Lożban/Zarys gramatyki i podstawowe słownictwo

Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.

Morfologia, czyli części mowy[edytuj]

Morfologia jest działem opisu języka i określa reguły wg których budowane są słowa. W poniższych opisach skorzystamy z oznaczeń A - samogłoska, P - spółgłoska.

Ogólne zasady budowy słów[edytuj]

Każde ze słów zaczyna się od spółgłoski lub pauzy i kończy samogłoską lub pauzą. Narzuca to pewien styl budowy słów. Tak by wymawiać je szybko, bez pauz, powinny zaczynać się od spółgłosek i kończyć samogłoskami (np. cukta).

Zawahania[edytuj]

Oznacza to, że pauza w połowie słowa nie jest dozwolona. Zamiast niej stosuje się literę y, tak by zachować ciągłość słowa.

Przykład: mija klamaidę lena te ctuyyyyfauzajęcia -> idę na te zajęcia

Kategorie słów[edytuj]

W morfologii Lożbanu występują trzy kategorie słów. Są to:

  • cmavo - słowo strukturalne, zwykle służą do oznaczania nimi struktury zdania. Pewne cmavo niosą sobą specjalne znaczenie (np. czas, nastawienie)
  • cmene - nazwa własna, np. polski "Kraków" -> "krakuv"
  • brivla - podstawowe słowo niosące znaczenie. Przykladem jest "cukta" oznacza "x1 to książka zawierająca pracę x2 autorstwa x3 przeznaczona dla x4 zapisana w medium x5". Zastępuje polskie rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki i przysłówki.

W sekcjach poniżej opisano reguły zgodnie z którymi można rozpoznawać te słowa w lożbańskich tekstach.

cmavo[edytuj]

Istnieje ich kilkaset. Służą jako wskaźniki struktury bridi, a także pełnią pewne specjalne funkcje. Ich dokładne omówienie znajdziecie w dalszych częściach książki.

Wszystkie cmavo to słowa a formach:

Forma Przykład
.A .i
.AA .ui
.A'A .i'e
PA mi
PAA doi
PA'A mi'e

cmene[edytuj]

brivla[edytuj]

Budowa zdania[edytuj]

selbri[edytuj]

sumti[edytuj]