Informatyka dla gimnazjum/Co za dużo, to niezdrowo - ergonomia pracy
Ergonomia, czyli jak należy przygotować stanowisko przy komputerze, żeby można było wygodnie pracować.
Przy pracy lub zabawie z komputerem należy pamiętać, żeby nie przesadzić. Tyczy się to głównie ilości czasu spędzonego przy nim. Bardzo ważne jest miejsce naszej pracy i zabawy.
Należy pamiętać o wygodnym krześle. Krzesło do pracy przy komputerze musi mieć podłokietniki, powinno posiadać regulację wysokości oraz oparcia. Stolik, na którym stoi komputer, powinien być wyposażony w osobną, wysuwaną półkę na klawiaturę, jeśli tego nie ma, musi być wystarczająco głęboki, aby zmieściły się na nim monitor, klawiatura i zostało jeszcze trochę miejsca na podkładkę pod nadgarstki. Należy unikać ustawiania monitora pod kątem do miejsca, w którym siedzimy, przy takim ustawieniu kark bardzo szybko się męczy.
Musimy również pamiętać o tym, aby monitor spełniał podstawowe normy bezpieczeństwa oraz był ustawiony tak, aby górna krawędź monitora znajdowała się na linii naszego wzroku (kark też trzeba oszczędzać). Optymalna odległość monitora od naszej głowy to ok. 70 cm.
Mówiąc "podstawowe normy bezpieczeństwa", mamy na myśli minimalną częstotliwość odświeżania ekranu dla rozdzielczości, w której pracujesz. Powinien również posiadać filtr chroniący nasze oczy przed szkodliwym promieniowaniem.
Jeżeli musimy spędzić przy komputerze dłuższą ilość czasu (piszemy wypracowanie lub gramy w wyjątkowo pasjonującą grę) konieczne jest robienie sobie krótkich przerw, podczas których należy się rozruszać, szczególnie kark i nadgarstki. Bardzo ważne są też krótkie odpoczynki dla oczu, podczas których należy skupić wzrok na czymś odległym (np. popatrzeć przez okno). Nasze oczy mniej męczą się również, gdy nasze stanowisko pracy jest dobrze oświetlone. Należy także unikać stosowania kolorystyki, w której jasne litery wyświetlane są na ciemnym tle. Im więcej światła dociera do naszych oczu, tym nasze źrenice są węższe. A z nauki o fotografii być może już wiecie, że im mniejszy jest otwór przesłony naszego obiektywu, tym większa jest głębia ostrości. Zatem stosując dobre oświetlenie miejsca pracy oraz ciemną treść na jasnym tle, odciążamy soczewki naszych oczu, co zmniejsza ryzyko wystąpienia wad wzroku (np. krótkowzroczności). Z tego samego powodu należy unikać małych czcionek.
Przy ustawianiu większej liczby komputerów trzeba unikać umiejscowienia tylnej części monitora blisko innego miejsca pracy. Z tyłu monitora znajduje się obszar największego promieniowania elektromagnetycznego.
Oczywiście przy korzystaniu z wyświetlaczy ciekłokrystalicznych (LCD) nie mamy problemów z miejscem na biurku i promieniowaniem, jednak wszystkie pozostałe zasady należy stosować.
Rozdzielczość to ilość pikseli mieszczących się poziomo i pionowo na monitorze.
Piksel to pojedyncza plamka mogąca mieć tylko jeden kolor. Im wyższa rozdzielność, tym obraz jest bardziej szczegółowy. Monitor kineskopowy powinien odświeżać obraz co najmniej 85 razy na sekundę (f = 85Hz) w rozdzielczości 1024x768. Dla niższych rozdzielczości dolna granica obniża się. Konfigurując płaskie monitory LCD kierujemy się inną zasadą, o czym przeczytamy poniżej.
W przypadku monitorów CRT istotnie obraz "migocze" 85 razy w ciągu jednej sekundy dla częstotliwości odświeżania 85 Hz, gdyż działo elektronowe potrzebuje właśnie 1/85 część sekundy, żeby "omiotać" całą powierzchnię ekranu naszego monitora. Można również powiedzieć, że monitor CRT jest w pewien szczególny sposób cyfrowo biernym elementem (jest urządzeniem analogowym), wyświetlającym dokładnie ten sam sygnał, oraz dokładnie z taką częstotliwością, jaką wymusza sygnał karty graficznej.
Im większa częstotliwość odświeżania, tym efekt migotania jest mniej widoczny i uciążliwy dla wzroku. Jednak wraz ze wzrostem częstotliwości sygnału VGA rośnie również tłumienie przewodów doprowadzających sygnał od karty graficznej do monitora oraz poziom zakłóceń linii RGB na siebie nawzajem. Efektem tego jest pogorszenie ostrości i jakości obrazu wyświetlanego na monitorze.
Monitory LCD wyświetlają obraz zupełnie na innej zasadzie niż monitory kineskopowe (CRT). Monitor LCD posiada swój wewnętrzny bufor aktualnie wyświetlanego obrazu. Obraz analogowy pochodzący ze złącza VGA karty graficznej jest zamieniany w monitorze na postać cyfrową przechowywaną następnie w pamięci. W tym przypadku częstotliwość odświeżania traci swoje pierwotne znaczenie, gdyż piksele na matrycy LCD świecą praktycznie bez przerwy w przeciwieństwie do plamki luminoforu monitora kineskopowego (CRT), która to jest zaświecana co 1/85 część sekundy, dokładnie wtedy, gdy strumień elektronów zostanie skierowany w to miejsce. Więc bez względu na częstotliwość odświeżania, którą ustawimy, obraz LCD świeci się bez żadnych przerw światłem ciągłym.
Jednak, o ile dla samego monitora w zasadzie nie ma różnicy, z jaką częstotliwością odświeżania otrzymuje on obraz od karty graficznej, to nadal mamy do czynienia z tym samym efektem tłumienia oraz zakłóceń między liniami RGB w przewodach łączących monitor z kartą graficzną. Oznacza to, że wraz ze wzrostem częstotliwości odświeżania, jakość obrazu docierającego do bufora obrazu w monitorze LCD jest gorsza. W tej sytuacji należy zatem stosować jak najniższe częstotliwości odświeżania np. 60 Hz. W przypadku monitorów kineskopowych zazwyczaj dostrzegalibyśmy już wyjątkowo męczące dla wzroku migotanie ekranu, jednak w przypadku monitorów LCD wraz ze zmniejszeniem częstotliwości odświeżania powinniśmy zauważyć poprawę ostrości i kontrastu wyświetlanego obrazu.
Pamiętajmy o podkładkach na nadgarstki i czymś pod stopy (powinny być ustawione pod kątem prostym do nóg, ale nie płasko leżeć na podłodze!). To było kilka uwag dotyczących ergonomii pracy. Oprócz tego starajmy się nie korzystać z komputera (a w szczególności z modemu!) podczas burzy.