Szachy/Odkryty szach

Edytuj linki
Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.

Odkryty szach jest sytuacją, kiedy jedna z bierek podczas swojego ruchu odsłania drogę ataku innej bierce.

a b c d e f g h
8a8 black rookb8 black knightc8 black kingd8 black kinge8 black rookf8 black kingg8 black kingh8 black king8
7a7 black pawnb7 black pawnc7 black pawnd7 black kinge7 black kingf7 black pawng7 black bishoph7 black pawn7
6a6 black kingb6 black kingc6 black kingd6 black kinge6 black kingf6 black kingg6 black pawnh6 black king6
5a5 black kingb5 black kingc5 black kingd5 black pawne5 black kingf5 black kingg5 black kingh5 black king5
4a4 black kingb4 black kingc4 black kingd4 white pawne4 black knightf4 black kingg4 black kingh4 black king4
3a3 black kingb3 black kingc3 black kingd3 black kinge3 black kingf3 white knightg3 black kingh3 white pawn3
2a2 white pawnb2 white pawnc2 white pawnd2 black kinge2 black kingf2 white pawng2 white pawnh2 black king2
1a1 white rookb1 white knightc1 white bishopd1 white queene1 white kingf1 black kingg1 black kingh1 white rook1
a b c d e f g h
Diagram 1. Ruch Czarnych.

Zwróć uwagę na sytuację na Diagramie 1. Na linii e znajduje się Biały Król, oraz Czarny Skoczek i Wieża. Czarne mogą ruszyć Skoczka, np.:

1. ... Sd6+

Skoczek wykonał ruch, ale szachuje Wieża. Król znajduje się pod szachem i trzeba go obronić. Zastanówmy się, czy Czarne nie mogą wykonać lepszego ruchu.

1. ... Sc3+

Czarny Skoczek stanął na polu c3, którego broni Pion b2 oraz Skoczek b1. Z tego pola Czarny Skoczek atakuje Białego Hetmana! Czy Białe mogą zbić Czarnego Skoczka? Nie, gdyż ich Król jest zagrożony. Białe muszą ratować swojego Króla, którego szachuje Wieża.

2. Kd2 S:d1
3. K:d1

Czarne, dzięki temu, że ich Skoczek mógł bezkarnie stanąć na bronionym polu, wymieniły bardzo korzystnie Skoczka na Hetmana.

a b c d e f g h
8a8 black rookb8 black kingc8 black kingd8 black kinge8 black kingf8 black knightg8 black kingh8 black king8
7a7 black pawnb7 black pawnc7 black pawnd7 black kinge7 black kingf7 black kingg7 black kingh7 black pawn7
6a6 black knightb6 black kingc6 black kingd6 black pawne6 black kingf6 black kingg6 black pawnh6 black king6
5a5 black kingb5 black kingc5 black kingd5 black kinge5 black kingf5 black kingg5 black kingh5 black bishop5
4a4 black kingb4 black kingc4 black kingd4 black kinge4 white pawnf4 black kingg4 black kingh4 black king4
3a3 black kingb3 white pawnc3 white rookd3 black kinge3 black kingf3 white pawng3 black kingh3 black king3
2a2 white pawnb2 white bishopc2 white pawnd2 black kinge2 black kingf2 black kingg2 white pawnh2 white pawn2
1a1 black kingb1 black kingc1 black kingd1 black kinge1 black kingf1 black kingg1 white kingh1 black king1
a b c d e f g h
Diagram 2. Ruch Białych.

Inną, ale podobną, sytuację przedstawia Diagram 2. Zobaczmy grę Białej Wieży:

1. W:c7+

Wieża bezkarnie zbiła bronionego Piona. Szacha daje Goniec z pola b2.

1. ... Kg8
2. Wg7+ Kh8

Wieża mogłaby jeszcze zbić kilka figur, np. Piony b7 i a7, jednak nie ma takiej potrzeby:

3. W:g6#.

Zwróć uwagę, że w ostatnim ruchu Wieża jest atakowana przez Skoczka f8, Piona h7 i Gońca h5, jednak główną figurą matującą jest Goniec b2. To przed jego szachem nie są w stanie obronić się Czarne.

a b c d e f g h
8a8 black rookb8 black knightc8 black kingd8 black kinge8 black kingf8 black rookg8 black kingh8 black king8
7a7 black pawnb7 black pawnc7 black kingd7 black kinge7 black kingf7 black pawng7 black pawnh7 black pawn7
6a6 black kingb6 black kingc6 black pawnd6 black kinge6 black pawnf6 black kingg6 black bishoph6 black king6
5a5 black kingb5 black knightc5 black kingd5 black kinge5 black kingf5 black kingg5 black kingh5 black king5
4a4 black kingb4 black kingc4 black kingd4 white pawne4 black kingf4 black kingg4 black kingh4 black king4
3a3 black kingb3 white pawnc3 white pawnd3 black kinge3 black kingf3 white pawng3 black kingh3 black king3
2a2 white pawnb2 black kingc2 black queend2 black kinge2 white bishopf2 white rookg2 white pawnh2 white pawn2
1a1 white rookb1 white knightc1 white bishopd1 black kinge1 white queenf1 black kingg1 white kingh1 black king1
a b c d e f g h
Diagram 3. Ruch Białych.

Motyw odkrytego szacha można wykorzystać również do ataku na inne figury, nie tylko Króla. Spójrz na Diagram 3.

Czarny Hetman zapędził się nieco za daleko. Białe mogą to wykorzystać:

1. G:b5

Wieża f2 atakuje Hetmana i Goniec mógł spokojnie zbić Skoczka. Czarne powinny ratować Hetmana:

1. ... Hf5
2. Ge2

(Jeżeli 2. Gb5-a4 to Czarne odpowiedzą b7-b5).

a b c d e f g h
8a8 black kingb8 black kingc8 black kingd8 black kinge8 black kingf8 black kingg8 black kingh8 black king8
7a7 black pawnb7 black pawnc7 black kingd7 black kinge7 black kingf7 black pawng7 black kingh7 black pawn7
6a6 black kingb6 black kingc6 black kingd6 black kinge6 black kingf6 black kingg6 black pawnh6 white pawn6
5a5 black kingb5 black kingc5 black kingd5 black kinge5 white queenf5 black kingg5 black kingh5 black king5
4a4 black kingb4 black kingc4 black kingd4 black kinge4 black kingf4 black kingg4 black kingh4 black king4
3a3 black kingb3 white pawnc3 black kingd3 black kinge3 black bishopf3 black kingg3 black kingh3 white pawn3
2a2 white pawnb2 black kingc2 black kingd2 black kinge2 black queenf2 black kingg2 white pawnh2 white king2
1a1 black kingb1 white rookc1 black kingd1 black kinge1 black kingf1 black kingg1 black kingh1 black king1
a b c d e f g h
Diagram 4. Ruch Czarnych.

Odwrotną sytuację przedstawia Diagram 4. Białe mają przewagę Wieży za Gońca i grożą matem He8#, Hb8# lub Hg7#. Zwróć uwagę na linię e. Oba Hetmany są niebronione. Czy Czarne mogą dać odkrytego szacha? Niezupełnie, ale postaraj się zapamiętać tę kombinację:

1. ... Gg1+

Goniec wykonuje samobójczy atak, odsłaniając drogę swojemu Hetmanowi. Jest szach i Białe muszą ratować Króla, nie mogą zbić Hetmana e2.

2. K:g1 H:e5

Czarne poświęciły Gońca, aby wykonać odkryty atak na Hetmana i go zbić. Dzięki szachowi mogły pozostawić swojego bez obrony. W tej sytuacji to bierka ruszana stworzyła większą groźbę. Teraz z przewagą Hetmana wobec Wieży Czarne na pewno wygrają partię.

Jak bronić się przed odkrytym atakiem? Tylko poprzez uniemożliwienie go. Jeżeli widzisz, że istnieje możliwość takiego ataku, obroń zagrożoną bierkę odchodząc nią w bezpieczne miejsce lub zasłaniając inną, słabszą od bierki przeciwnika, aby atak stał się nieopłacalny.



Źródło: „https://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Odkryty_szach&oldid=420068”