Chemia nieorganiczna/Wodorotlenki

Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.
Wodorotlenek sodu
Wodorotlenek wapnia

Wodorotlenki to substancje powstałe wskutek reakcji tlenku metalu z wodą. Wodne roztwory wodorotlenków nazywamy zasadami.

Ogólny wzór wodorotlenków[edytuj]

E(OH)x

  • E oznacza symbol metalu (tylko metale tworzą wodorotlenki!)
  • x to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku.

Do identyfikacji zasad w roztworze często używa się fenoloftaleiny – związku chemicznego, który w roztworach o odczynie neutralnym lub kwasowym jest bezbarwny, natomiast w środowisku zasadowym przybiera barwę malinową.

Nazewnictwo wodorotlenków[edytuj]

Nazwę tworzy się przez dodanie przed nazwą metalu określenia wodorotlenek.

  • NaOH – wodorotlenek sodu
  • Mg(OH)2 – wodorotlenek magnezu

Otrzymywanie wodorotlenków[edytuj]

  • Reakcja metalu aktywnego z wodą.
Fenoloftaleina wskazująca na odczyn zasadowy roztworu

K + H2O → KOH + H2

  • Reakcja tlenku metalu aktywnego z wodą.

Na2O + H2O → 2NaOH

  • Reakcja niektórych wodorków z wodą.

LiH + H2O → LiOH + H2

Zobojętnianie[edytuj]

Reakcja jonowa między kwasem i zasadą prowadząca do powstania roztworu obojętnego.

NaOH + HCl → NaCl + H2O

Główne właściwości chemiczne i fizyczne wodorotlenków[edytuj]

  • Substancja stała o budowie jonowej.
  • W roztworach wodnych dysocjują na kationy metalu i aniony OH-.
  • W stanie stopionym przewodzą prąd elektryczny.
  • W reakcjach z kwasami tworzą sól i wodę.
  • W wodzie powodują zabarwienie papierka uniwersalnego na niebieski.
  • Pochłaniają dwutlenek węgla z powietrza.
  • Wykazują tak zwaną śliskość roztworu.
  • Wodorotlenki to bez wyjątku ciała stałe, często zabarwione, o różnej rozpuszczalności w wodzie.

Charakter zasadowy[edytuj]

  • Charakter zasadowy wzrasta w okresie od niemetali do metali.

Wodorotlenek sodu[edytuj]

Na - O - H

Właściwości[edytuj]

  • ciało stałe
  • barwa biała
  • higroskopijny
  • właściwości żrące
  • bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, stężony roztwór nazywa się ługiem sodowym
  • niszczy szkło i porcelanę, dlatego przechowywany jest w naczyniach plastikowych
  • przy mieszaniu z wodą wydziela się ciepło

    Zastosowanie[edytuj]

  • produkcja barwników
  • produkcja sztucznego jedwabiu
  • przemysł papierniczy
  • produkcja gumy
  • odczynnik w laboratoriach

    Otrzymywanie[edytuj]

  • W reakcji sodu z wodą
  • W reakcji tlenku sodu z wodą

    Wodorotlenek potasu[edytuj]

    K - O - H  
    

    Właściwości[edytuj]

  • ciało stałe
  • bezbarwne
  • higroskopijny
  • właściwości żrące
  • bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, stężony roztwór nazywa się ługiem potasowym
  • przy mieszaniu z wodą wydziela się ciepło
  • pochłania CO2 z powietrza

    Otrzymywanie[edytuj]

  • W reakcji potasu z wodą:

  • W reakcji tlenku potasu z wodą:

  • W reakcji wodorku metalu z wodą:

    Wodorotlenek wapnia[edytuj]

         O - H
       /
    Ca
       \
         O - H
    

    Właściwości[edytuj]

    • ciało stałe
    • barwa biała
    • słabo rozpuszczalny w wodzie
    • jest substancja żrącą
    • roztwór Ca(OH)_2 w wodzie to woda wapienna lub mleko wapienne (mętne)
    • ma silne właściwości zasadowe.

    Otrzymywanie[edytuj]

    • W reakcji wapnia z wodą


    • W reakcji tlenku wapnia z wodą


    Zastosowanie[edytuj]

    • mleko wapienne – do malowania ścian, w sadownictwie, w cukiernictwie
    • w postaci wody wapiennej służy do wykrywania CO2 w powietrzu, od którego mętnieje, na skutek wytrącenia trudno rozpuszczalnego CaCO3.
    • z piaskiem i wodą daje zaprawę murarską
    • jako nawóz do gleb kwaśnych
    • do zmiękczania wody
    • oczyszcza sok buraczany
    • w garbarstwie
    • do przemysłu cukierniczego