OpenStreetMap/JOSM
Opis programu
[edytuj]JOSM to edytor OpenStreetmap napisany w Javie. Działa on we wszystkich systemach operacyjnych, w których można zainstalować pełne środowisko Java.
Główna strona wiki o programie JOSM: https://wiki.openstreetmap.org/wiki/Pl:JOSM
Poradnik JOSM: https://wiki.openstreetmap.org/wiki/Pl:JOSM/Guide
Temat JOSM na forum: https://forum.openstreetmap.org/viewtopic.php?id=24661
Pobieranie i Instalacja
[edytuj]JOSM jest dostarczany jest w postaci pojedynczego pliku .jar dostosowanego do pracy w środowisku Java. Dodatkowo dostępne są edycje dostosowane do konkretnych systemów operacyjnych. Dla systemu operacyjnego MS Windows można użyć instalatora, dzięki któremu JOSM staje się normalnie zainstalowanym programem wpisanym do rejestru systemu. Ma to tę zaletę, że wówczas JOSM ma dynamicznie przydzielaną pamięć operacyjną i można w jego pliku konfiguracyjnym trwale zapisać nazwę i hasło użytkownika OpenStreetMap. Dla systemów Linuxowych dostępne są paczki w repozytoriach danej dystrybucji, jednak zwykle są one mało aktualne. Z kolei korzystanie z pliku .jar umieszczonego np. na pendrivie ma tę zaletę, że możemy korzystać z niego bez instalacji na dowolnym komputerze.
JOSM dostępny jest w dwóch wydaniach. Dla użytkowników dostępne jest wydanie nazwane "tested", oprócz tego dostępne jest wydanie developerskie nazwane "latest" jest ono przeznaczone dla osób chcących pomóc w rozwoju edytora. Jednak wydanie developerskie może zawierać błędy i działać niestabilnie!
Najprostszym sposobem korzystania z JOSM jest pobranie przetestowanej wersji w postaci pliku jar:
Ważne! Upewnij się że posiadasz aktualną wersję Javy. Zarówno w wersji x86 jak i x64
Jeśli nie masz to możesz pobrać aktualne wersje Java ze strony: https://www.java.com/pl/download/manual.jsp
- Kliknij na "Windows Offline" aby pobrać najnowszą wersję Java x86 do zainstalowania offline
- Kliknij na "Windows Offline (64-bitowa)", aby pobrać najnowszą wersję Java x64 do zainstalowania offline
Aby pobrać JOSM, należy:
- Wejść na stronę: https://josm.openstreetmap.de/wiki/Pl%3AWikiStart
- Kliknąć: "Uruchom josm.jnlp". Plik się pobierze i umożliwi instalację JOSM.
Ważne! Program może działać szybciej dzięki uruchamianiu przez specjalny kod
Aby uruchamiać JOSM który będzie korzystał z większej ilości RAM, należy:
- Wejść na stronę https://josm.openstreetmap.de/
- Pobrać plik josm-tested.jar
- Utworzyć plik tekstowy w notatniku: JOSM.txt
- W pliku JOSM.txt umieścić poniższy kod (z cudzysłowami):
"C:\Program Files\Java\jre1.8.0_131\bin\javaws.exe" -J-d64 -Xmx3500M "C:\Users\Admin\Desktop\Aplikacje\josm.jnlp" Informacja! Ścieżki zmieniamy na takie które są na naszym komputerze
5. Zmienić rozszerzenie pliku JOSM.txt na cmd. > JOSM.cmd
Informacja! Od tej chwili możemy uruchamiać JOSM który będzie używać znacznie więcej ramu (domyślnie było 256 MB)
Ważne! Gdy JOSM nie chce się uruchamiać poprzez plik JOSM.cmd to mamy podaną nieprawidłową ścieżkę do pliku javaws.exe albo josm.jnlp. Lub mamy zbyt wysoką wartość przypisanej pamięci: -Xmx3500M
Ważne! Niektóre systemy operacyjne w celu uruchomienia mogą wymagać wydania polecenia w konsoli: java -jar josm.jar
Informacja! JOSM jest intensywnie rozwijany, nowe wersje wydawane są bardzo często, średnio raz kilka tygodni. W momencie uruchomienia JOSM sprawdza, czy nie ma nowszej wersji i sugeruje jej zainstalowanie. W przypadku, gdy mamy stosunkowo starą wersję, JOSM może "odmówić współpracy" i zakończyć działanie na komunikacie wymuszającym instalację nowej wersji.
Pierwsze uruchomienie
[edytuj]Po uruchomieniu JOSM'a pojawia się ekran przywitalny zawierający podstawowe informacje o ostatnich zmianach w programie, czasem warto rzucić okiem, być może dostrzeżemy coś co nas interesuje (przydatne funkcje). Zanim rozpoczniemy edycję należy wpisać do programu swoją nazwą użytkownika i hasło z OpenStreetMap. W tym celu klikamy na menu - edycja - ustawienia, a następnie w zakładce "ustawienia połączenia" (ikonka globusa).
Rozpoczęcie edycji
[edytuj]Aby przejść do edycji interesującego nas fragmentu mapy musimy ją najpierw wczytać do programu. W tym celu klikamy na ikonkę z zieloną strzałką do dołu (skrót klawiszowy : Ctr+Shift+Down). Otwiera się wówczas okno z mapą OSM, które działa mniej więcej tak samo jak podstawowa mapa OSM na stronie www.openstreetmap.org. Możemy tę mapę przesuwać za pomocą myszy z wciśniętym prawym klawiszem, oraz zmniejszać i zwiększać jej skalę za pomocą rolki. Gdy już znajdziemy interesujący nas fragment mapy, zaznaczamy go myszką z użyciem lewego klawisza myszki. Przeciągając myszką z wciśniętym lewym klawiszem, zaznaczamy prostokątny obszar, który zostanie pobrany do edytora JOSM. Po wybraniu obszaru powinniśmy sprawdzić czy u góry okna jest zaznaczone aby JOSM pobrał dane OSM; możemy też zaznaczyć pobranie "czystych danych GPS" - czyli śladów GPS z wybranego obszaru, które edytorzy OSM załadowali kiedyś na serwer OpenStreetMap. Następnie na dole okna można już kliknąć na "pobierz".
Informacja! Czym większy obszar mapy wybierzemy tym więcej danych zostanie pobranych z serwera OSM na nasz komputer. Najlepiej jest wczytać tylko taki obszar, który faktycznie zamierzamy edytować. Potrwa to krócej i mniej obciąży nasz komputer. Na szczęście serwer OSM blokuje możliwość wczytywania zbyt dużego obszaru. Już w trakcie edycji można zawsze dograć kolejne fragmenty mapy.
Po szczęśliwym wczytaniu danych, program przechodzi w tryb edycji. Główną część ekranu zajmuje coś, co nie bardzo wygląda na mapę, choć nią jest. Mapa ta ma uproszczony do granic możliwości wygląd , aby pokazać bezpośrednio same obiekty, z których składa się mapa i umożliwić ich szybką i dokładną edycję. Na ekranie widzimy różnokolorowe kreski i małe kwadraciki, od których początkowo dostaje się lekkiego oczopląsu. Kreski to drogi lub obszary, a kwadraciki to węzły.
Oprócz tego, jeśli zaznaczyliśmy wczytanie "czystych danych GPS" zobaczymy je w formie cienkich, szarych linii, których w odróżnieniu od właściwej mapy nie można zaznaczyć ani nimi manipulować. Dane GPS znajdują się w osobnej warstwie, która jest tylko "rzucona" na właściwą, edytowalną mapę. Jedno z okien po prawej stronie ekranu (zwykle pierwsze od góry) umożliwia włączanie i wyłączanie widoczności warstw, a także układanie ich w wybranej przez siebie kolejności. Oprócz warstwy podstawowej i warstwy ze śladami GPS pobranymi z serwera OSM, możemy też stworzyć kolejne warstwy. Jeśli w menu u góry klikniemy na "Plik-otwórz" i wczytamy nasz własny ślad GPS, to wówczas pojawi się on w nowej, osobnej warstwie. Inną często przydatną w praktyce warstwą jest podkład ze zdjęć satelitarnych, Można ją włączyć, klikając w menu u góry na "podkłady mapy". Dla terenu Polski szczególnie przydatna jest warstwa zdjęć z Bing.
Część mapy, którą widzimy na ekranie w formie zakreskowanej jest jej fragmentem, który nie został jeszcze wczytany. Często zdarza się, że wiele obiektów z wczytanej części mapy, "włazi" na część nie-wczytaną. Wynika to z faktu, że JOSM pobiera wszystkie obiekty z wybranego do edycji obszaru - również te, które "wychodzą" poza ten obszar. Np. Jeśli przez nasz obszar przechodzi droga E75, to zostanie ona wczytana w całości - od Norwegii aż po Grecję.
Każdy z obiektów z podstawowej warstwy OSM można zaznaczyć przez kliknięcie - jeśli klikniemy na linię między węzłami zaznaczamy cały obiekt, jeśli klikniemy na węzeł zaznaczymy tylko ten jeden węzeł. Zaznaczony obiekt zmienia kolor na czerwony i staje się aktywny. Odpowiednio przesuwając myszą, można zaznaczony obiekt przesuwać i/lub zmieniać jego kształt. Po kliknięciu w dowolny obiekt, w oknach po prawej strony mapy pokazują się najróżniejsze informacje o zaznaczonym obiekcie i obszarze. Okno "właściwości" zawiera tagi i atrybuty obiektu, inne pokazuje historię edycji danego obiektu, jeszcze inne typy węzłów i relacji z którego składa się nasz obiekt. Większość z tych okien umożliwia też zmianę odpowiednich parametrów obiektu.
Podstawowe rysowanie
[edytuj]Wrysowywanie nowych obiektów w JOSM jest w miarę intuicyjne.
- Wrysowywanie obiektu: Najpierw należy przełączyć się w tryb rysowania, klikając na ikonkę z lewej strony "tworzenie węzłów i dróg". Następnie trzeba zacząć rysowanie od utworzenia pierwszego węzła naszego obiektu poprzez kliknięcie w odpowiedni punkt na mapie. Następnie można rysować obiekt, przeciągając myszkę i kolejno klikając, co tworzy kolejne węzły połączone w drogę. Aby zakończyć rysowanie obiektu należy dwa razy szybko kliknąć lewym klawiszem myszki. Aby wrysować obiekt "obszarowy", a nie "liniowy" (np. budynek) należy narysować "drogę zamkniętą" - to znaczy obrysować obiekt, tak aby ostatni węzeł był powiązany z pierwszym.
- Dodanie opisu: Po wrysowaniu obiekt jest zaznaczony na czerwono, co znaczy że jest aktualnie aktywny do dalszej edycji. Jeśli wrysowujemy obiekt często występujący na mapie (np: drogę, czy sklep), to możemy go szybko opisać z użyciem gotowego szablonu. Lista szablonów dostępna jest po kliknięciu w górnym menu na "szablony". Po wybraniu odpowiedniego włącza się automatycznie pole dialogowe, które umożliwia wpisanie danych dotyczących tego obiektu. Po kliknięciu "OK" obiektowi są przypisywane automatycznie odpowiednie tagi i ich parametry, które ew. można poprawić przy pomocy okna "właściwości" z prawej strony.
- Uwaga
- Częstym błędem początkujących - szczególnie jeśli chodzi o drogi - jest nie związywanie ich z wcześniej wrysowanymi. Związanie to - zwane w OSM relacją - tworzy się przez umieszczenie węzła na skrzyżowaniu lub połączeniu dwóch lub więcej obiektów. Rysując nową drogę, przecinającą już istniejącą należy jeden z węzłów narysować na starej drodze, co utworzy skrzyżowanie.
- Uwaga
- Rysujmy tylko takie obiekty, które wiemy, że na pewno istnieją - jeśli byliśmy na miejscu i mamy własny ślad GPS - dobrym pomysłem jest rysowanie po tymże śladzie, choć warto zawsze uwzględniać też cudze ślady i podkłady zdjęć satelitarnych. Aby wrysować obiekt, nie musimy o nim wszystkiego wiedzieć - np. możemy wrysować budynek, nie wiedząc jaką pełni funkcję i oznaczając go tagiem "building".
Na koniec rysowania należy kliknąć ikonkę ze strzałką do góry - spowoduje to zapisanie naszych zmian na serwerze OSM.
Główne podkłady których można używać w Polsce
[edytuj]Ważne! Pamiętaj że wszystkie podkłady z Geoportal nie wymagają nigdy kalibracji, natomiast inne mogę być przesunięte i jej wymagać
1. Geoportal 2: Ortofotomapa (zdjęcia lotnicze)
2. WMS mapy.geoportal.gov.pl - budynki
Informacja! Można korzystać zarówno w Tracer2 lub dodać jako podkład z którego widać kolory/rodzaje budynków
Link do najaktualniejszego obecnie podkładu z budynkami w całej Polsce:
http://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/pub/guest/kompozycjaG2_TBD_WMS/MapServer/WMSServer?FORMAT=image/gif&VERSION=1.1.1&SERVICE=WMS&REQUEST=GetMap&LAYERS=Bud_A&STYLES=&TRANSPARENT=TRUE&SRS={proj}&WIDTH={width}&HEIGHT={height}&BBOX={bbox}{header(User-Agent,Mozilla/5.0 (JOSM)}
3. WMS mapy.geoportal.gov.pl - woda
Ważne! Woda z tego podkładu często jest naniesiona gorzej od już istniejącej lub niepoprawnie. Jednak może ona ułatwić nieco sprawdzanie miejsc w których np. cieki wodne nie zostały naniesione. Tak czy inaczej należy sprawdzać dokładny przebieg rzek z podkładu ISOK.
Informacja! Można korzystać zarówno w Tracer2 lub dodać jako podkład z którego widać cieki wodne, zbiorniki itd.
Link do najaktualniejszego obecnie podkładu z ciekami wodnymi i terenami wodnymi w całej Polsce:
wms:http://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/pub/guest/kompozycjaG2_TBD_WMS/MapServer/WMSServer?FORMAT=image/png&VERSION=1.1.1&SERVICE=WMS&REQUEST=GetMap&LAYERS=RzekKanal_L,CiekOkr_L,RzekiEt,Woda_A&STYLES=&TRANSPARENT=TRUE&SRS={proj}&WIDTH={width}&HEIGHT={height}&BBOX={bbox}{header(User-Agent,Mozilla/5.0 (JOSM)}
4. sdi.gdos.gov.pl: Pomniki Przyrody
Link do najaktualniejszego obecnie podkładu z pomnikami przyrody w całej Polsce:
wms:http://sdi.gdos.gov.pl/wms?SERVICE=WMS&FORMAT=image/jpeg&VERSION=1.1.1&SERVICE=WMS&REQUEST=GetMap&LAYERS=GDOS:PomnikiPrzyrody&STYLES=&SRS={proj}&WIDTH={width}&HEIGHT={height}&BBOX={bbox}
Można się wspomagać również wszelkimi informacjami z internetu.
Pomocne strony:
http://crfop.gdos.gov.pl/CRFOP/index.jsf
http://www.rpdp.hostingasp.pl/
https://www.gdos.gov.pl/dane-i-metadane
Przykład jak poprawnie tagować pomniki przyrody (w tym przypadku drzewo):
circumference=5.3 (obwód na wysokości 1.3 metra)
denotation=natural_monument (ten tag określa to że jest to pomnik przyrody)
description=wiek-ok.300 lat (opis dodatkowy jeśli istnieje)
genus=Quercus
height=24 (wysokość w metrach)
natural=tree
species:pl=dąb szypułkowy (gatunek nazwa polska)
species=Quercus robur L.
tourism=attraction (dodanie atrakcji jako atrakcja turystyczna, tylko wtedy gdy dane drzewo jest często odwiedzane przez turystów. Jeśli znajduje się w słabo dostępnej gęstwinie itp. wtedy nie stosować tego tagu. )
wikipedia=pl:Dąb szypułkowy (dodanie opisu gatunku z wikipedi)
picture=*tutaj link* (warto dodawać zdjęcie jeśli istnieje. Musi być wyraźne i przedstawiać większą cześć drzewa)
Geoportal 2: Cieniowanie rzeźby terenu ISOK
Podkład z wtyczki Mapillary
Nieprzetworzone dane GPS (GPX)
trail.pl: Szlaki
Geoportal 2: PRNG (geo names)
Możliwość aktywacji większej ilości podkładów (nie tylko na Polskę) można znaleźć naciskając klawisz F12 mając uruchomiony program JOSM Lub Zakładka Edycja>Ustawienia>Właściwości podkładów (zielony avatar)
Warto przełączać się podczas nanoszenia czegoś w JOSM korzystając z obydwóch podkładów aby nanosić niektóre niewidoczne rzeczy na jednym podkładzie a widoczne na drugim
Pamiętamy o podawaniu dokładnego źródła danych z których korzystaliśmy przed wysyłaniem ich z JOSM do serwera OSM.
Zawsze lepiej jest wpisać jak najbardziej szczegółowe informacje odnośnie źródeł z których korzystaliśmy edytując OSM.
Opis zmian nie jest konieczny jednak nadal lepsze jest jego dodawanie niż brak.
Jeżeli mapujemy w Polsce wysyłajmy raczej te opisy w języku polskim.
Jeśli jest to zagranica to oczywistym jest użycie języka angielskiego.
Przykłady:
Korzystaliśmy z map lotniczych Geoportal oraz wspomagaliśmy się ISOK:
W polu "Podaj źródło danych" możemy wpisać:
(bądź klikamy "pobierz z bieżących warstw")
Geoportal 2: Ortofotomapa (zdjęcia lotnicze); Geoportal 2: Cieniowanie rzeźby terenu ISOK;
Korzystaliśmy z wtyczki tracer2 wyrysowując nią budynki poprzez odpowiedni adres WMS:
W polu "Opis zmian wysyłanych do serwera" możemy wpisać:
Nanoszenie/poprawa obrysów budynków narzędziem tracer2 z aktualnym adresem WMS mapy.geoportal.gov.pl - budynki. Plus jednoczesna ogólna ich weryfikacja poprzez aktualny podkład Geoportal 2: Ortofotomapa (zdjęcia lotnicze) A w polu "Podaj źródło danych": tracer2 - WMS mapy.geoportal.gov.pl - budynki; Geoportal 2: Ortofotomapa (zdjęcia lotnicze) Natomiast tutaj opis jak podawać jeszcze dokładniej źródła (w tagach): https://wiki.openstreetmap.org/wiki/Key:source
Wideo tutoriale
[edytuj]Informacja! Warto wyszukiwać na stronie https://www.youtube.com/?hl=pl&gl=PL różne poradniki wideo wpisując josm itp tekst w wyszukiwarke YouTube.com
1. Zbiór Video tutoriali: https://wiki.openstreetmap.org/wiki/Video_tutorials