Przyjrzyjmy się teraz typowemu komputerowi osobistemu, zwanemu też PC (ang. personal computer - komputer osobisty) lub z polska - "pecetem". Jeśli jego budowę poznałeś w szkole podstawowej, możesz opuścić ten rozdział. A jeśli nie, to dowiesz się, że składa on się z:
Monitor LCDMonitor CRT
* monitora, czyli urządzenia wyświetlającego działania programów. Może mieć postać podobną do telewizora (CRT) lub być bardzo cienki i płaski (monitory LCD). Cechy monitora to:
rozmiar - najczęściej podawana jest długość przekątnej w calach (np. 15", 17", 19", 20,1"),
rozdzielczość - ilość pikseli mieszczących się w poziomie i w pionie (np. 1024x768, 1280x800, 1280x1024, 1440x900, 1920x1080, 1920x1200). Im wyższa, tym lepiej. Rozdzielczość zależy od proporcji ekranu (ang. ratio). Do niedawna przeważał format 4:3 (np. 800x600, 1024x768, 1280x960), lecz razem z monitorami LCD pojawiły się formaty: 16:9 (panoramiczny, używany w telewizorach LCD i plazmowych, np. 1920x1080), 16:10 (panoramiczny, używany w monitorach komputerowych, np. 1280x800, 1440x900, 1920x1200) oraz 5:4 (używany przy monitorach 17- i 19-calowych LCD, tylko rozdzielczość 1280x1024). Format 16:9 wg badań Amerykanów jest bardziej naturalny dla człowieka niż 4:3,
odświeżanie obrazu - oznacza, ile razy w ciągu sekundy obraz na monitorze jest rysowany od nowa. W przypadku monitorów CRT Przy 60 Hz (1 Hz to jeden raz na sekundę) widzimy dokuczliwe "miganie" obrazu. Przy 85 Hz oko nie dostrzega już tego - mówimy, że obraz jest stabilny. W niektórych monitorach występuje zjawisko smużenia - przy szybko zmieniających się obrazach ekran nie nadąża z wygaszaniem lub zapalaniem pikseli.
liczba kolorów - im wyższa, tym barwy są naturalniejsze, bardziej wyraziste, a przejścia jednego koloru w drugi płynniejsze.
jednostki centralnej, przeważnie w postaci dużej skrzynki. W tej dużej skrzynce mieści się:
Spodnia część procesora Intel PentiumPomieszczenie do produkcji procesorów
procesor - mózg komputera zajmujący się wykonywaniem programów, obliczaniem wszelkich operacji. Ilość operacji na sekundę procesora podaje się w MHz (milionach operacji na sekundę), bądź w GHz (miliardach operacji na sekundę), np. 2,3 GHz (2300 MHz). Te liczby nie muszą bezpośrednio przekładać się na moc obliczeniową. Niedawno na rynku pojawiły się procesory wielordzeniowe - jakby kilka procesorów w jednym. Uwaga! Częstotliwość pracy procesora nie przekłada się bezpośrednio na prędkość działania. Liczy się architektura procesora. Wiele procesorów działa w różnej prędkości mimo ustawienia tych samych częstotliwości. Procesor posiada też wbudowaną pamięć tzw pamięć cache. Procesor wykonuje obliczenia dużo szybciej niż jest w stanie zapisywać pamięć RAM, więc posiada własną, wiele razy szybszą pamięć, i dopiero z niej dane są kopiowane do RAM-u. Jednak pamięć cache jest droższa, więc procesory mają nie więcej niż kilka MB cache.
pamięć RAM (tzw. operacyjna, Random Access Memory - pamięć swobodnego dostępu), używana do przechowywania aktualnie wykonywanych przez procesor programów. Jest ona bardzo szybka, ma krótki czas dostępu do danych, lecz jest to pamięć nietrwała - po każdym wyłączeniu komputera wszystkie dane w niej zapisane ulegają skasowaniu. Ilość pamięci podaje się w megabajtach bądź w gigabajtach (np. 1024 MB, 4 GB).
karta graficzna, służąca do wyświetlania na monitorze obrazu (może mieć też wbudowany tzw. akcelerator 3D, układ wyspecjalizowany w operacjach trójwymiarowych, często używany w grach komputerowych). Niegdyś karta graficzna służyła tylko do podłączania monitora. Dzisiaj karta graficzna ma własny procesor, pamięć RAM oraz inne podzespoły, dzięki którym jest w stanie bardzo szybko generować grafikę trójwymiarową.
karta dźwiękowa, służąca do przetwarzania dźwięku i przekazywania go do głośników, które go odtwarzają. To do niej podłączamy mikrofon, głośniki lub wzmacniacz.
modem, czyli urządzenie, dzięki któremu za pomocą linii telefonicznych możemy nawiązać kontakt z innym komputerem lub całą siecią komputerów (np. Internetem) lub karta sieciowa łącząca nas bezpośrednio specjalnym kablem z siecią komputerową. O sieciach komputerowych i największej z nich - Internecie - w rozdziale trzecim.
Wyżej wymienione podzespoły znajdują na tzw.płycie głównej lub, coraz częściej są w nią wbudowane - wtedy mówimy o nich "zintegrowane". Najczęściej spotykamy zintegrowaną kartę sieciową, dźwiękową, rzadziej graficzną i, najrzadziej, procesor. Nie spotyka się zintegrowanej pamięci RAM.
Dysk twardy HDD po odkręceniu obudowy.
dysk twardy, na którym trzymamy nasze programy i pliki. Zostaną one tam nawet po wyłączeniu komputera, dlatego dysk twardy nazywamy pamięcią trwałą.Znajduje się on wewnątrz komputera. Dysk twardy jest jednak o wiele wolniejszy od pamięci RAM, za to o wiele bardziej pojemny, i dodatkowo można podłączyć ich kilka w 1 komputerze.
HDD - mechaniczny rodzaj dysków, najbardziej powszechne. Obecnie dyski twarde HDD mają pojemność nawet do 2 terabajtów (2199023255552 bajty). Jest dosyć delikatny, więc nie nadaje się do przenoszenia. Składa się z kilku talerzy, które wirują z dużą prędkością, a po nich porusza się głowica. Mają duże opóźnienia (kilkanaście milisekund) związane z wymogiem poruszania się głowicy. Dyski są najszybsze na początku, a najwolniejsze na końcu dysku.
SSD - Zbudowane z kości pamięci flash (tej samej co w pendrivach). Mają lekko większą prędkość odczytu, i lekko wolniejszą prędkość zapisu niż dyski HDD. Posiadają małe opóźnienia (około 100 razy mniejsze niż HDD), równą prędkość na całym dysku i mniejszą awaryjność. Są jednak mniej pojemne i droższe.
stację dyskietek, której używamy do zapisu i odczytu dyskietek, obecnie coraz rzadziej używana i montowana w komputerach, obecnie wyparta przez pendrive'y, podłączane przez port USB i karty pamięci.
napęd optyczny umożliwiający obsługę noślników optycznych (płyt CD, DVD, HD DVD i BluRay). Wyróżnia się urządzenia tylko odczytujące, lub odczytująco-nagrywające.
urządzeń peryferyjnych:
myszki, której używamy do poruszania się w graficznych interfejsach użytkownika (więcej o nich w następnych rozdziałach). Posiada ona dwa przyciski oraz często rolkę służącą do przewijania dokumentów. Często spotykamy myszki z większą ilością przycisków (np. do przełączania okien w systemie operacyjnym),
tablety, czyli podstawka wraz z "pisakiem" (działa jak kartka papieru z długopisem, ale rysunek powstaje w komputerze). Używają ich zawodowi graficy,
klawiatury, którą wpisujemy tekst, wydajemy komendy. Spośród klawiszy znajdujących się tam wyróżniamy klawisze specjalne/sterujące. Należą do nich:
ALT, którym na polskich klawiaturach uzyskujemy polskie literki (poprzez kombinację prawy ALT + a/z/s/x/e/o/l/n),
SHIFT, którym uzyskujemy wielkie litery,
CTRL, który służy najczęściej do wydawania komend (także poprzez odpowiednią kombinację),
strzałki - służące do przemieszczania kursora,
CapsLock, którego naciśnięcie spowoduje, że wszystkie litery przez nas wpisywane będą wielkie (aż do następnego naciśnięcia CapsLocka),
klawisze od F1 do F12 (tzw. klawisze funkcyjne), którym przypisuje się konkretne zadania w różnych programach (np.: kopiowanie pliku),
klawisze BackSpace oraz Delete służące do kasowania (BS do kasowania znaku przed kursorem, Delete za),
INSERT zmienia tryb pisania pomiędzy wstawianiem tekstu a jego zastępowaniem.
Home i End służące do przeskoku na początek lub koniec dokumentu lub linii tekstu, na której się znajdujemy,
PageUp i PageDown służące do przeskoczenia o jedną stronę do góry lub do dołu w tekście,
klawisz ENTER (zwany też RETURN), służący do zatwierdzenia i wprowadzenia komend oraz rozpoczynania nowej linii w tekście,
skanera, służącego do przenoszenia tekstu i zdjęć z papieru do komputera,
drukarki, służącej do drukowania - przenoszenia treści utworzonych na komputerze na papier.