Genealogia Piastów/Linia mazowiecka
« | Genealogia Piastów Linia mazowiecka |
» |
Linia kujawska | Linia śląska |
Konrad I mazowiecki
[edytuj]- Konrad I mazowiecki (ur. 1187/1188, zm. 31 sierpnia 1247). Syn Kazimierza II Sprawiedliwego, wnuk Bolesława III Krzywoustego, brat Leszka Białego. Książę kujawsko-mazowieckim oraz krakowski (w latach 1229-1231 i 1241-1243). W historii znany jest z tego, że sprowadził w 1226 Krzyżaków do Polski oraz toczył nieustanne walki z innymi Piastami o panowanie nad poszczególnymi dzielnicami kraju.
- Agafia (ur. 1190/1195, zm. ok. 1248) - córka Światosława z dynastii Rurykowiczów księcia nowogrodzko-siewierskiego, a potem przemyskiego.
Urodził się w latach 1187 / 1188. Jego ojciec - Kazimierz II Sprawiedliwy zmarł, gdy miał 7 lat. Przebywał pod opieką matki Heleny znojemskiej, wojewody Mikołaja oraz biskupa krakowskiego Gedko wraz ze starszym o trzy lata bratem Leszkiem Białym.
Młodość zeszła mu na staraniach o podział ziem, należących do jego ojca i pertraktacjach z Mieszkiem III Starym. Wreszcie przypadło mu w udziale Mazowsze wraz z Kujawami. Początek XIII wieku spędził na ciągłych wojnach z Rusinami, Prusami i Jaćwingami. Ściśle współpracował z bratem Leszkiem Białym. Brał udział w zwycięskiej dla Polaków bitwie pod Zawichostem w czerwcu 1205 roku, a miał wówczas 18 lat. Około 1217 popadł w konflikt ze swoim wojewodą Krystynem, którego kazał oślepić, a potem zamordować. Krystyn był wybijającym się możnym na dworze Konrada, dowodził wojskami we wspomnianej bitwie i organizował obronę wschodnich granic. Jego śmierć wywołała opór możnych przeciwko Konradowi i rozzuchwaliła Prusów.
W międzyczasie ożenił się z Agafią - córką Światosława z dynastii Rurykowiczów - księcia nowogrodzko-siewierskiego, a potem przemyskiego. Małżeństwo zawarto około roku 1208, gdy Konrad miał już 21 lat, a Agafia około 15. Koligacje Piastów z Rurykowiczami były w tym czasie niezwykle częste.
Konrad usiłował prowadzić akcję misyjną wśród Prusów, sądząc, iż upowszechnienie chrześcijaństwa wśród tego pogańskiego ludu zmniejszy niebezpieczeństwo najazdów na jego ziemie. Fiasko tych planów oraz konieczność zorganizowania obrony przez Prusami skłoniły go do poszukiwania innych rozwiązań. W 1223 roku przygotował wspólną wyprawę wojsk polskich oraz pomorskich na Prusy. Dzięki wspólnej akcji zdobyto ziemię chełmińską. Zamyślano wówczas utworzyć tam garnizony obsadzane przez rycerzy z różnych części Polski, którzy także dzięki nadziejom na łupy oraz sławę mieli przybywać na te tereny. Plan okazał się niewypałem, a Prusowie szybko zajęli sporne tereny. Dlatego też książęta piastowscy postanowili sprowadzić na ziemię chełmińską obcy zakon rycerski, który miał zająć się wyłącznie walką z niewiernymi. Za radą Henryka Brodatego zwrócono się z ofertą do Krzyżaków. Zakonnicy z czarnymi krzyżami na płaszczach przybyli na polskie ziemie w latach 1226 - 1230. Szybko sfałszowali dokumenty, zyskali poparcie papieża i cesarza, usamodzielnili się i stworzyli własne państwo. Tak oto jeden gest polityczny średniowiecznego polskiego dzielnicowego księcia doprowadził do wydarzeń, których skutki odczuwamy po dziś dzień.
Działania polityczne Konrada pokrzyżowała śmierć jego brata pod Gąsawą w 1227. Wówczas rozpoczęła się wojna między Konradem a Władysławem Laskonogim i Henrykiem I Brodatym o Kraków, a co za tym idzie opiekę nad rodziną Leszka Białego: księżną Grzymisławą oraz malutkim Bolesławem Wstydliwym. Konrad ponosił klęskę za klęską w potyczkach z przeciwnikami, aż wreszcie uciekł się do podstępu: kazał swoim najemnikom porwać Henryka Brodatego i w 1227 roku uwięził go w Płocku. Wtedy mógł zająć upragniony tron krakowski. Jednak w miarę szybko uwolnił Henryka - jak mówią przekazy - dzięki wstawiennictwu jego żony - świętej Jadwigi.
W 1231 roku zmarł Władysław Laskonogi, a Konrad mazowiecki wznowił wojnę z Henrykiem Brodatym. Skonfliktował się także z możnymi małopolskimi oraz księżną Grzymisławą, którą też kazał w 1233 porwać i uwięzić. Jednakże możni przeciwstawili się awanturniczej polityce księcia, uwolnili księżną wraz z synkiem i zawieźli ją pod opiekę Henryka Brodatego. Konrad stracił wówczas na rzecz Brodatego Kraków, a książę śląski stworzył rozległą dzielnicę, zwaną "Monarchią Henryków Śląskich".
Od połowy lat 30-tych Konrad mazowiecki zajął się sprawami swojej dzielnicy. Wydzielił część ziem swoim synom: Bolesławowi oraz Kazimierzowi. Spokojniejsze lata zostały przerwane sporem z klerem, gdy w 1239 kazał torturować i powiesić kanonika Jana Czaplę. Sprawa nabrała posmaku skandalu, gdy żona Konrada Agafia rozkazała wykopać zwłoki kanonika i powiesić je ponownie na szubienicy.
Konrad wrócił na dobre do politycznej gry po śmierci Henryka II Pobożnego w bitwie pod Legnicą w kwietniu 1241. Szybko zajął Kraków, ale równie szybko popadł w konflikt z tamtejszymi możnymi oraz zwolennikami Bolesława Wstydliwego, który zbliżał się do pełnoletności i był już zaręczony z węgierską księżniczką Kingą. W maju 1243 doszło do bitwy pod Suchodołem, którą Konrad przegrał. Przez następne trzy lata toczył walkę podjazdową ze swoim bratankiem Bolesławem Wstydliwym. Tą niespokojną politykę przerwała śmierć Konrada 31 sierpnia 1247 roku, w wieku 60 lat.
dzieci Konrada mazowieckiego
[edytuj]- Bolesław I mazowiecki (ur. ok. 1210, zm. 1248/1249) – książę mazowiecki w latach 1247 - 1248.
- Gertruda - (ur. 1218/1220, zm. ok. 1244) córka Henryka II Pobożnego.
- Anastazja - córka księcia Aleksandra z Bełza.
- Kazimierz I kujawski (ur. 1210/1213, zm. 14 grudnia 1267) – książę kujawsko - łęczycki w latach 1247 - 1267 -> patrz Linia kujawska.
- Siemowit I (ur. 1213/1216, zm. 24 czerwca 1262) – książę mazowiecki w latach 1248 - 1262.
- Eudoksja (ur. ok. 1215/1225, zm. po 1240) - żona hrabiego Dytryka z dynastii Wettynów.
- Ludmiła (ur. przed 1225, zm. ?) - prawdopodobnie mniszka.
- Ziemomysł (ur. 1216/1228, zm. 1241)
- Salomea (ur. 1220/1225, zm. ok. 1268) – prawdopodobnie mniszka.
- Judyta (ur. 1222/1227, zm. 1257/1263) – żona Mieszka II Otyłego księcia opolsko-raciborskiego, a potem Henryka III Białego księcia wrocławskiego.
- Dubrawka (ur. ok. 1230, zm. ok. 1265) – żona Wasylka Romanowicza księcia wołyńskiego.
- Mieszko (ur. 1235 lub wcześniej, zm. 1237 lub wcześniej).
Siemowit I
[edytuj]- Siemowit I (ur. 1213/1216, zm. 24 czerwca 1262) – książę mazowiecki w latach 1248 - 1262.
- Perejesława - córka księcia halickiego Daniela.
dzieci Siemowita I
[edytuj]- Konrad II czerski (ur. ok. 1250, zm. 1294) – książę mazowiecki w latach 1264 - 1294.
- Bolesław II mazowiecki (ur. po 1251, zm. 20 kwietnia 1313) - książę mazowiecki.
- Salomea (ur. 1248/1262, zm. 1301) - mniszka w klasztorze klarysek w Skale.
Konrad II czerski
[edytuj]- Konrad II czerski (ur. ok. 1250, zm. 1294) – syn Siemowita I, książę mazowiecki w latach 1264 - 1294.
- Jadwiga (ur. ok. 1250, zm. po 1280) - księżniczka piastowska, córka Bolesława II Rogatki, wnuczka Henryka II Pobożnego.[1]
Miał córkę Annę (ur. ok. 1270, zm. po 1324), która została wydana za Przemysława raciborskiego, księcia raciborskiego z linii Piastów śląskich, panującego w Raciborzu w latach 1290 – 1306.
Bolesław II mazowiecki
[edytuj]- Bolesław II mazowiecki (ur. po 1251, zm. 20 kwietnia 1313) - syn Siemowita I, książę mazowiecki.
- Gaudemunda Zofia - księżniczka litewska.
- Kunegunda czeska (ur. w styczniu 1265, zm. 27 listopada 1321) - księżniczka czeska, córka króla Czech Przemysła Ottokara II.
dzieci Bolesława II mazowieckiego
[edytuj]Z pierwszego małżeństwa:
- Siemowit II (ur. 1283, zm. 19 lutego 1345) - książę warszawski, liwski i rawski.
- Trojden I (ur. 1284/1286, zm. 13 marca 1341) - książę czerski, warszawski i liwski.
- NN córka
Z drugiego małżeństwa:
- Wacław płocki (ur. ok. 1293, zm. 23 maja 1336) - książę płocki od 1313.
- Eufrozyna mazowiecka (ur. 1292/1294, zm. ok. 1327) - żona księcia oświęcimskiego Władysława.
- Berta (ur. ok. 1298, zm. ok. 1312) - mniszka.
Siemowit II
[edytuj]- Siemowit II (ur. 1283, zm. 19 lutego 1345) – książę warszawski, liwski i rawski.
Siemowit II był najstarszym synem księcia mazowieckiego Bolesława II i jego pierwszej żony Gaudemundy Zofii. Jeszcze za życia ojca otrzymał własne księstwo z Warszawą i Liwem (jako książę warszawski i liwski). Po śmierci ojca w 1313, gdy miał 30 lat, na nowo podzielił wraz z braćmi dzielnicę ojcowską. Jako najstarszy spośród braci otrzymał środkowe Mazowsze ze stolicą w Rawie Mazowieckiej. Młodsi Trojden I i Wacław otrzymali dzielnice ze stolicami w Czersku i Płocku. Szybko doszło do konfliktu między braćmi na tym tle i krótkotrwałej wojny w 1316. Później współpraca między braćmi układała się pozytywnie. W swojej polityce zewnętrznej lawirował między Władysławem Łokietkiem, Krzyżakami, Litwinami a Czechami. Uspokojenie sytuacji przyniosły dopiero rządy Kazimierza Wielkiego i podpisany w 1343 układ kaliski z zakonem krzyżackim. Siemowit II nie zawarł związku małżeńskiego. Zmarł w wieku 62 koło Sochaczewa. Swoje państwo przekazał bratankom (synom Wacława płockiego oraz Trojdena I): Bolesławowi III płockiemu, Siemowitowi III i Kazimierzowi I warszawskiemu.
Trojden I
[edytuj]- Trojden I (ur. 1284/1286, zm. 13 marca 1341) - książę czerski, warszawski i liwski.
dzieci Trojdena I
[edytuj]- Eufemia (ur. ok. 1310, zm. ok. 1374) - żona księcia cieszyńskiego Kazimierza I.
- Bolesław Jerzy II (ur. ok. 1310, zm. 7 kwietnia 1340) - książę halicko - wołyński.
- Eufemia Giedyminówna - księżniczka litewska, córka Giedymina.
- Siemowit III - (ur. ok. 1320, zm. 16 czerwca 1381).
- Kazimierz I warszawski - (ur. 1320/1331 - zm. 26 listopada 1355).
Wacław płocki
[edytuj]- Wacław płocki (ur. ok. 1293, zm. 23 maja 1336) - książę płocki od 1313, syn Bolesława II mazowieckiego, brat Trojdena I i Siemowita II.
- Elżbieta - księżniczka litewska, córka Giedymina.
dzieci Wacława płockiego
[edytuj]- Bolesław III płocki (ur. 1322/1330, zm. 20 sierpnia 1351) - książę płocki, a potem na Wiźnie i w Sochaczewie. Wspierał politykę Kazimierza III Wielkiego. Zginął w walce z Litwinami. Jego dzielnicę podzielili między siebie Kazimierz Wielki (włączając do Królestwa Polskiego) oraz Siemowit III.
- Anna - żona księcia śląskiego Henryka V Żelaznego.
Siemowit III
[edytuj]- Siemowit III - (ur. ok. 1320, zm. 16 czerwca 1381), uważany za jednego z najwybitniejszych władców Mazowsza.
- Eufemia - córka Mikołaja II opawskiego z bocznej linii Przemyślidów.
- Anna - księżniczka z linii Piastów śląskich, ziębickich. Córka Mikołaja Małego księcia ziembickiego (lub Bolka II ziębickiego).
dzieci Siemowita III
[edytuj]Z pierwszego małżeństwa:
- Siemowit IV (ur. ok. 1352, zm. styczeń 1426).
- Janusz I Starszy (ur. ok. 1346, zm. 8 grudnia 1429).
- Anna (zm. 1403) - mniszka.
- Eufemia (zm. 1418/24) - żona Władysława Opolczyka.
- Małogrzata (zm. 1396) - żona Kaźka słupskiego.
Z drugiego małżeństwa:
- NN syn
- NN syn
- Henryk (ur. 1368/1370, zm. 1392/1393).
- Ryngałła Anna (ur. 1367/1369, zm. 1423/1430) - córka Kiejstuta, siostra księcia litewskiego Witolda.
Siemowit IV
[edytuj]- Siemowit IV (ur. ok. 1352, zm. w styczniu 1426) - książę mazowiecki, syn Siemowita III, brat Janusza I Starszego oraz Henryka mazowieckiego.
- Aleksandra (ur. 1368/1370, zm. 19 czerwca 1434) – księżniczka litewska, córka wielkiego księcia litwy Olgierda, siostra Władysława Jagiełły.
dzieci Siemowita IV
[edytuj]- Mikłusz (ok. 1387, zm. po 1417).
- Siemowit V (ur. ok. 1389, zm. 16 lutego 1442) - książę mazowiecki.
- Kazimierz II bełski (ur. 1396/1407, zm. 15 września 1442) - książę mazowiecki.
- Małgorzata (zm. 5 listopada 1464) - córka starosty ruskiego Wincentego.
- Trojden II (ur. 1403/1406, zm. 25 lipca 1427) - książę mazowiecki.
- Władysław I płocki (ur. 1398/1411, zm. 11 lub 12 grudnia 1455) - książę mazowiecki.
- Aleksander mazowiecki (ur. 1400, zm. 2 czerwca 1444) biskup trydencki.
- Jadwiga (ur. 1389/1397, zm. ok. 1439) - żona Jana z Gary możnego węgierskiego.
- Cymbarka (ur. 1393/1395, zm. 28 września 1429) - żona Ernesta Żelaznego z dynastii Habsburgów
- Eufemia (ur. 1395/1398, zm. ok. 1447) - żona Bolesława księcia cieszyńskiego.
- Amelia (ur. 1396/1399, zm. ok. 1434) - żona Wilhelma II Bogatego landgrafa Turyngii i margrabiego Miśni.
- Aleksandra
- Anna
- Maria (ur. 1408/1415, zm. 14 lutego 1454) - żona Bogusława IX słupskiego.
- Katarzyna - żona Michajłuszki, syna Zygmunta wielkiego księcia litewskiego.
Janusz I starszy
[edytuj]- Janusz I Starszy (ur. ok. 1346, zm. 8 grudnia 1429) - książę mazowiecki, syn Siemowita III, brat Siemowita IV oraz Henryka mazowieckiego.
- Danuta Anna (ur. ok. 1358, zm. 25 maja 1448) – córka księcia litewskiego Kiejstuta.
dzieci Janusza I starszego
[edytuj]- Janusz Młodszy (ur. ok. 1382, zm. 1422).
- Katarzyna Melsztyńska (ur. ok. 1395, zm. 1466/1467) - córka Spytka II z Melsztyna.
- Bolesław Januszowic (ur. przed 1386, zm. 1420/1425).
- Konrad Januszowic (ur. ok. 1400, zm. przed 1429).
Siemowit V
[edytuj]- Siemowit V (ur. ok. 1389, zm. 16 lutego 1442) - książę mazowiecki, syn Siemowita IV.
- Małgorzata - księżniczka raciborska z linii Piastów śląskich.
Siemowit V miał córkę Małgorzatę wydaną za księcia oleśnickiego Konrada IX Czarnego.
Władysław I płocki
[edytuj]- Władysław I płocki (ur. 1398/1411, zm. 11 lub 12 grudnia 1455) - książę mazowiecki, syn Siemowita IV, brat Siemowita V.
- Anna - córka księcia oleśnickiego Konrada V.
dzieci Władysława I płockiego
[edytuj]- Siemowit VI (ur. 2 stycznia 1446, zm. 31 grudnia 1461/1 stycznia 1462).
- Władysław II płocki (ur. ok. 1448, zm. 27 lutego 1462).
Bolesław Januszowic
[edytuj]- Bolesław Januszowic (ur. przed 1386, zm. 1420/1425), syn Janusza I Starszego.
- Anna Fiodorówna (ur. w latach 90-tych XIV w., zm. w 1458) - córka księcia litewskiego Fiodora Olgierdowica.
dzieci Bolesława Januszowica
[edytuj]- Konrad
- Bolesław IV warszawski (ur. ok. 1421, zm. 10 września 1454).
- Eufemia (ur. 1415/1418, zm. 1435/1436) - druga żona księcia Michajłuszki.
Bolesław IV warszawski
[edytuj]- Bolesław IV warszawski (ur. ok. 1421, zm. 10 września 1454) - książę mazowiecki, wnuk Janusza I Starszego.
- Barbara (ur. ok. 1428, zm. 1488/1492) - córka księcia kijowskiego Aleksandra Włodzimierzowica.
dzieci Bolesława IV warszawskiego
[edytuj]- Bolesław (ur. 1445, zm. ok. 1450).
- Janusz (ur. ok. 1446, zm. przed 1454).
- Konrad III Rudy (ur. 1447/1448, zm. 28 października 1503) - książę mazowiecki.
- Bolesław (ur. ok. 1448, zm. przed 1452).
- Kazimierz III płocki (ur. 1448/1449, zm. 9 czerwca 1480) - biskup płocki.
- Janusz (ur. 1450/1453, zm. 1454/1455).
- Anna (ur. 1450/1452, zm. 1477/1480) - żona Przemysława II cieszyńskiego.
- Bolesław V warszawski (ur. 1450/1453, zm. 27 kwietnia 1488).
- Anna - córka wojewody bełskiego Zygmunta.
- Zofia (ur. 1452/1454, zm. ok. 1458).
- Janusz II (ur. 1452/1454, zm. 16 lutego 1495).
Konrad III Rudy
[edytuj]- Konrad III Rudy (ur. 1447/1448, zm. 28 października 1503) - książę mazowiecki.
- Magdalena (zm. przed 1476) – mieszczka krakowska.
- Dorota (zm. po 1526).
- Anna Łoska (zm. po 1513).
- Anna Radziwiłłówna (ur. 1476, zm. w marcu 1522) - córka wojewody Mikołaja Radziwiłłowicza.
dzieci Konrada III Rudego
[edytuj]Z małżeństwa z Anną Radziwiłłówną:
- Zofia (ur. 1497/1498, zm. ok. 1543) - żona magnata węgierskiego Stefana Batorego, dalekiego krewnego króla Polski Stefana Batorego, a potem magnata Ludwika Pekryego.
- Anna (ur. 1498/1499, zm. ok. 1557) - ostatnia przedstawicielka linii Piastów mazowieckich.
- Stanisław (ur. 17 maja 1500, zm. 8 sierpnia 1524) – książę mazowiecki.
- Janusz III (ur. 1502, zm. w nocy z 9 na 10 marca 1526) - ostatni książę mazowiecki z dynastii Piastów.
Z Dorotą Kozłową:
- NN syn
- NN syn
Z Anną Łoską:
- Hieronim (Jarosz) Łoski (ur. 1480/1495, zm. po 1527).
Anna mazowiecka wyszła za mąż za wojewodę podolskiego Stanisława Odrowąża. Miała jedyną córkę Zofię.
Przypisy
- ↑ Por. Piastowie. Leksykon biograficzny, red. K. Ożóg, S. Szczur, Kraków 1999, s. 424.