Muzyka/Krzyżyki i bemole
Do tej pory zajmowaliśmy się tylko białymi klawiszami fortepianu. Teraz poznamy dźwięki odpowiadające czarnym klawiszom.
Aby poznać ich zapis nutowy, wprowadzimy znaki chromatyczne: krzyżyk i bemol.
Krzyżyk
[edytuj]Znak krzyżyka (♯) umieszczony przed nutą podnosi jej wysokość o pół tonu.
![\relative c' { f_\markup{F} s fis_\markup{fis} }](http://upload.wikimedia.org/score/k/m/km69w6hy8z9keqm0ywl9n4czgjq52ly/km69w6hy.png)
Nazwy nut z krzyżykiem tworzy się przez dodanie do alfabetycznej nazwy nuty końcówki -is. Np. C♯ to cis, D♯ to dis, F♯ to fis itd.
Bemol
[edytuj]Znak bemola (♭) przed nutą obniża jej wysokość o pół tonu.
![\relative g' { g_\markup{G} s ges_\markup{ges} }](http://upload.wikimedia.org/score/m/b/mbvblso0n34pg28rtpemoo5c8cr55qq/mbvblso0.png)
Nazwy nut z bemolem tworzy się przez dodanie -es. B♭ to bes, G♭ to ges, D♭ to des. Wyjątkiem są nuty A , E oraz H: E♭ to po prostu es, a A♭ – as H , nie ma dźwięku Hes tylko B.
Kasownik
[edytuj]Znaki chromatyczne mogą być umieszczone bezpośrednio przed nutą. Obowiązują wtedy do końca taktu lub do znaku kasownika (♮).
![\relative c'' {
s \cadenzaOn ges_\markup{ges} s ges_\markup{ges} s g_\markup{G} s g_\markup{G} \cadenzaOff}](http://upload.wikimedia.org/score/5/h/5hkm44ihu5uvw4efyqt0rekzuwtk3nn/5hkm44ih.png)
Mogą one także występować przy kluczu – określają wtedy tonację i obowiązują w całym utworze (chyba że są tymczasowo odwoływane przez kasownik).
![\relative c'' {
\key f \major
s \cadenzaOn bes_\markup{bes} s b_\markup{B} s b_\markup{B} s bes_\markup{bes} \cadenzaOff}](http://upload.wikimedia.org/score/9/2/922302pgo1d19umdka532dn9d2djob6/922302pg.png)
Zobacz też
[edytuj]- http://www.music4vip.org/pl/music_theory_book/pl/5
- http://www.musictheory.net/lessons/20
- http://www.dolmetsch.com/musictheory6.htm
- http://www.dolmetsch.com/musictheory9.htm