Język pruski dla początkujących/Lekcja1

Lakciōni 1

Fonetyka języka pruskiego

Alfabet pruski składa się z liter:
a - wymawiana tak samo jak polskie a.
ā - jest to długie a. Wymawia się je długo, a w brzmieniu powinna być czymś między a oraz o.
b - tak samo jak w polskim.
c - również tak samo.
d - jak wyżej.
ḑ - jest to miękkie d. Wymawia się to mniej więcej jak dj
e - litera ta zmiękcza poprzedzającą ją spółgłoskę. Przykład: ketwirts - czwarty wymawiamy jak kiertwirts.
ē - długie e. W wymowie jak pośrednia forma między i oraz e.
f - wymowa jak w języku polskim. Litera występuje w internacjonalizmach.
g - jak w polskim
ģ - miękkie g. Wymawiamy jak gj.
h - wymowa jak w polskim. Występuje w zapożyczeniach.
i - wymowa jak w polskim.
ī - długie i. Wymowa jak polskie i, lecz dwa razy dłużej.
j - tak samo jak w polskim
k - jak w polskim
ķ - wymawiamy jak ki
l - zawsze jest miękkie.
m - wymowa polska
n - jak wyżej
ņ - wymawiamy jak polskie ń
o - występuje rzadko, głównie w zapożyczeniach. Można wymawiać jak po polsku
ō - Długie i głębokie o.
p - wymowa polska
r - wymowa jak w polskim
ŗ - wymawiamy jak rj
s - wymowa jak po polsku
š - wymowa podobna do sz, lecz nieco bardziej zmiękczona
t - jak w polskim
ţ - tj
u - wymowa jak polskie u
ū - długie u
w - jedna z trudniejszych do wymowy. Forma pośrednia między w i ł. Jest to tak zwane w wargowe. W języku polskim dolna warga dotyka górnych zębów. Pruskie w wymawiane jest poprzez zetknięcie obu warg.
z - jak w polskim
ź - zj

Poza tym czasami występują w zapożyczeniach: č, dž oraz ž. Wymawiamy kolejno jak cz, dż i ż.

Akcent
W języku nowopruskim akcent pada na sylaby w których występują długie samogłoski (ā, ē, ī, ō, ū), np. tītis - dziadek. Akcent pada również na sylaby przed którymi występuje w pisowni podwojona litera (której nie wymawia się podwójnie), np. buttan - dom.

Odmiana słowa być

W każdym języku podstawowym słówkiem jest słowo "być". Nauczymy się odmiany tego słowa w języku pruskim.

Būtwei - być
As asma – ja jestem
Tū assei – ty jesteś
Tāns ast – on jest
Tenā ast – ona jest
Tennan ast – ono jest
Mes asmai – my jesteśmy
Jūs astei – wy jesteście
Tenēi ast – oni są
Tennas ast – one są

Jak widać, nie jest to szczególnie skomplikowane. Przykład:
As asma Pīteris - jestem Piotr
Tū assei zmūi - jesteś człowiekiem

Słowniki

Obecnie istnieją dwa najważniejsze słowniki prusko-polskie w internecie:
http://prusaspira.ez.lv/wirdeins - słownik z automatyczną odmianą słów (o odmianach w pruskim później)
http://wirdeins.prusai.org/ - słownik, w którym każde odmienialne słowo ma przyporządkowany szablon odmiany, słowo - klucz według którego odmieniamy inne podobne słowa.

W internecie jest również dostępny słownik http://prusaspira.org/wirdeins, podobnie jak pierwszy słownik również z automatyczną odmianą.

Istnieje także słownik w formie papierowej. Więcej na ten temat możecie dowiedzieć się na forum, do którego link podałem w temacie Czym jest język pruski?