Mikrobiologia/Podłoża mikrobiologiczne
Podłoża mikrobiologiczne[edytuj]
Pożywki hodowlane, nazywane też podłożami mikrobiologicznymi, są mieszaninami odpowiednio dobranych składników. Służą do hodowli mikroorganizmów w warunkach laboratoryjnych, w naczyniach (czyli hodowlach in vitro - dosłownie w szkle). Stosuje się je do izolacji, różnicowania, namnażania i identyfikacji mikroorganizmów, poznawania ich cech morfologicznych, fizjologii czy budowy chemicznej komórek. Pożywki mikrobiologiczne są również wykorzystywane w procesach biotechnologicznych do otrzymywania biomasy oraz określonych produktów metabolizmu mikroorganizmów. Tak też hodowle na pożywkach stanowią podstawę nieomal każdego zabiegu w bakteriologii i mikologii oraz dziedzinach na nich opartych.
Pożywki bakteriologiczne, ogólnie mówiąc, powinny być dość łatwe w użyciu i odznaczać się specyficznymi właściwościami. Ze względu na wygodę korzysta się obecnie głównie z podłoży stałych, a rzadziej z płynnych, czy półpłynnych. Zestalenie pożywek umożliwiają substancje takie jak agar-agar - pozyskiwany z krasnorostu morszczynu cejlońskiego lub innych, podobnych mu gatunków (typ Rhodophyta w królestwie Protista) polisacharyd, używany z resztą także do wytwarzania pianki w ptasim mleczku. Dawniej stosowano żelatynę (uzyskiwana jest przez podgrzanie białka prostego z grupy kolagenów), która jednak ze względu na swoje zwierzęce pochodzenie egzaminu zdać nie mogła (sama może być skażona drobnoustrojami lub, o czym mówi się od niedawna, odpornymi na zniszczenie prionami). Zestalone podłoża umożliwiły jednemu ze współpracowników Roberta Kocha, także Niemcowi z pochodzenia, J. R. Petriemu wynalezienie dwóch płytkich szalek o promieniu około 5 cm, przy czym tak skonstruowanych, że jedna idealnie nakłada się na drugą (nazywanych z resztą płytkami Petriego: ang. Petri dish). Pierwotnie, przez bardzo długi okres czasu płytki te były wytwarzane ze szkła. Aktualnie szalki Petriego, na które "fabrycznie" wylewane są podłoża mikrobiologiczne wytwarzane są z plastiku, znacznie lżejszego od szkła, co ułatwia manewrowanie nimi.
|
|
z prawej: obie płytki prawidłowo nałożone na siebie. | |
Jak wspomniano, oprócz podłoży stałych wykorzystuje się czasem także podłoża płynne i półpłynne. Hodowle na tych typach pożywek prowadzi się w probówkach, które nie posiadają górnego kołnierza typowego dla probówek chemicznych są często wyższe oraz używane z korkiem. Możliwa (i stosowana) jest także metoda hodowli na podłożach stałych wylanych do probówek. Nie wymaga to jednak specjalnego komentarza, tak też zostanie to omówione w kolejnych dwóch rozdziałach.
Właściwości podłoży umożliwiające wzrost drobnoustrojów[edytuj]
| Rzut oka |
 Aminokwasy stanowią podstawową jednostkę budulcową białek, które pełnią głównie funkcję budulcową organizmów, także prokariotycznych. (opis w Wikipedii) |
Skład[edytuj]
Wzrost drobnoustrojów nie jest możliwy na podłożach każdego typu. Hodując mikroby wymusza się na nich nieustanne podziały. Owocuje to powstawaniem komórek potomnych (które utworzą po pewnym czasie widzialną gołym okiem kolonię). Organizm bakterii, stanowiący jedną komórkę, zbudowany jest z określonych związków organicznych (głównie białek - a te z aminokwasów). Do ich syntezy niezbędne są pewne pierwiastki, tzw. pierwiastki biogenne ("życiodajne"), do których należy zaliczyć węgiel (którego czterowartościowa forma stanowi podstawę każdego związku określanego, jako organiczny), tlen, wodór, azot, fosfor, siarkę. Niedobór, któregokolwiek z nich (czy innych, bardziej typowych dla gatunku, pierwiastków) zgodnie z prawem minimum Justusa von Liebiga uniemożliwi wzrost drobnoustrojów. Zależnie od zapotrzebowania drobnoustrojów na składniki odżywcze podzielono mikroby na wymagające (wybredne) i niewybredne (niewymagające).
Odczyn pH i izotoniczność[edytuj]
Jałowość[edytuj]
Dodatkowe wymagania[edytuj]
Omówienie najpopularniejszych podłoży mikrobiologicznych i metod ich sporządzania[edytuj]
Podłoże zrobione w kuchni: Szkoła Festiwalu Nauki