Materiały do nauk administracyjnych/Administracja międzynarodowa
Spis treści
|
|---|
Administracja międzynarodowa
[edytuj]Współczesne organizacje międzynarodowe narodziły się na przełomie XIX i XX wieku. Ich celem było kontrolowanie zjawisk, wykraczających poza granice jednego państwa; koordynowanie działań na określonym polu (np. ubezpieczeń morskich); ustalanie zasad i norm w zakresie techniki (poczty, telekomunikacji); współpraca polityczna; zapobieganie konfliktom i eliminowanie barier w rozwoju gospodarczym. Co do zasady organizacje międzynarodowe powinny zaspokajać te potrzeby państw, do których zostały powołane, a nie odwrotnie.
Dana organizacja, aby mogła zostać uznana za międzynarodową powinna:
- zrzeszać co najmniej dwa państwa
- opierać się na umowie tych państw
- posiadać własne uprawnienia i obowiązki
- a także określony cel działania.
Wyróżnia się organizacje międzynarodowe:
- rządowe
- pozarządowe
- ponadnarodowe
Organizacje ponadnarodowe nie muszą być związane z konkretnym państwem. Mogą być to zrzeszenia religijne lub gospodarcze (korporacje), ale i międzynarodowe grupy interesów. Ważne jest, by były uczestnikami publicznego życia na poziomie międzynarodowym. Niebezpieczne jest to, że mogą stać się środkiem oddziaływania jednych państw (hegemonicznych) wobec państw słabszych. W rzeczywistości trudno jest określić, czy organizacje międzynarodowe z natury swojej osłabiają władzę państw. Wydaje się, że raczej nie dlatego, że w dobie globalizacji, to właśnie na obszarze organizacji międzynarodowych ujawnia się siła danych państw i ich znaczenie. Organizacje są uwikłane w rywalizację, ale i współzależność państw, gdzie arena międzynarodowa przypomina system naczyń połączonych. Zmiana w jednym państwie wywołuje zmianę w państwach położonych nawet na drugim końcu globu. Nie jest też właściwe mnożenie różnego rodzaju organizacji, ponieważ rozdrabniają uwagę administracji centralnej danego państwa i generują dodatkowe koszty, które nie przekładają się na zysk dla obywateli tegoż państwa. Niestety wiele organizacji jest tworzone dla pewnej mody, uwarunkowań politycznych, czy zaspokojenia ambicji określonych środowisk, czy lobby intelektualistów.
Organizacja międzynarodowa może wówczas działać efektywnie, gdy w jej statucie jasno są określone prawa i obowiązki jej członków, oraz możliwość wydawania wiążących decyzji, nieobwarowane szeregiem wyjątków. Co prawda często organizacje oddziałują na rządy państw aktami niewiążącymi albo ustanawianiem pewnych wzorców zachowań, zachęcając i mobilizując do pewnych działań. Administracja międzynarodowa jest powołana do spełniania różnych funkcji, w tym:
- regulacyjnej
- kontrolnej
- operacyjnej (świadczenia usług)
- strategicznej (na rzecz państwa dominującego)
- adaptacyjnej (przystosowywanie państw zapóźnionych na jakimś obszarze cywilizacyjnym)
- symboliczne (propagując określone wartości, idee, doktryny itp.).
Administracja ponadnarodowa to administracja korporacji. Działają na terenie różnych państw, a ich celem jest - co do zasady - maksymalizacja zysku. Naturalnie muszą liczyć się z kontrolą ze strony władz państw, ale też traktują poszczególne kraje instrumentalnie jako rynki produkcji lub zbytu swoich produktów i usług. Krytycy korporacji wskazują na fakt, iż kierują się nie dobrem lokalnych społeczności, lecz czystym rachunkiem ekonomicznym; nadmiernie eksploatują zasoby naturalne; nie liczą się z ochroną środowiska; wymuszają na rządach działania niezgodne z interesem publicznym; "kolonizują" gospodarczo słabsze kraje, tworząc w nich eklawy gospodarcze, cieszące się wręcz politycznymi immunitetami; posługują nieeteycznymi metodami działania; wydają znaczne sumy na reklamę i lobbing; ich sukcesy gospodarcze nie prowadzą do wzrostu dobrobytu państw "skolonizowanych"; drenują finansowo państwa, gdzie lokują produkcję, kumulując zyski w rajach podatkowych; zaś większość korzyści finansowych jest zawłaszczana przez międzynarodową kadrę menedżerów, propagujących styl życia niedostępny dla obywateli państw kolonizowanych; co zwiększa poziom frustracji społecznej w tych państwach. Przekłada się to wzrost poziomu żądań sfrustrowanych obywateli wobec własnych rządów o podniesienie poziomu życia i świadczeń (np. zdrowotnych) ze strony państwa tak, by otrzymać chociaż namiastkę lansowanego w mediach poziomu życia celebrytów. Finalnie zwiększa to deficyt budżetowy państw eksploatowanych, które aby sprostać żądaniom swoich obywateli zaciągają pożyczki na międzynarodowym rynku bankowym; uzależniając się tym bardziej od korporacji ponadnarodowych.