C/Tablice: Różnice pomiędzy wersjami
m przeniesiono fragment do C/Tablice - więcej, link |
przeniesiono część do C/Tablice - więcej, + edycja treści |
||
Linia 50: | Linia 50: | ||
Jak widać, wszystko się zgadza. |
Jak widać, wszystko się zgadza. |
||
⚫ | |||
⚫ | W powyżej zamieszczonym przykładzie użyliśmy stałej do podania rozmiaru tablicy. Jest to o tyle pożądany zwyczaj, że w razie potrzeby zmiany rozmiaru tablicy, zmieniana jest tylko wartość w jednej linijce kodu przy <tt>#define</tt>, w innym przypadku musielibyśmy szukać wszystkich wystąpień rozmiaru rozsianych po kodzie całego programu. |
||
{{infobox|W pierwotnym standardzie języka C rozmiar tablicy nie mógł być określany przez zmienną lub nawet stałą zadeklarowaną przy użyciu [[C/Zmienne#Stałe|słowa kluczowego const]]. Dopiero w późniejszej wersji standardu (tzw. C99) dopuszczono taką możliwość. Dlatego do deklarowania rozmiaru tablic często używa się dyrektywy preprocesora [[C/Preprocesor##define|#define]]. Powinni na to zwrócić uwagę zwłaszcza [[C++/Różnice między C a C++|programiści C++]], gdyż tam zawsze możliwe były oba sposoby.}} |
|||
Innym sposobem jest użycie operatora sizeof do poznania wielkości tablicy. Poniższy kod robi to samo co przedstawiony: |
|||
<source lang="c"> |
|||
#include <stdio.h> |
|||
int main() |
|||
{ |
|||
int tab[3] = {3,6,8}; |
|||
int i; |
|||
printf ("Druk tablicy tab:\n"); |
|||
for (i=0; i<(sizeof tab / sizeof *tab); ++i) { |
|||
printf ("Element numer %d = %d\n", i, tab[i]); |
|||
} |
|||
return 0; |
|||
} |
|||
</source> |
|||
Należy pamiętać, że działa on tylko dla tablic, a nie wskaźników (jak później się dowiesz wskaźnik też można w pewnym stopniu traktować jak tablicę). |
|||
==Odczyt/zapis wartości do tablicy== |
==Odczyt/zapis wartości do tablicy== |
||
Tablicami posługujemy się tak samo jak zwykłymi zmiennymi. Różnica polega jedynie na |
Tablicami posługujemy się tak samo jak zwykłymi zmiennymi. Różnica polega jedynie na podawaniu '''indeksu''' tablicy. Określa on, z którego elementu (wartości) chcemy skorzystać spośród wszystkich umieszczonych w tablicy. Numeracja indeksów rozpoczyna się od zera, co oznacza, że pierwszy element tablicy ma indeks równy 0, drugi 1, trzeci 2, itd. |
||
{{Uwaga|Osoby, które wcześniej programowały w językach, takich jak [[Object Pascal|Pascal]], Basic czy [[Fortran]] muszą przyzwyczaić się do tego, że w języku C indeks numeruje się od 0 |
{{Uwaga|Osoby, które wcześniej programowały w językach, takich jak [[Object Pascal|Pascal]], Basic czy [[Fortran]], muszą przyzwyczaić się do tego, że w języku C indeks numeruje się od 0.}} |
||
Spróbujmy przedstawić to na działającym przykładzie. Przeanalizuj następujący kod: |
Spróbujmy przedstawić to na działającym przykładzie. Przeanalizuj następujący kod: |
||
Linia 86: | Linia 68: | ||
} |
} |
||
</source> |
</source> |
||
Jak widać, na początku deklarujemy 5-elementową tablicę, którą od razu zerujemy. Następnie pod trzeci i czwarty element (liczone od 0) podstawiamy liczby 3 i 7. Pętla ma za zadanie wyprowadzić wynik naszych działań. |
Jak widać, na początku deklarujemy 5-elementową tablicę, którą od razu zerujemy. Następnie pod trzeci i czwarty element (liczone począwszy od 0) podstawiamy liczby 3 i 7. Pętla ma za zadanie wyprowadzić wynik naszych działań. |
||
==Tablice znaków== |
==Tablice znaków== |
||
Tablice znaków tj. typu char oraz unsigned char posiadają dwie ogólnie przyjęte nazwy, zależnie od ich przeznaczenia: |
Tablice znaków, tj. typu char oraz unsigned char, posiadają dwie ogólnie przyjęte nazwy, zależnie od ich przeznaczenia: |
||
* bufory - gdy wykorzystujemy je do przechowywania ogólnie pojętych danych, gdy traktujemy je jako po prostu "ciągi bajtów" (typ char ma rozmiar 1 bajta, więc jest elastyczny do przechowywania np. danych wczytanych z pliku przed ich przetworzeniem). |
* bufory - gdy wykorzystujemy je do przechowywania ogólnie pojętych danych, gdy traktujemy je jako po prostu "ciągi bajtów" (typ char ma rozmiar 1 bajta, więc jest elastyczny do przechowywania np. danych wczytanych z pliku przed ich przetworzeniem). |
||
* napisy - gdy zawarte w nich dane traktujemy jako ciągi liter; jest im poświęcony osobny rozdział [[C/Napisy|Napisy]]. |
* napisy - gdy zawarte w nich dane traktujemy jako ciągi liter; jest im poświęcony osobny rozdział [[C/Napisy|Napisy]]. |
||
Linia 122: | Linia 104: | ||
}; |
}; |
||
</source> |
</source> |
||
Innym, bardziej elastycznym sposobem deklarowania tablic wielowymiarowych jest użycie wskaźników. Opisane to zostało w następnym [[ |
Innym, bardziej elastycznym sposobem deklarowania tablic wielowymiarowych, jest użycie wskaźników. Opisane to zostało w następnym [[C/Wskaźniki#Tablice wielowymiarowe|rozdziale]]. |
||
== Ograniczenia tablic == |
== Ograniczenia tablic == |
||
Pomimo swej wygody '''tablice statyczne''' mają ograniczony, z góry zdefiniowany rozmiar, którego nie można zmienić w trakcie działania programu. Dlatego też w niektórych zastosowaniach tablice statyczne zostały wyparte ''' |
Pomimo swej wygody '''tablice statyczne''' mają ograniczony, z góry zdefiniowany rozmiar, którego nie można zmienić w trakcie działania programu. Dlatego też w niektórych zastosowaniach tablice statyczne zostały wyparte '''tablicami dynamicznymi''', których rozmiar może być określony w trakcie działania programu. Zagadnienie to zostało opisane w [[C/Wskaźniki#Dynamiczna alokacja pamięci|następnym rozdziale]]. |
||
{{Uwaga|Przy używaniu tablic trzeba być szczególnie ostrożnym przy konstruowaniu pętli, ponieważ ani kompilator, ani skompilowany program nie będą w stanie wychwycić przekroczenia przez indeks rozmiaru tablicy <ref>W zasadzie kompilatory mają możliwość dodania takiego sprawdzania, ale nie robi się tego, gdyż znacznie spowolniłoby to działanie programu. Takie postępowanie jest jednak pożądane w okresie testowania programu.</ref>. Efektem będzie odczyt lub zapis pamięci, znajdującej się poza tablicą.}} |
{{Uwaga|Przy używaniu tablic trzeba być szczególnie ostrożnym przy konstruowaniu pętli, ponieważ ani kompilator, ani skompilowany program nie będą w stanie wychwycić przekroczenia przez indeks rozmiaru tablicy <ref>W zasadzie kompilatory mają możliwość dodania takiego sprawdzania, ale nie robi się tego, gdyż znacznie spowolniłoby to działanie programu. Takie postępowanie jest jednak pożądane w okresie testowania programu.</ref>. Efektem będzie odczyt lub zapis pamięci, znajdującej się poza tablicą.}} |
||
{{infobox|[[C++/Różnice między C a C++|Programiści C++]] mogą użyć [[C++/Vector|klasy vector]].}} |
{{infobox|[[C++/Różnice między C a C++|Programiści C++]] mogą użyć [[C++/Vector|klasy vector]], która może być wygodnym zamiennikiem tablic.}} |
||
Wystarczy pomylić się o jedno miejsce (tzw. błąd [[w:off by one|off by one]]) by spowodować, że działanie programu zostanie nagle przerwane przez system operacyjny: |
Wystarczy pomylić się o jedno miejsce (tzw. błąd [[w:off by one|off by one]]) by spowodować, że działanie programu zostanie nagle przerwane przez system operacyjny: |
||
<source lang="c"> |
<source lang="c"> |
||
Linia 137: | Linia 120: | ||
foo[i] = 0; |
foo[i] = 0; |
||
</source> |
</source> |
||
== Ciekawostki == |
|||
W pierwszej edycji konkursu [[w:IOCCC|IOCCC]] zwyciężył program napisany w C, który wyglądał dość nietypowo: |
|||
<source lang="c"> |
|||
short main[] = { |
|||
277, 04735, -4129, 25, 0, 477, 1019, 0xbef, 0, 12800, |
|||
-113, 21119, 0x52d7, -1006, -7151, 0, 0x4bc, 020004, |
|||
14880, 10541, 2056, 04010, 4548, 3044, -6716, 0x9, |
|||
4407, 6, 5568, 1, -30460, 0, 0x9, 5570, 512, -30419, |
|||
0x7e82, 0760, 6, 0, 4, 02400, 15, 0, 4, 1280, 4, 0, |
|||
4, 0, 0, 0, 0x8, 0, 4, 0, ',', 0, 12, 0, 4, 0, '#', |
|||
0, 020, 0, 4, 0, 30, 0, 026, 0, 0x6176, 120, 25712, |
|||
'p', 072163, 'r', 29303, 29801, 'e' |
|||
}; |
|||
</source> |
|||
Co ciekawe - program ten bez przeszkód wykonywał się na komputerach [[w:en:VAX|VAX]]-11 oraz [[w:PDP|PDP]]-11. Cały program to po prostu tablica z zawartym wewnątrz kodem maszynowym! Tak naprawdę jest to wykorzystanie pewnych właściwości programu, który ostatecznie produkuje kod maszynowy. Linker (to o nim mowa) nie rozróżnia na dobrą sprawę nazw funkcji od nazw zmiennych, więc bez problemu ustawił punkt wejścia programu na tablicę wartości, w których zapisany był kod maszynowy. Tak przygotowany program został bez problemu wykonany przez komputer. |
|||
==Zobacz również == |
==Zobacz również == |
Wersja z 04:36, 16 gru 2011
W rozdziale Zmienne w C dowiedziałeś się, jak przechowywać pojedyncze liczby oraz znaki. Czasami zdarza się jednak, że potrzebujemy przechować kilka, kilkanaście albo i więcej zmiennych jednego typu. Nie tworzymy wtedy np. dwudziestu osobnych zmiennych. W takich przypadkach z pomocą przychodzi nam tablica.
Tablica to ciąg zmiennych jednego typu. Ciąg taki posiada jedną nazwę a do jego poszczególnych elementów odnosimy się przez numer (indeks).
Wstęp
Sposoby deklaracji tablic
Tablicę deklaruje się w następujący sposób:
typ nazwa_tablicy[rozmiar];
gdzie rozmiar oznacza ile zmiennych danego typu możemy zmieścić w tablicy. Zatem aby np. zadeklarować tablicę, mieszczącą 20 liczb całkowitych możemy napisać tak:
int tablica[20];
Podobnie jak przy deklaracji zmiennych, także tablicy możemy nadać wartości początkowe przy jej deklaracji. Odbywa się to przez umieszczenie wartości kolejnych elementów oddzielonych przecinkami wewnątrz nawiasów klamrowych:
int tablica[3] = {0,1,2};
Niekoniecznie trzeba podawać rozmiar tablicy, np.:
int tablica[] = {1, 2, 3, 4, 5};
W takim przypadku kompilator sam ustali rozmiar tablicy (w tym przypadku - 5 elementów).
Rozpatrzmy następujący kod:
#include <stdio.h>
#define ROZMIAR 3
int main()
{
int tab[ROZMIAR] = {3,6,8};
int i;
puts ("Druk tablicy tab:");
for (i=0; i<ROZMIAR; ++i) {
printf ("Element numer %d = %d\n", i, tab[i]);
}
return 0;
}
Wynik:
Druk tablicy tab: Element numer 0 = 3 Element numer 1 = 6 Element numer 2 = 8
Jak widać, wszystko się zgadza.
W powyżej zamieszczonym przykładzie użyliśmy stałej do podania rozmiaru tablicy. Jest to o tyle pożądany zwyczaj, że w razie potrzeby zmiany rozmiaru tablicy, zmieniana jest tylko wartość w jednej linijce kodu przy #define, w innym przypadku musielibyśmy szukać wszystkich wystąpień rozmiaru rozsianych po kodzie całego programu.
Odczyt/zapis wartości do tablicy
Tablicami posługujemy się tak samo jak zwykłymi zmiennymi. Różnica polega jedynie na podawaniu indeksu tablicy. Określa on, z którego elementu (wartości) chcemy skorzystać spośród wszystkich umieszczonych w tablicy. Numeracja indeksów rozpoczyna się od zera, co oznacza, że pierwszy element tablicy ma indeks równy 0, drugi 1, trzeci 2, itd.
Uwaga! |
Spróbujmy przedstawić to na działającym przykładzie. Przeanalizuj następujący kod:
int tablica[5] = {0};
int i = 0;
tablica[2] = 3;
tablica[3] = 7;
for (i=0;i!=5;++i) {
printf ("tablica[%d]=%d\n", i, tablica[i]);
}
Jak widać, na początku deklarujemy 5-elementową tablicę, którą od razu zerujemy. Następnie pod trzeci i czwarty element (liczone począwszy od 0) podstawiamy liczby 3 i 7. Pętla ma za zadanie wyprowadzić wynik naszych działań.
Tablice znaków
Tablice znaków, tj. typu char oraz unsigned char, posiadają dwie ogólnie przyjęte nazwy, zależnie od ich przeznaczenia:
- bufory - gdy wykorzystujemy je do przechowywania ogólnie pojętych danych, gdy traktujemy je jako po prostu "ciągi bajtów" (typ char ma rozmiar 1 bajta, więc jest elastyczny do przechowywania np. danych wczytanych z pliku przed ich przetworzeniem).
- napisy - gdy zawarte w nich dane traktujemy jako ciągi liter; jest im poświęcony osobny rozdział Napisy.
Tablice wielowymiarowe
Rozważmy teraz konieczność przechowania w pamięci komputera całej macierzy o wymiarach 10 x 10. Można by tego dokonać tworząc 10 osobnych tablic jednowymiarowych, reprezentujących poszczególne wiersze macierzy. Jednak język C dostarcza nam dużo wygodniejszej metody, która w dodatku jest bardzo łatwa w użyciu. Są to tablice wielowymiarowe, lub inaczej "tablice tablic". Tablice wielowymiarowe definiujemy podając przy zmiennej kilka wymiarów, np.:
float macierz[10][10];
Tak samo wygląda dostęp do poszczególnych elementów tablicy:
macierz[2][3] = 1.2;
Jak widać ten sposób jest dużo wygodniejszy (i zapewne dużo bardziej "naturalny") niż deklarowanie 10 osobnych tablic jednowymiarowych. Aby zainicjować tablicę wielowymiarową należy zastosować zagłębianie klamr, np.:
float macierz[3][4] = {
{ 1.6, 4.5, 2.4, 5.6 }, /* pierwszy wiersz */
{ 5.7, 4.3, 3.6, 4.3 }, /* drugi wiersz */
{ 8.8, 7.5, 4.3, 8.6 } /* trzeci wiersz */
};
Dodatkowo, pierwszego wymiaru nie musimy określać (podobnie jak dla tablic jednowymiarowych) i wówczas kompilator sam ustali odpowiednią wielkość, np.:
float macierz[][4] = {
{ 1.6, 4.5, 2.4, 5.6 }, /* pierwszy wiersz */
{ 5.7, 4.3, 3.6, 4.3 }, /* drugi wiersz */
{ 8.8, 7.5, 4.3, 8.6 }, /* trzeci wiersz */
{ 6.3, 2.7, 5.7, 2.7 } /* czwarty wiersz */
};
Innym, bardziej elastycznym sposobem deklarowania tablic wielowymiarowych, jest użycie wskaźników. Opisane to zostało w następnym rozdziale.
Ograniczenia tablic
Pomimo swej wygody tablice statyczne mają ograniczony, z góry zdefiniowany rozmiar, którego nie można zmienić w trakcie działania programu. Dlatego też w niektórych zastosowaniach tablice statyczne zostały wyparte tablicami dynamicznymi, których rozmiar może być określony w trakcie działania programu. Zagadnienie to zostało opisane w następnym rozdziale.
Uwaga!
|
Programiści C++ mogą użyć klasy vector, która może być wygodnym zamiennikiem tablic. |
Wystarczy pomylić się o jedno miejsce (tzw. błąd off by one) by spowodować, że działanie programu zostanie nagle przerwane przez system operacyjny:
int foo[100];
int i;
for (i=0; i<=100; i|=1) /* powinno być i<100 */
foo[i] = 0;
Zobacz również
- Tablice jako parametr funkcji
- Więcej o tablicach (rozszerzenie materialu)
Przypisy
- ↑ W zasadzie kompilatory mają możliwość dodania takiego sprawdzania, ale nie robi się tego, gdyż znacznie spowolniłoby to działanie programu. Takie postępowanie jest jednak pożądane w okresie testowania programu.