Biologia dla liceum/Bruceloza

Bruceloza

Bruceloza jest poważną chorobą zwierząt mogącą przenieść się na człowieka. Właśnie takie choroby nazywane są antropozoonozami (chorobami odzwierzęcymi). Infekcja nie przenosi się z człowieka na człowieka, więc przypomina to troszkę wjazd do ślepej uliczki, z której nie ma ucieczki.

Przedstawiciele pałeczek (a nie ziarniaków!) Brucella "na co dzień" są przyczyną infekcji u innych ssaków, co przedstawia poniższe zestawienie (pogrubiono gatunki chorobotwórcze dla człowieka). Powodują u tych zwierząt obumieranie płodu i bezpłodność u samców (u człowieka oddziałuje jak każda inna infekcja bakteryjna, o czym za chwilę szerzej). Jak nie trudno zauważyć bakterie te mogą zostać użyte jako broń biologiczna z powodów socjoekonomicznych.

Gatunek mikroorganizmu	Gatunek zwierzęcia
B. abortus	bydło domowe
B. canis	psy
B. melitenis	kozy i owce
B. neotomae	niektóre gryzonie
B. ovis	owce
B. suis	świnie
B. rangiferi	renifery i karibu

Pałeczki te zostały wyizolowane w 1887 roku przez angielskiego wojskowego mikrobiologa i lekarza Davida Bruce’a badającego kozy na Malcie (stąd dawna nazwa choroby: gorączka maltańska - ang. Malta fever, lub śródziemnomorska - ang. Mediterranean fever). Dwa lata później wydał publikację na temat tego odkrycia.

U zwierząt wywołuje poronienia i bezpłodność. Wielokrotnie w historii podejmowane były działania mające na celu ochronę zwierząt przed chorobą, stosowano i nadal się stosuje uboje sanitarne zwierząt chorych.

Do zakażenia ludzi dochodzi przede wszystkim u osób pracujących z wymienionymi w tabeli zwierzętami lub obrabiającymi mięso. Szczególnie weterynarzami i hodowcami związanymi z odbieraniem porodu. Bakterie wnikają do ustroju przez spojówkę, skórę lub przewód pokarmowy. Istotna, więc, jest odpowiednia ochrona pracowników: rękawiczki, fartuchy, maski oraz gogle lub okulary na oczy. Możliwe jest także zakażenie przez świeże mleko krowie i owcze lub świeże sery z mleka owczego.

Bakterie po wniknięciu wędrują do węzłów limfatycznych (chłonnych), gdzie zbierają siły do ostatecznego natarcia, które nastąpi po dość długim okresie inkubacji: do tygodnia do trzech (skrajnie od 5 dni do kilku tygodni). Później patogeny przedostać się mogą do każdego narządu, zatem objawy nie będą jednolite. Chorobę cechuje falista gorączka (stąd Anglicy nadali chorobie nazwę undulant fever - falująca gorączka), ponad to chorzy skarżą się na poty, dreszcze, bóle stawów i innych części ciała, brak apetytu, dodatkowo pojawia się zwykle depresja. Przewlekła bruceloza pozostawia po sobie zmiany w kośćcu i narządach miękkich. Wystąpić mogą też miejscowe bóle świadczące o konkretnym umiejscowieniu zakażenia (z bólami kręgosłupa na czele). Zdarzają się, choć niezwykle rzadko zapalenia opon mózgowych i mózgu Wartym podkreślenia jest, że bruceloza przewlekła u człowieka nie wywołuje poronień, patologii płodu ani bezpłodności. Poronienia mogą wystąpić w okresie ostrym choroby - podobnie, jak w wielu innych chorobach bakteryjnych.

W rozpoznaniu klinicznym duże znaczenie odgrywa wywiad epidemiologiczny ze względu na nieswoiste objawy. Diagnostyka mikrobiologiczna polega na testach serologicznych materiału pobranego z krwi i ze szpiku kostnego (zależnie od gatunku patogenu).

Leczenie trwa dość długo ze względu na możliwość pojawienia się nawrotów. Powszechnie stosuje się antybiotyki przede wszystkim z grupy tetracyklin oraz leczenie powikłań.

Do sposobów zapobiegania należy ochronna osobista pracowników narażonych na zakażenie (szczególnie tych odbierających porody), pasteryzacja mleka. Powszechnie stosowane są szczepienia zwierząt. Istnieje także szczepionka przeznaczona dla ludzi.

Pytania

1. Omów plan izolacji chorych na brucelozę w czasie leczenia szpitalnego.
2. Bruceloza często jest błędnie diagnozowana. Jakie mogą być główne przyczyny tego stanu rzeczy?
Odpowiedzi