Nauka gry na gitarze/Dźwięki na gitarze

Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.

Dźwięki na gitarze[edytuj]

Standardowy strój gitary (czyli dźwięki do których są nastrojone puste struny) licząc od najcieńszej (wiolinowej) struny wygląda tak:

 E|----- wiolinowa
 B|----- wiolinowa
 G|----- wiolinowa
 D|----- basowa
 A|----- basowa
 E|----- basowa

Przyjrzyjmy się bliżej strunie E (basowej). Uderzając pustą strunę otrzymamy dźwięk E,jeśli dociśniemy strunę na pierwszym progu otrzymamy dźwięk F, na drugim F# itd.:

    1    2    3    4    5    6    7    8    9    10   11   12
 E|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....
 B|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....
 G|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....
 D|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....
 A|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....
 E|-F--|-F#-|-G--|-G#-|-A--|-A#-|-B--|-C--|-C#-|-D--|-D#-|-E--|-F--|-.....

Widać, że dzwięki układają się kolejno tak jak je wcześniej wyliczaliśmy, a odległość między dwoma sąsiednimi to półton. Tak samo możemy zagrać po kolei wszystkie dźwięki na pozostałych strunach zaczynając od dźwięku na pustej strunie. Na przykład, wybierając strunę A, na pierwszym progu będziemy mieli A#, na drugim B, na trzecim C itd.

Kiedy zagrasz wszystkie dźwięki na kolejnych strunach przekonasz się, że na 12 progu zawsze dochodzisz do dźwięku pustej struny, na której grasz tylko o oktawę wyższego, dalej wszystko zaczyna się od początku. Jest to pierwsza ważna właściwość gitarowego gryfu.

    1    2    3    4    5    6    7    8    9    10   11   12
 E|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-E--|----|-.....
 B|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-B--|----|-.....
 G|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-G--|----|-.....
 D|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-D--|----|-.....
 A|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-A--|----|-.....
 E|-F--|-F#-|-G--|-G#-|-A--|-A#-|-B--|-C--|-C#-|-D--|-D#-|-E--|-F--|-.....

Warto też zauważyć, że dwie skrajne struny mają ten sam strój różniący się tylko wysokością o dwie oktawy, więc dźwięki na poszczególnych progach są takie same.

    1    2    3    4    5    6    7    8    9    10   11   12
 E|-F--|-F#-|-G--|-G#-|-A--|-A#-|-B--|-C--|-C#-|-D--|-D#-|-E--|----|-.....
 B|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-B--|----|-.....
 G|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-G--|----|-.....
 D|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-D--|----|-.....
 A|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-A--|----|-.....
 E|-F--|-F#-|-G--|-G#-|-A--|-A#-|-B--|-C--|-C#-|-D--|-D#-|-E--|-F--|-.....

Mimo wszystko na całym gryfie gitary pozostaje jeszcze wiele dźwięków, które na razie ciężko nam odszukać. Pomocą może być wykorzystanie oktaw. Spójrzmy na razie na cały gryf w zakresie 12 progów, dalej jak ustaliliśmy cały układ dźwięków się powtarza.

    1    2    3    4    5    6    7    8    9    10   11   12
 E|-F--|-F#-|-G--|-G#-|-A--|-A#-|-B--|-C--|-C#-|-D--|-D#-|-E--|----|-.....
 B|-C--|-C#-|-D--|-D#-|-E--|-F--|-F#-|-G--|-G#-|-A--|-A#-|-B--|----|-.....
 G|-G#-|-A--|-A#-|-B--|-C--|-C#-|-D--|-D#-|-E--|-F--|-F#-|-G--|----|-.....
 D|-D#-|-E--|-F--|-F#-|-G--|-G#-|-A--|-A#-|-B--|-C--|-C#-|-D--|----|-.....
 A|-A#-|-B--|-C--|-C#-|-D--|-D#-|-E--|-F--|-F#-|-G--|-G#-|-A--|----|-.....
 E|-F--|-F#-|-G--|-G#-|-A--|-A#-|-B--|-C--|-C#-|-D--|-D#-|-E--|----|-.....

A gdybyśmy teraz zostawili tylko jeden dźwięk, np. B:

    1    2    3    4    5    6    7    8    9    10   11   12
 E|----|----|----|----|----|----|-B--|----|----|----|----|----|----|-.....
 B|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-B--|----|-.....
 G|----|----|----|-B--|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....
 D|----|----|----|----|----|----|----|----|-B--|----|----|----|----|-.....
 A|----|-B--|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....
 E|----|----|----|----|----|----|-B--|----|----|----|----|----|----|-.....

Wypróbujmy jeszcze np. E:

    1    2    3    4    5    6    7    8    9    10   11   12
 E|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-E--|----|-.....
 B|----|----|----|----|-E--|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....
 G|----|----|----|----|----|----|----|----|-E--|----|----|----|----|-.....
 D|----|-E--|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....
 A|----|----|----|----|----|----|-E--|----|----|----|----|----|----|-.....
 E|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-E--|----|-.....

Porównując oba przypadki możemy wysnuć pewne reguły poruszania się po gryfie grając ten sam dzwięk. 1) Jeśli wybrany dźwięk gramy na 6 strunie (E basowe) to najbliższe jego wystąpienie jest 2 progi dalej i 2 struny niżej, 2) tak samo struna 5, 3) sytuacja trochę się zmienia teraz musimy przesunąć się o 3 progi i 2 struny w dół, 4) tak samo struna 3

 1)                    2)                    3)                    4)
 1|----|----|----|----| |----|----|----|----| |----|----|----|----| |----|----|----|-O--|
 2|----|----|----|----| |----|----|----|----| |----|----|----|-O--| |----|----|----|----|
 3|----|----|----|----| |----|----|-O--|----| |----|----|----|----| |-O--|----|----|----|
 4|----|----|-O--|----| |----|----|----|----| |-O--|----|----|----| |----|----|----|----|
 5|----|----|----|----| |-O--|----|----|----| |----|----|----|----| |----|----|----|----|
 6|-O--|----|----|----| |----|----|----|----| |----|----|----|----| |----|----|----|----|

I jeszcze poruszanie się w górę gryfu (w kierunku 6 struny):

 |----|----|----|----| |----|----|----|----| |-O--|----|----|----|  
 |----|----|----|----| |-O--|----|----|----| |----|----|----|----|  
 |-O--|----|----|----| |----|----|----|----| |----|----|----|----|  
 |----|----|----|----| |----|----|----|----| |----|----|-O--|----|  
 |----|----|----|----| |----|----|-O--|----| |----|----|----|----|  
 |----|----|----|-O--| |----|----|----|----| |----|----|----|----|  

Dźwięki pustych strun[edytuj]

Możemy jeszcze odnaleźć taką zależność na gryfie:

    1    2    3    4    5    6    7    8    9    10   11   12
 E|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....
 B|----|----|----|----|-E--|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....
 G|----|----|----|-B--|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....
 D|----|----|----|----|-G--|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....
 A|----|----|----|----|-D--|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....
 E|----|----|----|----|-A--|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....

Poruszamy się od 1 struny. Gramy pustą strunę E1, dokładnie ten sam dźwięk możemy zagrać na strunie 2 na piątym progu. Postępujemy tak dalej przesuwając się w górę, trzeba tylko uważać na strunie G gdyż tam dźwięk struny B znajduje się na 4 progu.

Jest to zależność najczęściej wykorzystywana w strojeniu gitary ze słuchu. Wystarczy nastroić od np. pianina strunę E1 a następnie kolejne dostrajać według powyższego schematu.

Inna możliwość to wykorzystanie przesunięcia w odwrotną stronę. Tym razem jednak dzwięki różnią się o oktawę.

    1    2    3    4    5    6    7    8    9    10   11   12
 E|----|----|----|----|----|----|-B--|----|----|----|----|----|----|-.....
 B|----|----|----|----|----|----|----|-G--|----|----|----|----|----|-.....
 G|----|----|----|----|----|----|-D--|----|----|----|----|----|----|-.....
 D|----|----|----|----|----|----|-A--|----|----|----|----|----|----|-.....
 A|----|----|----|----|----|----|-E--|----|----|----|----|----|----|-.....
 E|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|-.....