Esperanto/Czasownik

Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.

Czasowniki w języku Esperanto kończą się na literę -i (jest to forma bezokolicznikowa) np.:

  • esti - być
  • scii - wiedzieć, znać
  • havi - mieć
  • voli - chcieć
  • konstrui - budować

Czasy[edytuj]

W esperanto występują trzy czasy przez które odmienia się czasownik:

  1. teraźniejszy (ma końcówkę -as)
  2. przyszły (ma końcówkę -os)
  3. przeszły (ma końcówkę -is)

Czasowniki modalne[edytuj]

czasownik po czasowniku modalnym występuje w bezokoliczniku, czyli:

  • mi volas konstrui - chcę budować
  • mi povas fari - mogę zrobić
  • mi devas fermi - muszę zamknąć
  • mi iras por konstrui - idę aby budować

Tryby[edytuj]

  • tryb rozkazujący (końcówka -u )
  • tryb przypuszczający(końcówka -us )

Strony[edytuj]

  • strona czynna - normalna odmiana czasownika
  • strona bierna - poprzez imiesłów bierny
  • strona zwrotna - do czasownika dodawana jest odpowiedni zaimek np.:
    mi lavas min - myję się - (dosłownie "ja myję mnie")
    vi lavas vin
    li lavas sin - on myje się
    ŝi lavas sin
    ĝi lavas sin
    ni lavas nin
    ili lavas sin

Imiesłowy[edytuj]

  • imiesłów czynny
  • czasu teraźniejszego (końcówka -anta )
  • czasu przyszłego (końcówka -onta )
  • czasu przeszłego (końcówka -inta)
  • imiesłów bierny (tworzony z odpowiednią formą czasownika esti)
  • czasu teraźniejszego (końcówka -ata )
  • czasu przyszłego (końcówka -ota )
  • czasu przeszłego (końcówka -ita )

Imiesłowy mogą mieć formę przymiotnika -a (jak powyżej), rzeczownika -o lub przysłówka -e np.: leganta - czytający, leganto - czytający (prelegent)