W świetle GNU/Wstęp

Nowy wymiar kultury duchowej człowieka opiera się dziś przede wszystkim na interakcji. Społeczeństwo sieciowe (czy jak je niektórzy definiują – usieciowione) przestało być społeczeństwem monologującym. Jednostka jest jedynie inspiratorem tego, co zostaje podchwycone (bądź nie) przez Społeczność. Społeczeństwo staje się Społecznością – luźnym zbiorem równych względem siebie podmiotów. Stawia to jednostkę w nowej sytuacji. To wiedza (orientacja w symbolach) i mobilność (zdolność sprostania coraz to nowym zadaniom) wytycza jej pozycję w grupie.

Praca niniejsza służy naświetleniu Społeczności, która stała się pierwowzorem tego stanu rzeczy. Chodzi tu o kulturę hakerską, całkowicie w Polsce nieznaną i ignorowaną, znajomość której jednak jest warunkiem nie tylko prawidłowego zrozumienia kultury Sieci, ale przede wszystkim istnienia w niej i jej twórczego przetwarzania.

Tematowi temu poświęcono pierwszą część podręcznika. Nakreślono tu nie tyle ogromny wkład kultury hakerskiej w rozwój cyberkultury, ale i opisano i usystematyzowano podstawowe zasady jej funkcjonowania. Następnie zaprezentowano sylwetkę jednego z czołowych przedstawicieli tej kultury – Richarda M. Stallmana. Dlaczego tę akurat postać? Jest on inicjatorem projektu GNU, wolnego systemu operacyjnego, będącego alternatywą dla publikacji ograniczonych przez prawo Copyright. Projekt ów skupia miliony ludzi na całym świecie, tworzących silną i znaczącą grupę użytkowników (i współtwórców) Internetu.

Dalsze dwie części pracy to omówienie projektów, wyrosłych (bez-, bądź pośrednio) z kultury hakerskiej. Pierwszym jest Fundacja Wikimedia, oparta na idei Wiki – mechanizmie tworzenia stron internetowych w taki sposób, by każdy miał możliwość modyfikowania treści. Drugi projekt – Creative Commons – to próba poradzenia sobie z procesem zawłaszczenia sfery kultury przez przemysł – zjawisko analogiczne do tego, jakie miało miejsce na przełomie lat 70. i 80. w stosunku do ośrodków naukowych, zajmujących się nowymi technologiami.