Atlas histopatologii guzów skóry/Podział nowotworów skóry

PODZIAŁ NOWOTWORÓW SKÓRY

Najogólniej ujmując kwestię podziału histogenetycznego pierwotnych nowotworów skóry, to można je podzielić na cztery duże grupy:

I. rozrosty i nowotwory nabłonka wielowarstwowego płaskiego (naskórka) wywodzące się z komórek różnicujących się w kierunku komórek warstwy kolczystej i keratynocytów,
II. rozrosty i nowotwory z przydatków skóry (adneksalne):

• guzy wywodzące się z komórek warstwy podstawnej naskórka (tj. z niedojrzałych komórek rozrodczych naskórka i jego przydatków),
• guzy wywodzące się z komórek mieszka włosowego,
• guzy z komórek gruczołów łojowych,
• guzy z komórek gruczołów potowych,
  

III. rozrosty i nowotwory melanocytarne,
IV. guzy wywodzące się ze skóry właściwej oraz z innych elementów powłoki wspólnej ciała (tkanki łącznej włóknistej, naczyń krwionośnych, mięśni przywłośnych, nerwów, itp.). Szczególną podgrupą guzów mezenchymalnych skóry są

• pierwotne chłoniaki skóry.
  

Kolejne rozdziały będą poświęcone wymienionym wyżej grupom guzów.
W każdej z powyższych grup histogenetycznych można wyróżnić rozrosty niezłośliwe i złośliwe, a w przypadku guzów złośliwych płaskonabłonkowych i adneksalnych także postacie przedinwazyjne (in situ) i inwazyjne. Odrębnymi jednostkami nozologicznymi są guzy w odniesieniu do których używa się pojęcia "złośliwości granicznej", tj. takich gdzie rozrost jest postępujący i destrukcyjny, ale tylko miejscowo.
Guzy powłoki wspólnej ciała (która jest największym narządem organizmu), charakteryzują się olbrzymim bogactwem form i odmian histomorfologicznych, w przeciwieństwie do stosunkowo ubogiej semiotyki makroskopowej. Wiele subtelności budowy mikroskopowej tych guzów ma stosunkowo nieduże znaczenie dla rokowania i leczenia, natomiast ma olbrzymie znaczenie w patomorfologicznej diagnostyce różnicowej i właściwej kwalifikacji chorych. Stąd atlasy dermatopatologiczne są zwykle obszerne, a nozologia dermatopatologiczna jest bardzo rozbudowana.
W skórze często spotykanymi guzami są guzy o charakterze mieszanych rozrostów, z których duża część może wywodzić się z lokalnych zaburzeń rozwojowych w budowie skóry, naskórka i jego przydatków. W odniesieniu do niektórych z nich używa się nazwy "znamię" (łac., ang. naevus). Nazwy "znamię" używa się także tradycyjnie w odniesieniu do niezłośliwych guzów melanocytarnych ("znamię melanocytarne", "znamię barwnikowe"). Dla bardziej złożonych rozwojowych zaburzeń strukturalnych używa się grecko-łacińskiej nazwy "hamartoma" (polski odpowiednik tej nazwy "odpryskowiec" jest niejasny i mylący).
Nie mogąc w Atlasie przedstawić wszystkich odmian poszczególnych jednostek nozologicznych, częstokroć posługujemy się tylko pojedynczymi ich przykładami.

Nowotwory i rozrosty guzowate nabłonka wielowarstwowego płaskiego

Rozrosty niezłośliwe

1. naevus epidermalis linearis (łac.), linear epidermal naevus (ang.), znamię naskórkowe liniowe
2. naevus epidermalis papillomatosus (łac.), papillary epidermal naevus (ang.), znamię naskórkowe brodawkowate,
3. keratopapilloma (łac.), keratopapilloma (ang.), brodawczak rogowy
4. keratoacanthoma (łac.), keratoacanthoma (ang.), rogowiak kolczystokomórkowy,
5. acanthoma magnocellulare (łac.), large cell acanthoma (ang.), rogowiak wielkokomórkowy,
6. acanthoma clarocellulare(łac.), clear-cell acanthoma (ang.), rogowiak jasnokomórkowy,
7. dyskeratoma (łac.), warty dyskeratoma (ang.), dyskeratoma,
8. acanthoma acantholyticum (łac.), acantholytic acanthoma (ang.), rogowiak akantolityczny,
9. acanthoma epidermolyticum (łac.), epidermolytic acanthoma (ang.), rogowiak epidermolityczny,
10. acanthopapilloma vel "keratosis seborrhoica" (łac.), seborrhoeic wart ("seborrhoeic keratosis") (ang.), brodawka łojotokowa

Stany przedrakowe

1. acanthopapilloma malignisans vel "verruca seborrhoica" atypica (malignisans) (łac.), atypical seborrhoeic wart (ang.), brodawka łojotokowa atypowa (złośliwiejąca).
2. keratosis praecancerosa (actinica, solaris) (łac.), actinic (solar) keratosis (ang.), rogowacenie przedrakowe
   1. varietas atrophica (łac.), atrophic form (ang.), odmiana/postać zanikowa,
   2. varietas hyperplastica (łac.), hyperplastic form (ang.), odmiana/postać przerostowa,
   3. varietas cornuiformis (łac.), cutneous horn (ang.), odmiana/postać z rogiem skórnym,
   4. varietas lichenoides (łac.), lichenoid form (ang.), odmiana/postać liszajowata,
   5. varietas acantholytica (łac.), acantholytic form (ang.), odmiana/postać akantolityczna,

Raki śródnaskórkowe (in situ) albo choroba Bowena

1. carcinoma intraepidermale spinocellulare (in situ) (łac.), intraepidermal squamous-cell carcinoma (in situ) (ang.), rak śródnaskórkowy kolczystokomórkowy (in situ),
2. carcinoma intraepidermale clarocellulare (in situ) (łac.), intraepidermal clear-cell carcinoma (in situ) (ang.), rak śródnaskórkowy jasnokomórkowy (in situ),
3. carcinoma intraepidermale fusocellulare (in situ) (łac.), intraepidermal fusocellular carcinoma (in situ) (ang.), rak śródnaskórkowy wrzecionowatokomórkowy (in situ).

Raki płaskonabłonkowe naciekające

1. carcinoma planoepitheliale spinocellulare (epidermoidale) I°, II°, III° (łac.), squamous cell carcinoma, epidermoid type I°, II°, III° (ang.), rak płaskonabłonkowy epidermoidalny I°, II°, III°.
2. carcinoma planoepitheliale clarocellulare (paraepidermoidale) (łac.), clear-cell carcinoma (paraepidermoid type) (ang.), rak płaskonabłonkowy jasnokomórkowy (paraepidermoidalny).
3. carcinoma planoepitheliale fusocellulare (łac.), spindle-cell squamous carcinoma (ang.), rak płaskonabłonkowy wrzecionowatokomórkowy.
4. carcinoma planoepitheliale acantholyticum (łac.), acantholytic squamous cell carcinoma (ang.), rak płaskonabłonkowy akantolityczny
5. carcinoma planoepitheliale pseudoadenoides (łac.), pseudoadenoid squamous cell carcinoma (ang.), rak płaskonabłonkowy rzekomogruczołowy
6. carcinoma planoepitheliale dyskeratoticum (łac.), dyskeratotic squamous cell carcinoma (ang.), rak płaskonabłonkowy dyskeratotyczny
7. carcinoma planoepitheliale basaloides ("carcinoma metatypicum") (łac.), basaloid (metatypic) squamous cell carcinoma (ang.), rak płaskonabłonkowy bazaloidny ("rak metatypowy")
8. carcinoma planoepitheliale verrucosum (łac.), verrucous squamous cell carcinoma (ang.), rak płaskonabłonkowy brodawkowaty

Rozrosty i nowotwory z przydatków skóry (adneksalne)

Guzy wywodzące się z komórek warstwy podstawnej naskórka

1. proliferatio pseudoadnexoblastica basaloides (łac.), pseudoadnexoblastic basaloid proliferation (ang.), rozrost podstawnokomórkowy pseudoadneksoblastyczny
2. hamartoma basaloides (łac.), basaloid hamartoma (ang.), hamartoma (odpryskowiec) podstawnokomórkowy,
   1. hamartoma adnexoblasticum basaloides (łac.), basaloid adnexoblastic hamartoma (ang.), hamartoma (odpryskowiec) podstawnokomórkowy adneksoblastyczny,
3. fibroepithelioma basocellulare (Pinkus) (łac.), basal-cell fibroepithelioma (Pinkus) (ang.), włókniakonabłoniak podstawnokomórkowy (Pinkusa),
4. carcinoma (epithelioma) basocellulare (łac.), basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy,
   1. carcinoma (epithelioma) basocellulare superficiale (łac.), superficial basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy powierzchowny,
   2. carcinoma (epithelioma) basocellulare solidum (łac.), solid basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy lity,
   3. carcinoma (epithelioma) basocellulare pseudoadenoides sive cribriforme (łac.), pseudoadenoid (cribriform) basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy rzekomogruczołowy (sitowaty),
   4. carcinoma (epithelioma) basocellulare desmoplasticum et infiltrans (łac.), infiltrative, desmoplastic basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy naciekający i desmoplastyczny,
   5. carcinoma (epithelioma) basocellulare micronodulare (łac.), micronodular basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy drobnoguzkowy,
   6. carcinoma (epithelioma) basocellulare cylindromatoides (łac.), cylindromatoid basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy oblakopodobny,
   7. carcinoma (epithelioma) basocellulare trabeculare (łac.), trabecular basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy beleczkowy,
   8. carcinoma (epithelioma) basocellulare lobulare (łac.), lobular basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy płacikowy,
   9. carcinoma (epithelioma) basocellulare morphoeiforme (łac.), morphoea-like basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy twardzinopodobny,
   10. carcinoma (epithelioma) basocellulare mulifocale cysticum (łac.), multifocal, cystic basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy wieloogniskowy torbielowaty,
   11. carcinoma (epithelioma) basocellulare trichoides (łac.), trichoidal basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy włosowy,
   12. carcinoma (epithelioma) basocellulare necroticans (łac.), necrotic basocellular carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy obumierający,
   13. carcinoma (epithelioma) basocellulare keratoticum (łac.), keratotic basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy rogowaciejacy,
   14. carcinoma (epithelioma) basocellulare atypicum (łac.), atypical basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy atypowy.

Guzy z komórek gruczołów łojowych

Rozrosty niezłośliwe

1. steatocystoma (łac.), steatocystoma (ang.), torbiel łojowa
2. naevus sebaceus (łac.), naevus sebaceous (ang.), znamię łojowe
3. sebaceoma (epithelioma sebaceum) (łac.), sebaceoma (sebaceous epithelioma) (ang.), nabłoniak łojowy
   1. sebaceoma (epithelioma sebaceum) compositum (łac.), composite sebaceoma (sebaceous epithelioma) (ang.), nabłoniak łojowy złożony
4. adenoma sebaceum (łac.), sebaceous adenoma (ang.), gruczolak łojowy
   1. adenoma sebaceum proliferans (łac.), proliferative sebaceous adenoma (ang.), gruczolak łojowy proliferujący

Złośliwe

1. carcinoma sebaceum (łac.), sebaceous carcinoma (ang.), rak łojowy
   1. carcinoma sebaceum desmoplasticum (łac.), desmoplastic sebaceous carcinoma (ang.), rak łojowy desmoplastyczny

Guzy skóry właściwej i tkanki podskórnej (guzy mezenchymalne i nerwowe)

Pierwotne chłoniaki skóry

na razie brak ilustracji