Materiały do nauk administracyjnych/Fizjokratyzm
Fizjokratyzm
[edytuj]W opozycji do merkantylizmu wyrósł fizjokratyzm, czyli doktryna ekonomiczna traktująca ziemię i jej przyrodę (bogactwa naturalne, energię przyrody i płody ziemi) za podstawę bogactwa danego kraju.
Fizjokraci zakładali prymat rolnictwa i górnictwa, jako gałęzi "produkcyjnych" i "wytwórczych" nad przemysłem i handlem (gałęzi tzw. "jałowych") faworyzowanym przez merkantylistów. Zwrócili uwagę na wagę posiadania, uprawy ziemi, pracy ludzkiej i jej wydajności, wykorzystania bogactw naturalnych i energii przyrody, a szczególnie zniesienia ograniczeń krępujących życie gospodarcze, likwidację monopoli (szczególnie cechów rzemieślniczych), zredukowanie podatków do podatku gruntowego. Za najważniejsze klasy społeczne uznawali właścicieli ziemskich i chłopów. Interesowali się szczególnie obiegiem dochodu w społeczeństwie i cyrkulacją pieniądza.
Fizjokraci
[edytuj]Przedstawicielami fizjokratyzmu we Francji byli m.in.:
- Richard Cantillon (1680-1734)
- François Quesnay (1694-1774)
- Vincent de Gournay (1712-1759)
- Pierre-Paul Lemercier de La Rivière (1719-1792)
- Anne Robert Turgot (1727-1781)
- Nicolas Baudeau (1730-1792)
- Pierre Samuel du Pont de Nemours (1739-1817)
- Honoré Gabriel Riqueti de Mirabeau (1749-1791)
Zaś w Polsce m.in.
- Hugo Kołłątaj (1750-1812)
- Hieronim Stroynowski (1752-1815)
Quesnay i Turgot
[edytuj]Francuski ekonomista uważany za twórcę fizjokratyzmu, nadworny lekarz markizy de Pompadour i Ludwika XV. Autor Tablicy ekonomicznej, w której przedstawił swój pogląd na proces tworzenia, obiegu i podziału bogactw w społeczeństwie. Francois Quesnay na Wikipedii... |
Francuski ekonomista, fizjokrata, w latach 1774 - 76 generalny kontroler finansów, zwolennik wolnej konkurencji, przeprowadzał reformy gospodarcze, zmierzające do likwidacji merkantylistycznej reglamentacji i liberalizacji gospodarki, wprowadzenia wolnego handlu zbożem, zniesienia przywilejów cechowych. W swoich pracach poruszał problematykę postępu społecznego, zysku, stopy procentowej i teorii pieniądza. Anne Robert Turgot na Wikipedii... |
Literatura uzupełniająca
[edytuj]- Gazda Z., Szkice z dziejów myśli ekonomicznej, Kielce 2002.
- Głąbiński S., O systemie fizjokratów, Sambor 1888.
- Grodek A., Fizjokratyzm, [w:] Encyklopedja nauk politycznych (Zagadnienia społeczne, polityczne i gospodarcze), red. E.J. Reyman, t. 2, Warszawa 1937.
- Marchlewski J.B., Fizjokratyzm w dawnej Polsce, Warszawa 1897.
- Marchwiński A., Poglądy filozoficzno-prawne Hieronima Stroynowskiego, Warszawa 1930.
- Opałek K., Prawo natury u polskich fizjokratów, Warszawa 1953.