LEKTION 1: GUTEN TAG!

W tej pierwszej lekcji dowiesz się jakie rodzajniki występują w jęz. niemieckim, jak się odmienia czasownik przez osoby, jak się buduje zdanie oraz jak się dowiedzieć podstawowych informacji o drugim człowieku. Do dzieła!

Text

 -Guten Tag.
 -Guten Tag. Wie heißt du?
 -Ich heiße Thomas. Und du?
 -Ich heiße Helga. Woher kommst du?
 -Ich komme aus Deutschland und ich wohne in Berlin. Und du?
 -Ich komme auch aus Deutschland aber ich wohne in Hannover. Ich bin 21 Jahre alt. Wie alt bist du?
 -Ich bin 23 Jahre alt. Auf Wiedersehen.
 -Auf Wiedersehen.

 -Dzień dobry.
 -Dzień dobry. Jak się nazywasz?
 -Ja nazywam się Thomas. A ty?
 -Ja nazywam się Helga. Skąd pochodzisz?
 -Ja pochodzę z Niemiec i mieszkam w Berlinie. A ty?
 -Ja także pochodzę z Niemiec ale mieszkam w Hannowerze. Ja mam 21 lat. Ile ty masz lat?
 -Ja mam 23 lata. Do widzenia.
 -Do widzenia.

Gramatyka

Rodzajnik

W języku niemieckim, tak jak w polskim, każdy rzeczownik jest określonego rodzaju: męskiego, żeńskiego albo nijakiego. Rodzaj rzeczownika poznajemy właśnie po rodzajniku umieszczanym przed rzeczownikiem. W jęz. niemieckim występują dwa typy rodzajników:

1.rodzajnik określony - der bestimmte Artikel:

 rodzaj męski: der - der Herr pan
 rodzaj żeński: die - die Frau pani
 rodzaj nijaki: das - das Telefon telefon

2.rodzajnik nieokreślony - der unbestimmte Artikel:

 rodzaj męski: ein - ein Herr pan
 rodzaj żeński: eine - eine Frau pani
 rodzaj nijaki: ein - ein Telefon telefon

Liczba mnoga rzeczowników

W jęz. niemieckim nie ma ustalonych zasad tworzenia liczby mnogiej rzeczowników. Dlatego w tym podręczniku po rzeczowniku będę podawał końcówkę jaką należy dodać, żeby zrobić l.mnogą danego rzeczownika np. das Buch książka, die Bücher książki, będzie zapisane następująco: das Buch,-**er (dwie kropki, tzw.umlaut, stawiamy zazwyczaj nad pierwszą samogłoską). Inny przykład: die Tasche torba, die Taschen torby - die Tasche,-n. Jak już można było zauważyć, liczba mnoga rzeczowników ma rodzajnik określony die, natomiast nie ma rodzajnika nieokreślonego.

Zaimek osobowy

W jęz. niemieckim forma osobowa czasownika występuje zawsze z odpowiednim zaimkiem osobowym (Personalpronomen), inaczej niż w jęz. polskim. W Polsce powiemy: Idę do domu (nie ma słowa ja), natomiast w niemieckim: Ich gehe zu Hause (musi być ich). Oto zaimki osobowe:

Liczba pojedyncza

  ich ja
  du ty
  er on
  sie ona
  es ono

Liczba mnoga

  wir my
  ihr wy
  sie oni, one
  Sie Pan, Pani, Państwo

Odmiana czasownika w czasie teraźniejszym Präsens

W słowniczku powyżej na pewno zauważyliśmy czasowniki: wohnen, kommen, heißen. Są one podane w bezokoliczniku (Infinitiv). W jęz. polskim bezokoliczniki mają końcówkę -ć np. jeść, przychodzić, robić. W jęz. niemieckim natomiast bezokoliczniki mają końcówkę -en np. essen, kommen, fahren. Odmieniając czasownik przez osoby odrzucamy właśnie tę końcówkę i dodajemy odpowiednią do danej osoby np.

komm-en - pochodzić

1. ich komm-e ja pochodzę

2. du komm-st ty pochodzisz

3. er, sie, es komm-t on, ona, ono pochodzi

1. wir komm-en my pochodzimy

2. ihr komm-t wy pochodzicie

3. sie, Sie komm-en oni, Pan, Pani pochodzą

Tak właśnie odmieniają się czasowniki regularne (słabe). Ale (niestety!) istnieją czasowniki nieregularne (mocne), których odmianę trzeba nauczyć się na pamięć. Oto pierwszy czasownik nieregularny:

sein - być

1. ich bin ja jestem

2. du bist ty jesteś

3. er, sie, es ist on, ona, ono jest

1. wir sind my jesteśmy

2. ihr seid wy jesteście

3. sie, Sie sind oni, Pan, Pani, Państwo są

Budowa zdania twierdzącego

Budowa zdania twierdzącego w jęz. niemieckim jest bardzo łatwa: najpierw występuje podmiot (rzeczownik, zaimek), później orzeczenie (czasownik), a następnie dalsza część zdania np. Ich (podmiot) gehe (orzeczenie) nach Hause (dalsza część zdania).

Słowniczek

Oto są wszystkie słowa, jakie wystąpiły w tej lekcji, a także inne. Najlepiej będzie jak sobie przyswoisz słówka z każdej lekcji, bowiem będą się one powtarzały w dalszych częściach podręcznika.

  Guten Tag - Dzień dobry
  Guten Morgen - Dzień dobry (mówimy rano)
  Guten Abend - Dobry wieczór
  Auf Wiedersehen - Do widzenia
  Hallo - Halo, Cześć (na powitanie)
  Tschüs - Cześć (na pożegnanie)
  wohnen - mieszkać
  heißen - nazywać się
  kommen - przychodzić, przybywać
  gehen - iść
  auch - także
  aber - ale
  das Jahr,-e - rok
  das Haus,-**er - dom
  das Buch,-**er - książka
  die Tasche,-n - torba
  der Herr - Pan (forma zwracania się)
  der Mann,-**er - mężczyzna, mąż
  die Frau,-en - Pani
  das Telefon,-e - telefon

 Die Wochentage - Dni tygodnia
  der Montag - poniedziałek
  der Dienstag - wtorek
  der Mittwoch - środa
  der Donnerstag - czwartek
  der Freitag - piątek
  der Samstag - sobota
  der Sonntag - niedziela

 Die Monate - Miesiące
  der Januar - styczeń
  der Februar - luty
  der März - marzec
  der April - kwiecień
  der Mai - maj
  der Juni - czerwiec
  der Juli - lipiec
  der August - sierpień
  der September - wrzesień
  der Oktober - październik
  der November - listopad
  der Dezember - grudzień

 Die Jahreszeiten - Pory roku
  der Frühling - wiosna
  der Sommer - lato
  der Herbst - jesień
  der Winter - zima