Prawo karne/Oszustwo
Art. 286 KK (oszustwo, wymuszenie okupu)
§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzania własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzania jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. § 2. Tej samej karze podlega, kto żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy. § 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie. karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. § 4. Jeżeli czyn określony w § 1-3 popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Zgodnie z art. 134 § 1 KW oszustwo gospodarcze może stanowić wykroczenie:
§ 1. Kto przy sprzedaży towaru lub świadczeniu usług oszukuje nabywcę co do ilości, wagi, miary, gatunku, rodzaju lub ceny, jeżeli nabywca poniósł lub mógł ponieść szkodę nieprzekraczającą 100 złotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. § 2. Tej samej karze podlega, kto przy nabyciu produktów rolnych lub hodowlanych oszukuje dostawcę co do ilości, wagi, miary, gatunku lub ceny, jeżeli dostawca poniósł lub mógł ponieść szkodę nieprzekraczającą 100 złotych. § 3. Usiłowanie wykroczenia określonego w § 1 lub 2 oraz podżeganie i pomocnictwo są karalne.
Oszustwo wobec mienia znacznej wartości (typ kwalifikowany). Oszustwo wobec mienia znacznej wartości stanowi kwalifikowany typ oszustwa i jest obarczona surowszą sankcją (art. 294 §1 KK; w tym wypadku sprawcy grozi kara od 1 roku do 10 lat pozbawienia wolności). Definicję „znacznej wartości” formułuje art. 115 § 5 KK., zgodnie z którym mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza 200 000 zlotych.
Typ uprzywilejowany: kradzież mniejszej wagi (typ uprzywilejowany). W obecnie obowiązującym kodeksie karnym przewidziany został uprzywilejowany typ oszustwa mniejszej wagi, przewidujący lżejszą sankcję. W doktrynie istnieją pewne wątpliwości co do właściwej wykładni wypadku małej wagi. W orzecznictwie stosuje się wykładnię szeroką, uwzględniając nie tylko wartość przedmiotu oszustwa, ale także okoliczności i sposób popełnienia czynu oraz motywy, jakimi kierował się sprawca.
Ściganie oszustwa. Oszustwo jest występkiem ściganym z urzędu, chyba że sprawca dopuścił się go na szkodę osoby najbliższej. W takim przypadku ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego. Celem podobnej regulacji jest ochrona stosunków rodzinnych. Zdarza się bowiem, ze ukaranie sprawcy mogłoby je naruszyć lub przynieść dodatkową szkodę pokrzywdzonemu.