Muzyka/Skale pentatoniczne

Skala pentatoniczna to skala zbudowana z pięciu dźwięków (sześciu, jeśli brać pod uwagę ostatni dźwięk, będący powtórzeniem pierwszego o oktawę wyżej).

Jest to jedna z najprostszych i najstarszych skal muzycznych;
jest spotykana w muzyce etnicznej wielu kultur, przede wszystkim w Chinach, Japonii i Indonezji, ale również m. in. w Ameryce Południowej, w ludowych melodiach angielskich i szkockich, w piosenkach dziecięcych i w przyśpiewkach żołnierskich;
każdy jej dźwięk „pasuje” do każdego innego, dlatego nadaje się do improwizacji i do stosowania w instrumentach losowo wydających dźwięk, np. dzwonki wietrzne.

Skale pentatoniczne można podzielić na anhemitoniczne (nie zawierające odstępów półtonowych) i hemitoniczne (zawierające półtony).

Skale pentatoniczne anhemitoniczne

Skalę pentatoniczną durową można otrzymać się ze zwykłej (heptatonicznej czyli siedmiodźwiękowej) skali durowej poprzez usunięcie czwartego i siódmego stopnia skali. Inaczej mówiąc, jest to skala zbudowana według schematu T-T-3P-T-3P. Przykład na podstawie skali C-dur:

$\relative c'{ s2 \cadenzaOn c1 d e g a c \cadenzaOff }$

Na podstawie skali Fis-dur otrzymujemy skalę pentatoniczną, którą można zagrać na samych czarnych klawiszach pianina:

$\relative g'{ \key fis \major s2 \cadenzaOn fis1 gis ais cis dis fis \cadenzaOff }$

Japońska skala yo zbudowana jest z takich dźwięków, jak pentatoniczna durowa, ale zaczyna się w innym punkcie. Ma ona schemat T-3P-T-T-3P. Aby zagrać ją na czarnych klawiszach, zaczynamy od cis:

$\relative c'{ \key fis \major s2 \cadenzaOn cis1 dis fis gis ais cis \cadenzaOff }$

Skala yo zaczynająca się od dźwięku C:

$\relative c'{ s2 \cadenzaOn c1 d f g a c \cadenzaOff }$

Skalą pentatoniczną molową najczęściej nazywa się skalę, powstałą z naturalnej skali molowej przez usunięcie drugiego i szóstego stopnia. Jest ona zbudowana według schematu 3P-T-T-3P-T. Przykład na podstawie naturalnej skali A-moll: