LaTeX/Zaczynamy

Pierwszy dokument LaTeXa

Najpierw musimy sobie uświadomić, że LaTeX jest językiem znaczników, dzięki któremu możemy opisywać strukturę i wygląd dokumentu. LaTeX konwertuje tekst źródłowy, pomieszany ze znacznikami, do dokumentu wysokiej jakości. Analogią do tego są strony internetowe: języki: kiedyś HTML, obecnie XHTML są używane do opisywania dokumentów, natomiast przeglądarka pokazuje go w "pełnej chwale" (full glory) - z różnymi kolorami, czcionkami, wielkościami itp.

Stwórzmy teraz nasz pierwszy, najprostszy jaki może być dokument, które będzie przechowywał napis "Hello World!". W tym celu:

1. Otwórz swój ulubiony edytor tekstu. Jeśli używasz vima, gedit lub emacsa, kod LaTeX będzie odpowiednio podświetlany, co ułatwia jego edycję.
2. Wpisz poniższy tekst do swojego edytora. Jest to źródło LaTeX.

% hello.tex - Nasz pierwszy przykład!
\documentclass{article}

\begin{document}
Hello World!
\end{document}

Następnie zapisz ten plik jako hello.tex.

Co przez to osiągnęliśmy?

% hello.tex – Nasz pierwszy przykład!	Linia ta jest komentarzem, ponieważ rozpoczyna się od symbolu procenta (%). Kiedy LaTeX zobaczy ten znak, po prostu ignoruje całą dalszą zawartość linii. Komentarze są przydatne dla ludzi współpracujących przy składaniu dokumentu, aby wstawiać adnotacje dotyczące pewnej części do pliku źródłowego. Na przykład możemy dodać informacje o autorze i dacie lub cokolwiek innego, co sobie zażyczysz.
\documentclass{article}	Tym poleceniem, nakazujemy LaTeX-owi używać danej klasy dokumentu – w tym przypadku artykułu (ang. article). Klasa ta ma zdefiniowany konkretny rodzaj formatowań obowiązujący dla całego dokumentu. Używanie klas jest o tyle poręczne, że zmiana klasy pomaga w niemal natychmiastowym zmienieniu wyglądu całego dokumentu, bez konieczności dalszej ingerencji w resztę kodu.
\begin{document}	Ta linia informuje LaTeX o właściwym początku dokumentu, a wszystko co znajduje się powyżej niej traktowane będzie jako preambuła.
Hello World!	Ten tekst jest naszym powitaniem, które zostanie wyświetlone w dokumencie.
\end{document}	Tą linią informujemy LaTeX, że nasz dokument został zakończony. Dalszy kod jest ignorowany, więc może być stosowany podobnie jak komentarz.

A czy nie można po polsku?

Dobrze, ale przecież jesteśmy Polakami więc dlaczego mamy pisać w obcym języku? TeX faktycznie w domyśle używa angielskiego języka nie tylko w komendach, ale i kodowania alfabetu łacińskiego jako domyślnego – stąd też zwykłe wpisanie polskiego tekstu, pomimo użycia polskich znaków w źródle, po kompilacji i tak nie zostanie uwzględnione w dokumencie wyjściowym. Jednym słowem dokument wyjściowy nadal nie będzie ich zawierał. Mamy dwie drogi by uzyskać rodzime "ogonki" – albo "łopatologicznie" i każdorazowo odpowiednimi komendami zmusić LaTeX do ich użycia, np. znaki specjalne typu \`a \`e \'e \`i \`o \`u dzięki czemu można otrzymać przykładowo: à è é ì ò ù, albo znacznie prościej – dla całego dokumentu używając odpowiednich zestawów pakietów zwanych czasem "paczkami" (ang. package).

Postępując jak wcześniej stwórzmy więc pierwsze polskie wpisy:

% witaj.tex – Nasz pierwszy polski przykład!	Nowy plik nazwijmy jak sugeruje nam komentarz.
\documentclass{article}	Oczywiście nie zapominamy o zdefiniowaniu klasy zawierającej odpowiednie formatowania tekstu.
\usepackage[polish]{babel}	Użycie pakietu babel jest jednym ze sposobów do utworzenia dokumentów z narodowym krojem czcionek, a w polu opcji definiujemy język w jakim pisana i wyświetlana ma być treść dokumentu.
\usepackage[utf8]{inputenc}	Używając pakietu inputenc jesteśmy w stanie zmienić kodowanie dokumentu, dla polskich znaków zalecane są systemy kodowania utf8 dla systemów Linux, oraz cp1250 dla starszych wersji Windows i utf8 dla Windows 10.
\usepackage{polski}	Pakietem polski zawartym w nowszych wersjach LaTeX-a, zapewniamy sobie słownik łamania wyrazów języka polskiego – domyślnie użyty będzie słownik języka angielskiego.
\usepackage[T1]{fontenc}	Pakietem fontenc z kolei definiujemy system kodowania fontów.
\usepackage{indentfirst}	Pakiet ten sprawia, że do każdego akapitu dodawane jest wcięcie, zgodnie z polskimi standardami drukarskimi.
\frenchspacing	Wypada to wpisać ze względu na to, że w Polsce używa się francuskich zwyczajów typograficznych (w tym przypadku przestrzeni pozostawianej po zakończeniu zdania).
\begin{document}	Zakończyliśmy preambułę dokumentu i rozpoczynamy główną zawartość.
Witaj świecie!	A tu wpisujemy zawartość dokumentu – nasze powitanie ;-)
\end{document}	Nie może zabraknąć zakończenia dokumentu.

Tak to wygląda razem:

% witaj.tex - Nasz drugi przykład!
\documentclass{article}

\usepackage[polish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage{polski}
\usepackage[T1]{fontenc}	
\usepackage{indentfirst}	

\frenchspacing

\begin{document}
Witaj świecie!
\end{document}