Materiały do nauk administracyjnych/Administracja publiczna w wieku XVIII
Administracja publiczna w wieku XVIII
[edytuj]Administracja publiczna w XVIII w. realizowała wolę monarchy, skupiając się przede wszystkim na sprawach skarbowych i wojskowych. Stałe wojny wymuszały rozbudowę przemysłu wojennego, zakładanie nowych manufaktur i kopalni, a także rozwijanie techniki wojennej.
Wzrost wydatków skłaniał do rozbudowy skarbowości, ale jednocześnie skłaniał władców do wspierania życia gospodarczego. Kierowali się zasadami merkantylizmu, chroniąc własną monetę, wspierali rodzimych kupców, nakładali wysokie cła zewnętrzne, przyznawali ulgi właścicielom manufaktur i dążyli do ograniczenia importu.
Ówczesna administracja publiczna rozszerzała zakres swojej działalności. Rozbudowa biurokracji, wiązała się z mnożeniem urzędów i zatrudnianiem większej liczby urzędników. W klimacie Oświecenia dążono do stworzenia świeckiego państwowego szkolnictwa. Zamierzano odebrać nauczanie z rąk Kościoła, wprowadzano do szkół nowe przedmioty i pisano nowe podręczniki.
Służby monarsze wnikały w życie poddanych: ingerowały, kontrolowały, reglamentowały, regulowały i egzekwowały posłuszeństwo. Ludzie zaś byli podporządkowani niekontrolowalnej woli monarszej.
Wojny w XVIII wieku
[edytuj]Aby nie być gołosłownym można podać krótki i nadal niepełny wykaz wojen, toczonych w XVIII wieku:
- wojna o sukcesję hiszpańską (1702-1714)
- wojna północna (1700-1721)
- bałkańskie (1700, 1709-1718)
- wojny rosyjsko-tureckie (1710-1792)
- wojny o sukcesję polską (1733-1735)
- turecka (1735-1739)
- wojna szwedzko-rosyjska (1741-1743)
- wojna o sukcesję austriacką (1740-1748)
- wojna siedmioletnia (1755-1763)
- konfederacja barska (1768-1772)
- wojna o sukcesję bawarską (1778-1779)
- wschodnie i szwedzko-rosyjskie (1787-1792)
- wojna o niepodległość USA (1775-1783)
- rewolucja holenderska (1786-1787) i powstanie w Belgii (1787-1791)
- rewolucja francuska (1789)
- wojna w obronie Konstytucji 3 Maja (1792) i powstanie kościuszkowskie (1794)