Łacina/Pisownia i wymowa

Alfabet łaciński

1490

Alfabet łaciński składa się z 24 liter: Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Xx, Yy, Zz.

Vocailes - samogłoski pojedyncze

a, e, i, o, u, y

Diphtongi - dwugłoski

ae, oe, au, eu

Semorocales - spółgłoski pojedyncze

b, c, d, f, g, h, k, l, m, n, p, q, r, s, t, v

Semirocales compositae - spółgłoski złożone

x, z

Zasady czytania tekstu łacińskiego

Tekst łaciński można czytać wedle dwóch podstawowych reguł:

Tzw. wymowa polska tradycyjna jest, jak sama nazwa wskazuje, wytworzona i przekazana w ciągu wielu wieków nauczania łaciny. Zbliżona jest najbardziej do wymowy średniowiecznej, opartej na frankońskiej odmianie łaciny z IX wieku. Żeby poprawnie czytać po łacinie trzeba znać kilka zasad:

• "C" - czyta się jak "K" gdy po "C" występują następujące samogłoski: a, o, u, bądź spółgłoska np. incolunt [inkolunt], także gdy występuje na końcu wyrazu, np: hic [hik] . W pozostałych przypadkach czyta się jak "C" np. Cicero [cicero].
• "I" - w niektórych przypadkach czyta się jak "J" (przed samogłoską) np. Iunonis [junonis], ale przeważnie czyta się jak "I".
• "Q" - czyta się jak [ku]. Natomiast połączenie "QU" czyta się jak [kw] np. aqua [akwa]
• "V" - czyta się jak "W" np. virtute [wirtute]
• "Y" - czyta się jak "I" np. lyra [lira]
• "X" - czyta się jak [ks] np. extermis [ekstermis]

Połączenia liter:

• ph jak f np. Philippus [filippus]
• th jak t np. bibliotheka [biblioteka]
• rh jak r np. rhetor [retor]
• su jak sw gdy występuje przed samogłoską np. consuetudo [konswetudo]

Dyftongi

Połączenia liter takie jak:

• ae, oe - czytamy jak [e] np. Celtae [celte]
• au, eu - czytamy jak [eł] np. Europa [ełropa]

Lingua Latina restituta to sposób czytania języka łacińskiego zrekonstruowanie przez historyków języka. Najważniejsze cechy odróżniające od tzw. wymowy tradycyjnej to:

• czytanie zarówno v jak i u spółgłoskowego jako ł,
• czytanie c jak k w każdej pozycji,
• czytanie dyftongu oe jak oi,
• czytanie dyftongu ae jak ai,
• czytanie y jak ü.