Wikijunior:Układ Słoneczny/Obłok Oorta
|
|
| Układ Słoneczny |
|
Słońce ☉ |
Czym jest Obłok Oorta?[edytuj]
Naukowcy uważają, że daleko za orbitą Plutona znajduje się grupa luźno rozsianych odłamków skał i lodu, otaczająca nasz Układ Słoneczny. Jest to „obłok” obiektów przypominających komety, które krążą wokół Słońca. Mimo że są rozsiane w znacznych odległościach od siebie, mogą ich być miliony.
Jak go odkryto?[edytuj]
Obłok Oorta bywa też czasem nazywany Obłokiem Öpika-Oorta. W latach 30 XX wieku estoński astronom Ernst Öpik postawił hipotezę, że komety długookresowe pochodzą z orbitującej „chmury” położonej na krańcach Układu Słonecznego. W 1950 roku z podobną, ulepszoną teorią wystąpił holenderski astronom Jan Hendrik Oort; dzięki niemu została ona upowszechniona.
Obiekty z Obłoku Oorta znajdują się zbyt daleko, aby mogły być bezpośrednio obserwowane. Jego istnienie zaproponowano jako hipotezę, wyjaśniającą pochodzenie komet.
Za każdym razem, gdy kometa przechodzi w pobliżu Słońca, traci część swojego materiału (lód topnieje, a odłamki skał wykruszają się). Wobec tego, po wielu okrążeniach, każda kometa całkowicie się rozlatuje. Od początku istnienia Układu Słonecznego do naszych czasów nie powinna dotrwać żadna kometa.
Gdzie się znajduje?[edytuj]
Jeśli wyobrazicie sobie odległość od Ziemi do Słońca jako pojedynczy „krok”, pomyślcie, że Obłok Oorta rozciąga się w odległości od 50 000 do 100 000 takich „kroków” od Słońca! To tysiąc razy więcej niż odległość Plutona od Słońca, i około 1/4 odległości do najbliższej gwiazdy – Alfa Centauri. Światło potrzebuje aż roku, aby przebyć odległość od Słońca do zewnętrznej granicy Obłoku Oorta.
Jak powstał Obłok Oorta?[edytuj]
Obiekty tworzące Obłok Oorta mogły powstać bliżej Słońca w czasie formowania się Układu Słonecznego. Podczas mijania masywnych planet (gazowych olbrzymów), oddziaływanie grawitacyjne „wystrzeliło” je na dalekie orbity. Obiekty te były „wystrzelane” w rozmaitych kierunkach, co nadało Obłokowi Oorta kształt kuli, a nie pierścienia. Przyciąganie pobliskich gwiazd także wpłynęło na kulistość Obłoku oraz na oddalenie go od Słońca. Jednak niekiedy przechodzące w pobliżu gwiazdy zaburzają orbity brył krążących w Obłoku i wysyłają je w kierunku środka Układu Słonecznego. Takie bryły obserwujemy jako komety.
Jakie ciała w nim występują?[edytuj]
Astronomowie odkryli obiekt Sedna, który może należeć do Obłoku Oorta. Ma średnicę od 1,180 do 1,800 kilometrów, a jego silnie wydłużona obita rozciąga się od 76 do 928 odległości Ziemi od Słońca. Sedna okrąża Słońce co 11,250 ziemskich lat. Ostatnim razem, gdy była w takim samym położeniu jak obecnie, na Ziemi kończyła się epoka lodowcowa! Niektórzy naukowcy uważają, że Sedna należy raczej do Pasa Kuipera, co znaczyłoby, że jest on większy, niż dotąd sądzono.