Informatyka dla gimnazjum/Prawo autorskie, patenty, znaki handlowe i ochrona danych

Prawa autorskie

Pisząc jakiś tekst, jak artykuł do gazetki szkolnej, rysując jakiś obrazek lub tworząc program jesteśmy ich autorami. Jako autorom przysługuje nam prawo do rozporządzania swoim dziełem (utworem). Prawo do dzieła jest dzielone na dwie części:

• Autorskie prawa osobiste zespół uprawnień jakie przysługują twórcy dzieła. Przy czym nacisk kładzie się tu na charakter emocjonalny czy nawet uczuciowy tych uprawnień. Są prawami "ojcostwa utworu" i obejmują przede wszystkim prawo autora do wiązania z dziełem jego nazwiska. Prawo to nigdy nie wygasa i jest, z natury rzeczy, niezbywalne, nie można się go zrzec ani przenieść na inną osobę. W ramach ochrony dóbr osobistych autor ma prawo do przedstawiania utworu pod pseudonimem lub anonimowo. Do osobistych praw autorskich należy także prawo do zachowania niezmienionej treści i formy utworu, zakazujące wprowadzania zmian, zniekształceń, przeinaczeń. Warto jednak nadmienić, że prawnie dopuszczalne jest zobowiązanie się twórcy w umowie do niewykonywania autorskiego prawa osobistego (tu: prawa do oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem).
• Autorskie prawa majątkowe zespół uprawnień jakie przysługują twórcy dzieła przy czym nacisk kładzie się tu na kwestię ekonomiczną tych uprawnień. Dzięki czemu autor może czerpać korzyści ze swojego dzieła. W większości przypadków autor czerpie korzyści udzielając licencji (do niemal każdego oprogramowania jest ona załączona) czyli zezwoleniem na użytkowanie programu pod pewnymi warunkami. Innym sposobem może być jednorazowe przekazanie praw majątkowych (rzadkie, występuje szczególnie w przypadku programów na zamówienie).

Najczęściej spotykanymi licencjami są:

1. OEM
2. Freeware
3. licencje z rodziny BSD
4. licencje z rodziny GNU (GNU GPL, GNU LGPL, GNU FDL)