego przez nas zasobu dostępnego w naszym komputerze
Innymi słowy, ścieżka mieszko1.txt może oznaczać /home/kasia/mieszko1.txt, ale może to również oznaczać plik ( najczęściej program ) położony pod jakąś ścieżką ze zmiennej PATH. Aby być pewnym, że odwołujemy się do obecnego katalogu, nazwę pliku należy poprzedzić kropką i ukośnikiem. Polecenia jednak mają jednak określone, angielskie, najczęściej krótkie nazwy. Oznacza to, że raczej system nie pomyli naszego pliku z jakimś poleceniem. Aby odwołać się do pliku w innym katalogu niż w przypadkach wcześniej wymienionych, podajemy ścieżkę bezwzględną lub przechodzimy do katalogu, w którym znajdują się interesujące nas dane.