Francuski/Poziom podstawowy - Lekcja 1
Alfabet francuski
[edytuj]Alfabet francuski składa się z 26 podstawowych liter alfabetu łacińskiego.
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o | p | q | r | s | t | u | v | w | x | y | z |
Oprócz tych znaków, w alfabecie francuskim występują samogłoski akcentowane: à, è, ù, é. Również cyrkumfleks oraz diereza mogą być stosowane do każdej samogłoski: â, ê, î, ô, û, ä, ë, ï, ö, ü, ÿ. Występują także litery łączone (ligatury): æ i œ.
* à - wymawiamy jak nasze "a", np. à la maison
* â - jak "a", np. âge [aż]
* c + spółgłoski - jak "k", np. nocturne [nokturn]
* c + nic (koniec wyrazu) jak "k", np. toc-toc
* c + o,a,u - jak "k", np. carte [kart]
* c + e,i - jak "s", np. ciel [sjel]
* ç - zawsze jak "s", np. ça [sa]
* e + nic (koniec wyrazu) nigdy nie czytamy, np. flotte [flot]
* e (w środku wyrazu) jak "e" (Mercure), czasem jak "y" np. regrouper [rygrupe]
* é czytamy zawsze (nawet na końcu wyrazu), np. orienté [oriąte]
* è czytamy zawsze (występuje generalnie w środku wyrazu), np. photosphère [fotosfer]
* ê jak "e", np. gêner [żene]
* ë jak "e", np. Noël [Noel]
* g:
o g + o,a,u - jak "g", np. Ganymède [Ganimed]
o g + spółgłoska - jak "g" grand [grą]
o g + e,i - jak "ż", np. géant [żeą]
* h w języku francuskim jest niewymawiane, np. hiver [iwer]
* î - jak "i", np. Nîmes [Nim]
* ï - zawsze jak "i", nawet gdy występuje w grupie kilkuliterowej; porównaj: maïs [mais] , ale mais [me] .
* j jak "ż", np. Jupiter [żüpiter]
* ô jak "o", np. tôt [to]
* œ głoska powstała jakby z połączenia "e" i "y", usta jak do "e" i mówimy "y" lub na odwrót, np. œuvre (dzieło)
* u nie ma w języku polskim - a wymawia się go tak: usta jak do "u" i jednocześnie wymawiać "i" (taki sam dźwięk jak niemieckie "u umlałt"), np. Lune [lün] (Księżyc). Dźwięk ten będę oznaczać w "transkrypcji" jako [ü]
* ù - poprzedzone zawsze o - czytamy "u", np. où [u] (porównaj: ou [u] - taka sama wymowa, inna pisownia i znaczenie)
* û - poprzedzone zawsze o - czytamy "u", np. voûte [wut]
* s pomiędzy samogłoskami czytamy jak "z", np. déclinaison [deklinezą]
Nie czytamy spółgłosek na końcu wyrazów oprócz:
* c - wymawiamy jak "k", * f, np. sauf [sof] (poza, oprócz, za wyjątkiem) * l, np. sol [sol] (ziemia, gleba, grunt) * r, np. sur (na), la mer [lamer] (morze);
W bezokolicznikach czasowników I grupy (większość czasowników - zakończone na -er) nie wymawiamy "r", np. observer [obserwe].
W przymiotnikach zakończonych na -r (rodzaju męskiego) - nie wymawiamy "r", np. premier [prymje], dernier [dernie]
[edytuj] Grupy kilkuliterowe
* ai - jak "e", np. solaire [soler] * ais - na końcu wyrazu jak "e", np. mais [me] * ait - na końcu wyrazu jak "e", np. il observait [ilobsrwe] * aî - także jak "e", np. chaîne [szen] * ay - jak "ej", np. ayant [eją]
samogłoska + n lub m:
* on + spółgłoska lub na końcu wyrazu - jak "ą", np. déclinaison [deklinezą] * om + spółgłoska lub j.w.- jak "ą", np. ombre [ąbr] * an + spółgłoska lub j.w.- jak "ą", np. an [ą] * am + spółgłoska lub j.w.- jak "ą", np. ambiance [ąbiąs] * en + spółgłoska lub j.w.- jak "ę", np. jovien [żowję] albo też "ą", np en France [ąFrąs] * em + spółgłoska lub j.w.- jak "ą", np. rempart [rąpar] * in + spółgłoska lub j.w.- jak "ę", np. merlin [merlę] * im + spółgłoska lub j.w.- jak "ę", np. limbe [lęb]
te same układy + samogłoska lub h - czytamy normalnie (tracą nosowość), np. panorama [panorama]
te same układy tylko, że m lub n jest podwójne a ponim występuje samogłoska - też tracą nosowość, porównaj:
* an [ą] - année [ane]
* gn jak "ń", np. montagne [mątań]
* ph jak "f", np. phase [faz]
* ent - na końcu wyrazu:
o jeśli jest to forma osobowa czasownika (3os lm), to nigdy nie wymawiamy, np. ils observent [ilzobserw]
o jeśli jest to inna część zdania niż czasownik czytamy jak "ą", np. grossissement [grosismą]
* um - na końcu wyrazu jak "om" (są to słowa pochodzenia łacińskiego), np. planétarium [planetarjom]
Końcowe spółgłoski
[edytuj]Warto zwrócić uwagę, że w większości przypadków spógłoski d, s, t i x na końcach wyrazów nie są wymawiane.