Dyskusja wikipedysty:Tomekg.966/Kosmos/Białe karły

Treść strony nie jest dostępna w innych językach.
Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.

Gdy gwiazda wypali już całkowicie swoje paliwo następuje zjawisko, zwane supernową, które opisane został szerzej w rozdziale poświęconym im. Supernowa jest niezwykle potężną eksplozją, odrzucającą materię tworzącą gwiazdę z wyjątkiem niezwykle gęstego i gorącego jądra, które zależnie od wielkości i temperatury gwiazdy staje się białym karłem, gwiazdą neutronową lub czarną dziurą.

Aby jądro gwiazdy po procesie supernowej przemieniło się w białego karła jego masa musi nie mieć mniej niż 0,08 masy Słońca, lecz nie mieć też więcej niż 8 mas naszej gwiazdy. Masa gwiazdy ulegającej zniszczeniu ma wpływ na skład materii, z której zbudowany jest powstający biały karzeł. Mało masywne gwiazdy (od 0,08 do 0,4 masy Słońca), nie osiągają w trakcie swojej ewolucji warunków wystarczających do zapłonu helu w reakcjach syntezy termojądrowej i powstają z nich białe karły helowe. Średnio masywne gwiazdy (od 0,4 do ok. 4 masy Słońca) spalają hel dając białe karły węglowe lub węglowo-tlenowe. Pozostałością gwiazd o masach w zakresie 4-8 mas Słońca (na ciągu głównym) są białe karły z domieszką tlenu, neonu i magnezu.

Masa powstałego białego karła jest zazwyczaj zbliżona do masy gwiazdy ciągu głównego, np. Słońca, jednak jego rozmiary są nieporównywalnie mniejsze, bowiem są zbliżone do rozmiarów Ziemi. Materia, z której zbudowany jest biały karzeł jest niewyobrażalnie gęsta, jedna jej łyżeczka waży ok. 1 tony, również temperatura jest bardzo wysoka. Budujące karła elektrony są tak upakowane, jak tylko jest to fizycznie możliwe, dlatego też gwiazda nigdy nie osiągnie większej gęstości. Istnieją jednak przypadki, kiedy w wyniku grawitacji biały karzeł pobiera materię, np. z sąsiedniej gwiazdy i przybiera na masie. Indyjski matematyk Subrahmanyan Chandrasekhar odkrył, że gdy białe karły przybierają na masie tym samym zmniejszają rozmiary i zwiększają gęstość. Kiedy gęstość przekroczy stan krytyczny (1,4 masy Słońca) gwiazda zapadnie się powodując powstanie czarnej dziury, o czym napisano w rozdziale poświęconym temu tematowi.