Biologia dla liceum/Dziedziczenie/Kwasy nukleinowe

Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.

Kwasy nukleinowe[edytuj]

W komórkach organizmów żywych występują dwa rodzaje kwasów nukleinowych - DNA i RNA.

W 1953 roku stworzono pierwszy model cząsteczki DNA - jego autorami byli Francis Crick oraz James Watson.

Chromosomy komórek zawierających jądro (eukariotycznych) zbudowane są z chromatyny, na którą składają się białka oraz DNA.

Kwasy DNA i RNA składają się z mniejszych cząsteczek zwanych nukleotydami. Na nukleotyd składa się grupa fosforanowa, zasada azotowa oraz cukier pięciowęglowy. Nukleotydy mogą składać się z adeniny, guaniny, cytozyny, tyminy (w przypadku DNA) lub uracylu (w przypadku RNA).

Zasady azotowe, z których składają się cząsteczki nukleotydów, możemy podzielić na dwie grupy:

pirymidyny:

  • cytozyna,
  • tymina,
  • uracyl.

puryny:

  • adenina,
  • guanina.

Nici DNA połączone są nietrwałymi wiązaniami wodorowymi powstającymi między zasadami azotowymi leżącymi naprzeciw siebie. Struktura ich połączenia zwana jest podwójną helisą.

Adenina zawsze łączy się z tyminą (lub uracylem w przypadku RNA, wiązanie podwójne między związkami), a cytozyna z guaniną (wiązanie potrójne).

Reguły Chargaffa:

  1. suma pirymidyn w DNA jest równa sumie puryn,
  2. ilość adeniny jest równa ilości tyminy,
  3. ilość cytozyny jest równa ilości guaniny.

RNA występuje zwykle w postaci jednoniciowej i jest krótsze niż DNA, jednak jest go znacznie więcej w komórkach. Wyróżniamy trzy typy RNA:

  1. mRNA,
  2. rRNA,
  3. tRNA.

mRNA to RNA matrycowe, jest RNA informacyjnym, syntezowany w jądrze i transportowany do rybosomów. Charakteryzuje się różnorodnością sekwencji nukleotydowych. rRNA to RNA rybosomowe, jest tychże składnikiem. tRNA to RNA transportowe, bierze udział w syntezie białek.