Szachy/Historia

Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.
Dziewczyna perska grająca w szachy z dwoma zalotnikami - ilustracja w opowiadaniu Ojciec doradza synowi o miłości Freer and Sackler Galleries, The Smithsonian Institution, Washington, USA

Szachy są planszową grą strategiczną znaną na całym świecie, w każdej kulturze i cywilizacji. Nie ma kontynentu czy kraju, w którym ta gra nie byłaby znana. O wpływie szachów na świat świadczy choćby zwrot w języku polskim: „trzymać kogoś w szachu”. Wiemy, czym jest „patowa sytuacja”, słyszymy, że ktoś „wykonał roszadę” na jakimś stanowisku. Mówimy, że ktoś jest czyimś „pionkiem w grze”. „Szachownica” to nie tylko plansza do gry w szachy, ale i popularny motyw graficzny. Wszystkie te pochodzące z szachów terminy są stosowane również przez osoby, którym szachy kojarzą się wyłącznie z dwoma wpatrującymi się godzinami w szachownicę graczami.

Szachy są grą o wieloletniej tradycji. Nieznane jest dokładne miejsce jej pochodzenia; najprawdopodobniej są to Indie, ok. V-VI w. n.e. Prawdopodobnie stosowane obecnie zasady opracowali Persowie, stąd właśnie pochodzi nazwa – „szach” to przecież perski król. Inne hipotezy sytuują powstanie gry w Chinach. Fonetycznie „szach mat” to po persku „król jest otoczony" (lub „bezradny”, „w zasadzce”, „pokonany”) i dosyć często jest mylnie tłumaczone jako „król jest martwy”. Wiąże się to z tym, ze szachy trafiły do Europy poprzez świat islamski, gdzie z arabskiego „mata” znaczy „umarł” lub „jest martwy”.

Z Persji szachy trafiły do świata arabskiego, a następnie – być może przez Hiszpanię – do Europy, a stamtąd na cały świat.

Obecnie stosowane reguły zostały przyjęte mniej więcej w XV-XVI wieku. Od tej pory zmiany w zasadach gry są jedynie kosmetyczne i dotyczą tylko sposobu rozgrywania gier turniejowych.

Ten podręcznik jest przeznaczony dla wszystkich, którzy chcą poznać grę w szachy. Mogą z niego korzystać zarówno absolutnie początkujący, jak i średnio zaawansowani gracze.

Autorzy zalecają, aby ucząca się osoba zaopatrzyła się w szachownicę i bierki lub jakiś program komputerowy i ustawiała wszystkie przedstawione w tekście i na rysunkach sytuacje.

Życzymy udanej nauki, wielu wygranych partii i radości z poznania gry!