Chemia organiczna/Alkeny/Alkeny - wstęp

Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.

Poniższa tabela przedstawia nazwy i wzory dziesięciu pierwszych alkenów nierozgałęzionych.

Liczba
atomów
węgla
Wzór
sumaryczny
alkanu
Nazwa
alkanu
Wzór strukturalny alkanu
2 C2H4 eten
3 C3H6 propen
4 C4H8 buten
5 C5H10 penten
6 C6H12 heksen
7 C7H14 hepten
8 C8H16 okten
9 C9H18 nonen
10 C10H20 decen
... ... ... ...
n CnH2n alken

Wzór ogólny alkenów to CnH2n.

Właściwości fizyczne alkenów[edytuj]

Eten, propen i buten w warunkach normalnych są gazami. Alkeny o wyższej liczbie atomów węgla, od 5 do 19, są cieczami, a mające powyżej 19 atomów węgla w cząsteczce są ciałami stałymi. Wszystkie są bezbarwne, nierozpuszczalne w wodzie. Temperatury wrzenia alkenów są niższe niż odpowiadających im alkanów. Mają intensywny zapach; pary niektórych mają właściwości narkotyczne.

Występowanie alkenów w przyrodzie[edytuj]

Alkeny występują powszechnie w przyrodzie. Przykładem jest eten (etylen), który jest hormonem roślinnym, stymulującym dojrzewanie owoców. Ważnym związkiem jest również występujący w marchwi β-karoten, zawierający 11 wiązań podwójnych. Źródło witaminy A, uważany za czynnik chroniący przeciw niektórym typom raka.

Wzór strukturalny β-karotenu.

Ważną grupą występujących naturalnie alkenów są terpeny, składniki olejków eterycznych. Ich przykładem jest mircen, związek o silnych właściwościach zapachowych.

Wzór strukturalny mircenu.

Inne przykłady występowania alkenów w przyrodzie zostały omówione w dziale Występowanie w przyrodzie i przemysłowe otrzymywanie alkenów.

Alkenyle[edytuj]

Nazwy alkenyli tworzy się, dodając końcówkę -yl. Tam, gdzie to konieczne, określa się numer atomu węgla, od którego oderwano atom wodoru.

Przykłady alkenyli:

  • etenyl: •CH=CH2
  • prop-1-en-1-yl: •CH=CH-CH3
  • prop-2-en-1-yl: •CH2-CH=CH2