Instalacja Debiana 3.1 sarge z płyty CD w trybie "linux" na architekturze i386/Partycjonowanie dysków

W tym momencie uruchomi się nam program partycjonujący. Jeżeli masz na dysku jakieś dane, które są dla ciebie ważne, to zachowaj ostrożność. Jest to jedyny z etapów instalacji, którego nie będziesz mógł cofnąć w razie pomyłki. Oczywiście jeżeli źle ustawisz partycje, ale nie skasujesz przy tym partycji które chcesz zachować, to możesz do tego etapu powrócić i poprawić błąd – jednak jeśli skasujesz nie tę partycję, co trzeba, nie będzie powrotu.

Tutaj uwaga: jeżeli masz kilka dysków, a zamierzasz instalować Debiana tylko na jednym, najlepiej przed instalacją odłącz pozostałe, żeby uniknąć pomyłki. Ostrożności nigdy za wiele.

Sposób partycjonowania

Instalator wykrył już dyski, i program partycjonujący wyświetli informację podobną do poniższej:

Sposób partycjonowania:
Wyczyść cały dysk: IDE2 master (hdc) - 6.4 GB ST36421A
Wyczyść cały dysk: SCSI1 (0,0,0) (sda) - 257.4 MB Kingston DataTraveler II
Modyfikuj ręcznie tablicę partycji

Jak widać, nie dostosowałem się do zalecenia i pozostawiłem w gnieździe USB swojego pendrive'a, na którym nie zamierzam nic instalować. Przedstawiam ten przykład, by pokazać, że na dyskach USB również można zainstalować system; dodam, że jak pendrive był podłączony podczas instalacji, to system automatycznie utworzył mi punkty montowania; mało tego, rozpoznaje ten egzemplarz (po numerze seryjnym – każdy pendrive taki ma). Mimo to odradzam takie praktyki (choć w tym przypadku o pomyłkę bardzo trudno) – takie bajery możemy sobie dorobić później, w całkiem bezpieczny sposób.

Jeżeli na dysku ma być tylko nowo zainstalowany Debian, to wybór jest prosty – wyczyszczenie całego dysku. Jednak zazwyczaj chcemy pozostawić istniejącą instalację Windows lub innej dystrybucji Linuksa. Wtedy wybieramy ręczne partycjonowanie, które opiszę.

Ręczne ustawianie partycji

To jest właśnie jeden z momentów, kiedy instalator Debiana Sarge jest lepszy od tego w Woodym. Jeżeli ktoś instalował lub czytał Przewodnik po instalacji Debiana 3.0, to zauważył, że po podzieleniu dysku na partycje musimy zapamiętać, którą partycję jak chcemy montować, i później wpisać to w kolejnym etapie i nie pomylić się przy tym. Tutaj, tworząc nową partycję, od razu wybieramy, jak ona zostanie użyta.

Ja w tym momencie mam następujące opcje:

Konfiguruj RAID programowy
Konfiguruj menedżera woluminów logicznych
Partycjonowanie z przewodnikiem
Pomoc na temat partycjonowania

IDE2 master (hdc) - 6.4 ST36421A
 nr 1 główna      3.2 GB  / fat32
 nr 5 logiczna    1.7 GB  / ext2
 nr 6 logiczna  345.4 MB  0 swap      swap
 nr 7 logiczna    1.2 GB    fat32

SCSI1 (0,0,0) (sda) - 257...
 nr 1 główna    257.4 MB   fat16

Cofnij zmiany w partycjach
Zakończ partycjonowanie i zapisz zmiany na dysku
 <Wstecz>

Dwie pierwsze opcje są dla zaawansowanych użytkowników. Możesz poczytać "Pomoc na temat partycjonowania". Wybranie opcji "Partycjonowanie z przewodnikiem" spowoduje, że instalator spróbuje przeprowadzić cię przez ten proces krok po kroku – jednak wszystkie zmiany i tak musisz dokonać ręcznie. Mając opisane kolejne kroki partycjonowania, nie będziesz potrzebował(a) tej pomocy.

Najpierw uwaga, że wszystkie zmiany są przeprowadzane w pamięci komputera – nic nie jest zmieniane na dysku. Dopiero po wybraniu opcji "Zakończ partycjonowanie i zapisz zmiany na dysku", instalator zmieni partycje na dysku, i wtedy nie będzie już można cofnąć tej operacji. Na razie zmieniamy partycje "wirtualnie".

Najpierw przyglądamy się partycjom, które mają znaczek błyskawicy w 5 kolumnie. Są to partycje z ustawioną tzw. flagą uruchomieniową – jeżeli na takiej partycji znajduje się system operacyjny, to można go uruchomić. W wymienionym przykładzie na partycji nr 1 (czyli fat32) znajduje się system Windows, na 5. natomiast Linux. Upewnij się, ile masz systemów operacyjnych i które masz zamiar pozostawić.

W powyższym przykładzie, na komputerze jest zainstalowany system Linux (partycje 5 i 6) – żeby zrobić miejsce dla Debiana, musiałem obie partycje usunąć.

Usuwanie niepotrzebnych partycji

Aby usunąć, podświetl linijkę, w której jest opisana partycja (używając strzałek), naciśnij ENTER, i wybierz z menu "Usuń partycję". Po chwili (kiedy instalator oblicza, jak będzie wyglądała teraz tablica partycji), powrócisz do poprzedniego ekranu. Pojawi się linijka "WOLNA PRZESTRZEŃ" oraz jej rozmiar. Być może u ciebie jest taki wpis bez usuwania żadnej partycji – upewnij się tylko, czy masz wystarczająco dużo miejsca; jeżeli tak, to możesz iść dalej.

Z lewej strony tej linijki znajduje się "gł/logiczna" lub tylko "logiczna" – zależy to od tego, w jakim miejscu na dysku będzie wolna przestrzeń. Czasem będziemy chcieli, żeby nowa partycja była partycją główną, ale jeśli nie da się tak zrobić, to nie jest problem.

W naszym przykładzie po usunięciu obu partycji linuksowych, ext2 i swap, otrzymamy minimalnie powyżej zalecanych 2 GB. W utworzonym w ten sposób miejscu założymy nowe partycje.

Tworzenie nowych partycji

Aby utworzyć partycje, należy nacisnąć ENTER na linii "WOLNA PRZESTRZEŃ". Znowu będziemy mieli wybór:

• Utwórz nową partycję
• Automatycznie partycjonuj wolną przestrzeń
• Pokaż informacje o Cylindrach/Głowicach/Sektorach

Przyjrzyjmy się, jakie mamy możliwości po wybraniu drugiej opcji.

Automatyczne partycjonowanie

Są to:

• Wszytko na jednej partycji (zalecane dla nowych użytkowników)
• Komputer biurkowy
• Wieloużytkownikowa stacja robocza

Najbardziej klasyczną instalację otrzymamy, wybierając 2. opcję. Zostaną utworzone wtedy: / - partycja root, na której zainstalowany jest system, swap – przestrzeń wymiany (Linux wykorzystuje tą partycję, aby zwolnić miejsce w pamięci RAM – tutaj trafiają dane, które długo nie są używane, i w ten sposób komputer działa szybciej) /home – tutaj są dane zapisywane przez użytkowników, czyli te pliki (dokumenty i inne), które zapisujemy na dysku

Możesz w ten sposób przeprowadzić partycjonowanie – tak będzie dużo szybciej, jednak upewnij się, że będziesz mieć wystarczająco dużo miejsca na /home; jeżeli jest go za mało, to wybierz pierwszą opcję. Wtedy będziesz mieć dostępne całe wolne miejsce na dysku, jednak zalecane jest trzymanie swoich danych na oddzielnej partycji niż system – jest to bezpieczniejsze.

Ręczne tworzenie partycji

Automatyczne partycjonowanie jest bardzo wygodne, lecz dobrze jest mieć /boot na osobnej partycji. W tym katalogu znajdują się pliki niezbędne do wystartowania systemu (przede wszystkim kernel i moduły czyli sterowniki podstawowych urządzeń). Jest to dobra praktyka, ponieważ normalnie w tym katalogu żadne dane nie są zapisywane podczas pracy systemu, a oddzielając tak krytyczne elementy systemu jak kernel od pozostałych plików programów, znacznie zwiększamy stabilność systemu. Dlatego polecam ręczne tworzenie partycji.

/boot

Tutaj znajdują się absolutnie niezbędne do uruchomienia systemu kernel i moduły, a także program startujący (bootloader) – jeżeli mamy GRUB, który jest domyślny w Debianie Sarge.

rozmiar =

Ta partycja powinna mieć rozmiar minimum 10 MB – jeżeli planujesz późniejszą zmianę wersji kernela czy zainstalowanie kilku, to warto mieć więcej. 50 MB spokojnie wystarczy i nie ma potrzeby przeznaczać na ten cel więcej; jeżeli będziesz potrzebować więcej, to zapewne jesteś doświadczonym użytkownikiem Linuksa i w tym momencie wpiszesz odpowiednią dla ciebie wartość; przyjmijmy jednak, że nie ma sensu tworzyć partycji /boot o większym rozmiarze niż te 50 MB.

Aby utworzyć nową partycję, podświetlamy linijkę "WOLNA PRZESTRZEŃ", wciskamy ENTER, a następnie wybieramy opcję: "Utwórz nową partycję". Teraz wpisz wielkość partycji – domyślnie będzie wpisana cała dostępna przestrzeń, więc ją wykasuj.

lokalizacja

Później instalator zapyta nas, czy utworzyć na początku, czy na końcu wolnej przestrzeni oraz (jeżeli jest możliwe utworzenie partycji podstawowej) czy ma to być partycja logiczna czy podstawowa. Najlepiej, żeby partycja /boot była partycją podstawową, jednak tak naprawdę ma to niewielkie znaczenie. Partycje podstawowe można utworzyć na dysku 4, przy czym 4. może być podzielona na partycje logiczne (stąd maximum 3 podstawowe).

ustawienia

Teraz wybieramy system plików, jaki zostanie założony. Na liście są:

• system plików ext2
• przestrzeń wymiany
• FAT 16
• FAT 32

Wybieramy ext2 – jest to standardowy linuksowy system plików. Teraz ustawiamy opcje tej partycji:

• Punkt montowania: /boot (wybieramy z listy)
• Flaga uruchomieniowa: włączona

Upewnij się, że flaga uruchomieniowa jest włączona – w przeciwnym wypadku, nie będzie można uruchomić systemu. Na samym dole wyświetlony jest rozmiar dostępny na tej partycji – zauważ, że po włączeniu flagi uruchomieniowej, zmniejszył się. Wybieramy "Zakończono", i potwierdzamy następne okienko ("Procentowa ilość systemu zarezerwowana dla super użytkownika" – czyli roota).

Partycja /boot powinna pojawić się na liście.

swap

Jest to partycja dostępna tylko dla kernela (tzn. żaden użytkownik nie może zapisywać/odczytywać danych z tej partycji) i jest używana tylko w czasie działania systemu. Jest to "przedłużenie" pamięci RAM; ściślej: są tutaj przenoszone z RAM-u dane przez dłuższy czas nie używane, co z jednej strony przyspiesza pracę systemu, ponieważ jest więcej wolnej pamięci, z drugiej umożliwia pracę w przypadku, kiedy suma pamięci operacyjnej wymagana przez wszystkie uruchomione programy przekracza dostępną pamięć RAM. Utworzenie tej partycji jest konieczne dla poprawnego działania systemu. Według ogólnie przyjętych zaleceń, najlepiej utworzyć swap o rozmiarze dwukrotnie większym niż pamięć RAM; w przypadku dużych ilości pamięci (powyżej 256 MB), można utworzyć swap mniejszy niż to wynika z tego przelicznika – i tak nie będzie on wykorzystywany w całości. Niektórzy stosują następujący system:

• dwukrotna wielkość RAM-u do 256 MB RAM
• powyżej 256 MB RAMu – 512 MB.

Posiadając np. 64 MB RAM, można utworzyć większy swap, z myślą o przyszłym zakupie dodatkowej pamięci, jednak gdy mamy dużo RAM-u, tworzenie większego swapu niż to wynika z przelicznika, nie ma sensu. Niektóre kernele mogą wtedy nawet gorzej działać niż przy zbyt małej ilości swapu.

Kolejno:

1. "Utwórz nową partycję"
2. wpisujemy rozmiar
3. prawdopodobnie będzie to partycja logiczna, to bez znaczenia
4. podobno najlepiej, żeby swap umieścić na początku dysku, bo wtedy szybciej działa (choć ja osobiście nigdy do tego się nie stosowałem)
5. użyj jako przestrzeń wymiany

/ (root) i /home

Możesz utworzyć partycję root jako ostatnią, choć jeżeli masz dużo miejsca na dysku, to możesz np. na partycję / przeznaczyć ok. 1 do 2 GB (zależy czy zamierzasz instalować KDE, GNOME i inne tego typu "przyspieszacze" komputera), a resztę na /home – tutaj będzią wszystkie twoje pliki (obrazki, dokumenty, filmy i co tam jeszcze chcesz). Jeżeli nie utworzysz /home na oddzielnej partycji, to katalog ten zostanie automatycznie utworzony w partycji /.

Tworzenie obu partycji nie będzie się różnić poza punktem montowania. Mianowicie wybieramy system plików ext2, oraz punkt montowania. Flaga uruchomieniowa nie jest tutaj do niczego potrzebna.

Zapisanie zmian na dysku

Upewnij się jeszcze raz (albo i dwa razy), że tabela partycji wygląda tak, jak chcesz, i nie kasujesz/formatujesz przez przypadek partycji, która ma pozostać (partycje, które zostaną sformatowane, są oznaczone taką śmieszną buźką czy miśkiem). Po wybraniu "Zakończ partycjonowanie i zapisz zmiany na dysku" i potwierdź, musisz chwilę poczekać, aż nowa tabela partycji zostanie zapisana na dysku, i nowe partycje zostaną sformatowane.