Pomocnik olimpijczyka - Elementy wiedzy obywatelskiej i ekonomicznej/Przedsiębiorstwo

Przedsiębiorstwo

Zwróćcie uwagę, abyście potrafili: • wyjaśnić, czym zajmują się: banki komercyjne, giełda papierów wartościowych • wyszukać i zestawić ze sobą oferty różnych banków (konta, lokaty, kredyty, fundusze inwestycyjne); wyjaśnić, na czym polega oszczędzanie i inwestowanie • wyjaśnić, na czym polega prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej • wyjaśnić, jak działa przedsiębiorstwo i oblicza na prostym przykładzie przychód, koszty, dochód i zysk • wskazać główne elementy działań marketingowych (produkt, cena, miejsce, promocja) i wyjaśnić na przykładach ich znaczenie dla przedsiębiorstwa i konsumentów • przedstawić zasady etyczne, którymi powinni się kierować pracownicy i pracodawcy; wyjaśnić na czym polega społeczna odpowiedzialność biznesu. Tego wymaga od Was podstawa programowa.

Przedsiębiorstwo i przedsiębiorczość

Przedsiębiorczość

Cecha polegająca na umiejętności i gotowości do podejmowania decyzji i ich realizowania, pomysłowości, stawianiu czoła wyzwaniom itp.

Przedsiębiorstwo

Wyodrębniony podmiot powołany w celu prowadzenia działalności gospodarczej.

Działalność gospodarcza

Zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa, wydobywcza, wykonywana w sposób ciągły i zorganizowany.

Działalność gospodarczą mogą wykonywać:

• przedsiębiorstwa,
• spółdzielnie (dobrowolne zrzeszenia produkcyjne działające w interesie członków),
• osoby fizyczne,
• stowarzyszenia,
• fundacje.

Przedsiębiorstwa mogą przybierać różne postacie. Mogą należeć do jednej osoby, mogą należeć do wielu - są one wtedy spółkami. W polskim prawie wyróżniamy następujące spółki:

• spółka cywilna - spółka powoływana przez wspólników na podstawie kodeksu cywilnego, nieposiadająca osobowości prawnej ani zdolności prawnej (i w związku z tym niemogąca nie tylko zaciągać zobowiązań, ale nawet niemogąca być ich podmiotem - wszystkie działania spółki cywilnej to de facto działania wspólników),
• spółki handlowe powoływane na podstawie kodeksu spółek handlowych, rejestrowane w sądzie:
  • spółki kapitałowe - wspólnoty kapitału:
    • spółka akcyjna - spółka, której kapitał dzieli się na anonimowe akcje, minimalny kapitał zakładowy wynosi 100.000zł,
    • spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - wspólnicy muszą wnieść kapitał zakładowy (min. 5.000zł) oraz zawrzeć umowę w formie aktu notarialnego, kapitał dzieli się na imienne udziały, za zobowiązania spółki (długi) udziałowcy odpowiadają finansowo nie więcej niż do wysokości wniesionego przez nich wkładu (posiadanych udziałów - po prostu mogą je stracić, jednak nikt nie może ściągać długu z ich prywatnego majątku),
  • spółki osobowe - zrzeszenia osób:
    • spółka komandytowa - co najmniej jeden wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, a odpowiedzialność co najmniej jednego jest ograniczona,
    • spółka komandytowo-akcyjna - analogiczna do spółki komandytowej z tą różnicą, że spółka ta może emitować anonimowe akcje (wspólnik je posiadający nie odpowiada za jej zobowiązania),
    • spółka partnerska - spółka powołana w celu wykonywania wolnego zawodu, np. adwokata, księgowego; tyczą się jej specjalne regulacje związane z tym, że działalność wspólników jest związana z ogromną odpowiedzialnością,
    • spółka jawna - każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem.

Spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej, ale posiadają zdolność prawną (czyli mogą być podmiotem ustaleń). Spółki kapitałowe posiadają osobowość prawną, a co za tym idzie - posiadają zdolność prawną.

Korporacja

Gigantyczna spółka akcyjna, której kapitał wart jest zwykle setki milionów euro.

Koncern

Powiązane ze sobą i należące do jednego właściciela odrębne podmioty.

Holding

Grupa przedsiębiorstw z jednej branży należąca do wielkiej spółki akcyjnej lub grupy finansowej.

Finansowanie powstania i rozwoju przedsiębiorstwa

Banki komercyjne:

• prowadzą rachunki bankowe klientom (np. ROR - rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe),
• gromadzą oszczędności klientów (przyjmują wkłady oszczędnościowe, lokaty terminowe),
• przechowują wartościowe przedmioty, np. złoto,
• udzielają kredytów:
  • konsumpcyjnych - bez konkretnego przeznaczenia, zabezpieczeniem może być np. żyrant (ale nie musi być zabezpieczenia bezpośredniego, bankowi mogą wystarczyć dochody kredytobiorcy),
  • hipotecznych - zazwyczaj na zakup bądź remont nieruchomości, pod zastaw nieruchomości,
  • lombardowych - do 1 roku pod zastaw ruchomości (np. złotego zegarka),
  • gospodarczych - dla przedsiębiorstw,
• organizują obrót bezgotówkowy (np. przelewy, płatności kartami kredytowymi i debetowymi).

Oszczędzanie

Taki sposób pomnażania posiadanych pieniędzy, który jest bezpieczny (gdyż oszczędności w bankach są ustawowo gwarantowane), lecz nie daje wysokiej stopy zwrotu (procentu z oszczędzanej kwoty).

Inwestowanie

Taki sposób pomnażania posiadanych pieniędzy, który wiąże się z ryzykiem ich straty, lecz umożliwia osiągnięcie wysokiej stopy zwrotu; np. inwestowanie w akcje, obligacje, fundusze inwestycyjne, złoto, nieruchomości itp.

Jednym z miejsc, na których można inwestować, jest Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie. Jest to instytucja rynku kapitałowego umożliwiająca przedsiębiorstwom zdobycie środków na swój rozwój poprzez sprzedaż akcji. Ze względy na zmianę cen akcji, na giełdzie można wyróżnić dwa okresy:

• hossa - okres wzrostu wartości akcji,
• bessa - okres spadku wartości akcji.

Zakładanie przedsiębiorstwa

1. Pierwszym krokiem jest posiadanie pomysłu na działalność.
2. Gdy wiemy, co chcemy robić, powinniśmy zacząć przygotowania: przeprowadzić rozpoznanie rynku, stworzyć biznesplan.
3. Mając już dokładny opis swojej działalności, musimy zdecydować się w jakiej formie będziemy ją prowadzić: (1) czy jako jednoosobowa działalność gospodarcza lub spółka cywilna czy też jako jedna ze spółek handlowych (2).
4. Jeśli zdecydowaliśmy się na pierwsze rozwiązanie, musimy dokonać rejestracji działalności gospodarczej w urzędzie gminy. Tam, w ramach procedury "jednego okienka", urząd wykonana za nas następujące czynności:
   • zgłoszenie działalności do urzędu statystycznego, który przydziela numer REGON,
   • zgłoszenie działalności do urzędu skarbowego, który przydziela NIP,
   • zgłoszenie działalności do oddziału ZUS.

   W drugim przypadku (spółki handlowe) trzeba samodzielnie podjąć inne działania:

   • rejestracja spółki w sądzie, który dokonuje wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS),
   • uzyskanie numeru REGON w urzędzie statystycznym,
   • uzyskanie numeru identyfikacji podatkowej (NIP) w urzędzie skarbowym,
   • zgłoszenie działalności do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
5. Na koniec, pozostaje tylko wyrobienie pieczątki, założenie firmowego konta w banku, oznaczenie siedziby i rozpoczęcie działalności.

Bilans przedsiębiorstwa

Rachunek zysków i strat

Przychód = przychód ze sprzedaży brutto ("wpływy do kasy") - podatki pośrednie (np. VAT)

Dochód (zysk brutto) = przychód - koszty produkcji

Zysk netto = dochód - podatki bezpośrednie

Marketing

Marketing

Wszelkie działania podejmowane przez przedsiębiorstwo w celu sprzedaży produktu/usługi.

Jedną z najpopularniejszych strategii marketingowych jest marketing 4P - product, price, placement, promotion):

• product: przeprowadzanie badań rynku,
• price: ustalenie ceny,
• placement: ustalenie sposobu dystrybucji towaru/usługi,
• promotion: promocja produktu/usługi:
  • reklama,
  • kampanie promocyjne (np. rozdawanie darmowych próbek produktu),
  • programy lojalnościowe (np. karty stałego klienta),
  • sponsoring,
  • public relations (PR).

Społeczna odpowiedzialność biznesu

Koncepcja, zgodnie z którą przedsiębiorstwo powinno angażować się w działania społeczne (w tym ekologiczne), ponieważ w długiej perspektywie się to opłaca (np. buduje pozytywny wizerunek firmy). Z takiego ujęcia społecznej odpowiedzialności biznesu nie wynika stwierdzenie, że jest to koncepcja cyniczna: każde przedsiębiorstwo musi kierować się dążeniem do zysku, gdyż jest to w gruncie rzeczy dobre dla całego społeczeństwa (gdyż zapewnia efektywne gospodarowanie ograniczonymi zasobami).