Kaszubski/Podstawy/Lekcja 5

Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.
Język kaszubski
Flaga Kaszub
Flaga Kaszub

Spis treści | Lekcje: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Ùczba piątô[edytuj]

W tej lekcji poznasz liczebniki porządkowe po kaszubsku. Przyda ci się to do pytań o wiek oraz w sklepie, gdy będzie pytał się o cenę produktu.

Gôdka[edytuj]

Flaga Kaszub
Flaga Kaszub
Dialog
Dialog
Gôdka - Kùli lat?
  • M - Agnes, kùli lat jes të stôrô?
  • A - Witro mdã dwadzesca piãc lat stôrô. A të?
  • M - Jem trzë trzëdzescë lat stôri.
Flaga Kaszub
Flaga Kaszub
Dialog
Dialog
Gôdka - Kùli to kòsztô?
  • M - Wëbôczë, kùli przińdze za nen wãbórk?
  • S - Piãc szescdzesąt złotich.
  • M - To je kąsk wiele... A nen miészi kòl niegò, wiele kòsztô?
  • S - Trzë sztërdzescë.
  • M - Fejn. Wezmã nen miészi.
Flaga Kaszub
Flaga Kaszub
Słownictwo
Słownictwo
Słowôrz - Do dialogu
 

kùli lat jes të stôri/stôrô?
kùli
stôri, stôrô
witro
mdã
przińdze
przińc
wãbórk
kąsk
miészi

kòsztô

ile masz lat, dosłownie jak stary/stara jesteś?
ile
stary, stara
jutro
będę
przyjdzie
przyjść
wiadro
trochę
mniejszy
kosztuje

<br=clear>

Gramatyka[edytuj]

Liczebniki[edytuj]

Liczebniki w języku kaszubskim niezbyt różnią się od ich innych słowiańskich odpowiedników, na przykład w języku polskim. Od 0 do 10 liczymy następująco:

nul, jeden, dwa, trzë, sztërë, piãc, szesc, sétmë, òsmë, dzewiãc, dzesãc.

Kolejne także wyglądać będą znajomo:

jednôsce, dwanôsce, trzënôsce, sztërnôsce, piãtnôsce, szesnôsce, sétmënôsce, òsmënôsce, dzewiãtnôsce, dwadzescë, trzëdzescë, sztërdzescë, piãcdzesąt, szescdzesąt, sétmëdzesąt, òsmëdzesąt, dzewiãcdzesąt.

Trochę inaczej sprawa wygląda jeżeli chodzi o liczebniki pomiędzy kolejnymi dziesiątkami. Możemy powiedzieć:

  • 21 dwadzescë jeden lub jeden dwadzescë
  • 35 trzëdzescë piãc lub piãc trzëdzescë
  • 55 piãcdzesąt piãc lub piãc piãcdzesąt
  • 78 sétmëdzesąt òsmë lub òsmë sétmëdzesąt
  • 92 dzewiãcdzesąt dwa lub dwa dzewiãcdzesąt

Mimo, iż częściej spotykanym jest pierwszy system, warto znać oba.

Kolejne liczby piszemy następująco:

sto, dwasta, trzësta, sztëresta, piãcset, szescset, sétmëset, òsmëset, dzewiãcset, tësąc.

  • 150 półtorasta lub sto piãcdzesąt

Pëtowniczi[edytuj]

Kùli odpowiada polskiemu ile. Tak więc jeżeli chcemy zapytać się o wiek, powiemy:

  • Kùli lat jest të stôri/stôrô?

Możemy zapytać się też o cenę:

  • Kùli przińdze za nen aùtôł?
  • Kùli kòszta nen aùtôł?

W przypadku pytań o cenę możemy też użyć zwrotów:

  • Wiele za nen aùtôł?
  • Wiele przińdze za nen aùtôł?
  • Wiele kòszta nen aùtôł?

Jem òsmënôsce lat stôri[edytuj]

Po polsku powiemy: mam osiemnaście lat. W języku kaszubskim konstrukcja jest odmienna, powiemy raczej jem òsmënôsce lat stôri, czyli dosłownie jestem osiemnaście lat stary. Podobna konstrukcja występuje w języku angielskim: I'm eighteen years old.

Czasniczi[edytuj]

Flaga Kaszub
Flaga Kaszub
Czasnik - kòsztac (kòniugacëjô I)

  Pòjedinczô lëczba Wielnô lëczba
1. òs. kòsztóm kòsztómë / ma kòsztóma
2. òs. kòsztôsz wa kòszta
3. òs. òn, òna, òno kòsztô

òni, òne kòsztują

 
kòsztece

<br=clear>

Flaga Kaszub
Flaga Kaszub
Czasnik - przińc (kòniugacëjô III)

  Pòjedinczô lëczba Wielnô lëczba
1. òs. przińdã przińdzemë / ma przińdzema
2. òs. przińdzesz wa przińdzeta
3. òs. òn, òna, òno przińdze

òni, òne przińdą

 
przińdzece

<br=clear>

Jistniczi[edytuj]

Flaga Kaszub
Flaga Kaszub
Jistnik - wãbórk (rodzaj męski)

Przëpôdk Pòjedinczô lëczba Wielnô lëczba
Nazéwôcz (chto? co?) wãbórk wãbórcz-i
Rodzôcz (kògò? czegò?) wãbórk-a wãbórk-ów
Dôwôcz (kòmù? czemù?) wãbórk-òwi wãbórk-óm
Winowôcz (kògo? co?) wãbórk wãbórcz-i
Narzãdzôcz (kògùm? czim?) wãbórk-ã, -ém wãbórk-ama
Môlnik (ò kògùm? ò czim?) wãbórk-ù wãbórk-ach
Wòłiwôcz (-) wãbórk-ù wãbórcz-i

Cwiczënczi[edytuj]

  1. Przetłumacz na kaszubski
    1. Tomek ma 24 lata.
    2. Ile kosztuje ta książka?
    3. Po ile jest ten słownik?
    4. Ile masz lat?
    5. Ile lat ma ten budynek?
    6. Mam samochód.
  2. Przetłumacz na polski:
    1. Kùli przińdze za nen wãbòrk?
    2. Szesc sétmëdzesąt złotich.
    3. Kùli lat jes të stôri?
    4. Jem piãtnôscë lat stori.
  3. Przetłumacz dialogi rozpoczynające lekcje na język polski.
  4. Podane liczby zapisz w obu poznanych systemach liczenia:
21, 17, 35, 49, 77, 89, 98, 64, 52
  1. Zapisz podane liczby:
1234, 864, 1953, 209, 222, 535, 999
Flaga Kaszub
Flaga Kaszub
Słownictwo
Słownictwo
Słowôrz - do ćwiczeń
 

słowôrz (m)
bùdink (m), òbéńda (f)

aùto (n), aùtoł (m)

słownik
budynek
samochód

<br=clear>

Odpowiedzi do ćwiczeń

Język kaszubski
Flaga Kaszub
Flaga Kaszub

Spis treści | Lekcje: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13