Wikijunior:Cywilizacje/Minojczycy
Na jakim terenie żyli?[edytuj]
Minojczycy byli starożytnym ludem, zamieszkującym położoną na Morzu Śródziemnym, blisko Grecji wyspę Kretę. Nie wiadomo skąd pochodzili, choć niektórzy naukowcy przypuszczają, że ich ojczyzna mogła leżeć w Afryce lub w Azji Mniejszej (Turcji). W okresie świetności Minojczycy kontrolowali prócz Krety, na której żyli wybrzeża Grecji, Azji Mniejszej (Turcji), Sycylii oraz wyspy położone na Morzu Egejskim.
Jak wyglądały ich budynki?[edytuj]
Najokazalszym przykładem architektury kreteńskiej jest pałac w Knossos. Był to rozległy (o powierzchni ok. 2 hektarów), kilkupiętrowy (od 2 do 4 kondygnacji) kompleks budynków, położony na wzgórzu[1]. Ściany ozdobione były kolorowymi freskami. Sufity były wsparte na charakterystycznych, zwężających się u dołu kolumnach.
.jpg)
Czym się żywili?[edytuj]
Do podstawowych zbóż uprawianych na Krecie należały: jęczmień, proso i odmiana pszenicy zwana płaskurką[2]. Zboże mielono na żarnach (dwóch płaskich kamieniach, poruszanych ręcznie) i wypiekano z niego pieczywo w postaci płaskich placków[3]. Pieców prawie nie stosowano, większość posiłków gotowano na przenośnych paleniskach[4].
Do najczęściej uprawianych owoców należały winogrona (z których wyrabiano rodzynki i wino) oraz figi. Znano także daktyle, jabłka i gruszki[5]. Hodowano oliwki, z których wyciskano oliwę do celów kulinarnych, kosmetycznych oraz oświetleniowych (lampki oliwne). Uprawiano jarzyny; do potraw dodawano aromatyczne zioła[6].
Hodowano owce, kozy i świnie – zapewne przyrządzano ich mięso, a z mleka wyrabiano sery (zachowały się dziurkowane naczynia do wyrobu sera)[7]. Łowiono ryby i owoce morza (w pałacu w Knossos odnaleziono szkielet ryby w jednym z naczyń kuchennych)[8].
Jakie nosili stroje?[edytuj]
Kobiety nosiły długie spódnice z falbanami i odsłaniające piersi gorsety. Często malowały się i używały biżuterii. O ubraniach mężczyzn wiadomo mniej: odkryta płaskorzeźba przedstawiająca bogatego młodzieńca ukazuje go ubranego jedynie w przepaskę na biodrach, buty oraz czapkę, ozdobioną długimi piórami.
.jpg)
Jak wyglądało ich pismo?[edytuj]
Minojczycy używali trzech rodzajów pisma: najstarsze z nich, składające się z hieroglifów powstało około 2000 lat przed naszą erą (4000 lat temu). W późniejszych latach mieszkańcy Krety używali dwóch innych typów pisma, zwanych pismem linearnym A i B. Jedynie pismo linearne B zostało odczytane.
W co wierzyli?[edytuj]
Niektórzy badacze twierdzą, że głównym bóstwem czczonym na Krecie była bogini, zwana po prostu Potnia (pani, władczyni)[9]. Przedstawiana była w postaci kobiety trzymającej w rękach węże, niekiedy towarzyszą jej dwa lwy[10]. Czczono ją jako boginię-matkę oraz „panią labiryntu”[11]. Większy niż w starożytnej Grecji i Rzymie udział kobiet w życiu publicznym bywa interpretowany jako przejaw matriarchatu.
Na kreteńskich tabliczkach glinianych odczytano imiona niektórych olimpijskich bogów greckich: Zeusa i Hery, Posejdona, Hermesa, Ateny i Artemidy[12]. Według mitologii greckiej Zeus, władca bogów, wychował się na Krecie. Miejscami kultu często bywały groty; kult bóstw podziemnych mógł wiązać się z częstymi trzęsieniami ziemi[13].
W sztuce minojskiej często wyobrażano byka. Popisy akrobatyczne z bykami, w których brali udział młodzieńcy i dziewczęta[14], mogły być rytuałem religijnym.
Kto z nich jest sławny do dzisiaj?[edytuj]
Najbardziej znaną opowieścią o Kreteńczykach jest grecki mit o Minotaurze, pół-człowieku, pół-byku. Legendarny król Krety, Minos, zamknął go w labiryncie i wysyłał mu regularnie młodych Greków z Aten na pożarcie. Tezeusz, bohater ateński, przybył na Kretę, aby zabić Minotaura; a córka Minosa, księżniczka Ariadna, pomogła Tezeuszowi znaleźć powrotną drogę w labiryncie za pomocą rozwijanej nici.
Są to postacie legendarne, ale od imienia króla Minosa starożytnych mieszkańców Krety nazywa się Minojczykami, a ich cywilizację – minojską. Od imienia mitycznej matki Minosa, Europy, pochodzi nazwa naszego kontynentu.
Co po sobie pozostawili?[edytuj]
W 1899 roku brytyjski archeolog Arthur Evans rozpoczął prace wykopaliskowe, dzięki którym odsłonięto ruiny pałacu w Knossos, nazywanego pałacem króla Minosa.
Minojczycy pozostawili wiele dzieł sztuki: malowidła naścienne, figurki kultowe, ceramiczne naczynia. Wydaje się, że stworzyli wyrafinowaną, luksusową kulturę, opartą na zamorskim handlu, ceniącą piękno natury i cieszącą się długim okresem pokoju.
Przypisy[edytuj]
- ↑ Ludwika Press, Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 71.
- ↑ Ludwika Press, Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 113.
- ↑ Ludwika Press, Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 116.
- ↑ Ludwika Press, Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 117.
- ↑ Ludwika Press, Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 116.
- ↑ Ludwika Press, Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 119.
- ↑ Ludwika Press, Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 118.
- ↑ Ludwika Press, Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 119.
- ↑ Ludwika Press, Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 163.
- ↑ Ludwika Press, Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 165.
- ↑ Ludwika Press, Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 163.
- ↑ Ludwika Press, Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 164.
- ↑ Ludwika Press, Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 166.
- ↑ Ludwika Press, Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 143.
Bibliografia[edytuj]
- Ludwika Press, Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972.