Prawo karne/Rozbój
Rozbój jest przestępstwem powszechnym, jego sprawcą może być każdy człowiek. Jednakże w odróżnieniu od pozostałych przestępstw przeciwko mieniu, w przypadku których sprawca może ponieść odpowiedzialność po ukończeniu 17 lat, nieletni sprawca rozboju, który ukończył 15 lat odpowiada na zasadach określonych w kodeksie karnym "jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne" (art.10 §2 k.k).
Jest to przestępstwo umyślne, popełnione z zamiarem bezpośrednim kierunkowym w celu przywłaszczenia. Przedmiotem ochrony jest mienie oraz wolność i zdrowie człowieka. Przedmiotem czynności wykonawczej jest cudza rzecz ruchoma, którą sprawca zabiera w celu przywłaszczenia a także osoba, wobec której sprawca dopuszcza się zamachu.
Działanie sprawcy polega na zaborze cudzej rzeczy ruchomej przy użyciu jednego z trzech określonych w przepisie sposobów. Sprawca działa:
- używając przemocy wobec osoby
- grożąc natychmiastowym użyciem przemocy lub
- doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności.
Przez przemoc należy rozumieć użycie siły fizycznej w celu pozbawienia pokrzywdzonego możliwości przeciwdziałania zaborowi mienia i zmuszenia go do bierności.
Groźba natychmiastowego użycia przemocy wobec osoby musi wzbudzić w pokrzywdzonym obawę spełnienia w krótkim czasie od jej wyrażenia. Groźba taka może być wyrażona słownie, może też wynikać z zachowania sprawcy.
Doprowadzenie do stanu nieprzytomności lub bezbronności polega na podjęciu takich działań, które nie są użyciem przemocy, a pozbawiają pokrzywdzonego możliwości przeciwstawienia się zaborowi mienia. Doprowadzeniem do stanu nieprzytomności może być odurzenie alkoholem lub narkotykami czy uśpienie, natomiast stan bezbronności może być spowodowany związaniem lub zamknięciem ofiary oraz np. odebraniem kul inwalidzie.
§2 określa kwalifikowany typ rozboju ze względu na szczególny przedmiot jakim posługuje się sprawca oraz na sposób jego działania. Do przedmiotów którymi posługuje się sprawca zalicz się broń palną, nóż lub inny podobnie niebezpieczny przedmiot oraz środek obezwładniający. Sprawca rozboju może także działać w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się bronią palną, nożem, niebezpiecznym przedmiotem, środkiem lub sposobem.
Niebezpiecznym przedmiotem w rozumieniu art. 280 §2 jest każdy przedmiot, który ze względu na swoje właściwości lub sposób użycia może spowodować znaczne uszkodzenie ciała lub śmierć.
Środek obezwładniający to każdy środek, którego użycie zgodnie z przeznaczeniem i właściwościami prowadzi do pozbawienia ofiary możliwości swobodnego poruszania się w ogóle lub unieruchomienia tylko niektórych części jej ciała. Mogą to być np. gaz obezwładniający oraz paralizatory elektryczne.
Zwrot "inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu" oznacza wszystkie sposoby popełnienie przestępstwa niepolegające na posługiwaniu się bronią, nożem lub innym niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym, które stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla życia pokrzywdzonego.
Rozbój jest przestępstwem materialnym, którego skutkiem jest dokonanie zaboru.