Chemia/Historyczny rozwój pojęcia atomu
Pojęcie atomu jako najmniejszej cząsteczki materii pojawiło się w starożytnej Grecji w IV wieku p.n.e. Twórcą atomistycznej teorii materii był filozof Demokryt. Stan ówczesnej wiedzy nie pozwalał jednak na udowodnienie tej teorii.
Teoria atomistyczno-cząsteczkowej budowy materii odżyła na początku XIX wieku, znajdując potwierdzenie w faktach doświadczalnych i prawach z nich wynikających. Teorię tę opracował w 1808 roku John Dalton. Najważniejsze założenia teorii atomistyczno-cząsteczkowej były następujące:
- Atomy tego samego pierwiastka są identyczne pod względem masy i rozmiarów
- Atomy mają kształt kulisty
- Atom jest najmniejszą cząstką pierwiastka, która posiada cechy tego pierwiastka
- Atomy łączą się tworząc cząsteczki
- Związek chemiczny jest zbiorem takich samych cząsteczek
Ogromny postęp w rozwoju pojęcia atomu nastąpił po odkryciu zjawiska promieniotwórczości pierwiastków oraz otrzymaniu pierwiastków promieniotwórczych: radu i polonu przez Marię Skłodowską-Curie. Fakty te wskazały, że atomy mają budowę złożoną.
Model atomu, uwzględniający złożoność jego budowy, opracował w 1911 roku uczony angielski Ernest Rutherford. Sformułował on teorię budowy atomu, przedstawiając atom jako układ planetarny, w którego środku znajduje się jądro, a wokół niego krążą elektrony.
Rozwój działu fizyki, zwanego mechaniką kwantową, spowodował powstanie współczesnej teorii budowy atomu, którego zrozumienie jest trudne i wymaga znajomośći wyższej matematyki oraz uświadomienia sobie, że w świecie atomów obowiązują inne prawa fizyki niż w świecie, który nas otacza. Jednym z twórców mechaniki kwantowej, który w 1913 roku sformułował teorię budowy atomu, był duński fizyk Niels Bohr.