Wikipedysta:La samlai/brudnopis
tanru
[edytuj]Gdy chcesz ze sobą połączyć kilka gismu stosujemy tanru.
Weźmy dla przykładu kilka gismu:
sutra: x1 jest szybki/błyskawiczny/prędki w robieniu/byciu/powodowaniu x2.
tavla: x1 mówi/gada do x2 o temacie/przedmiocie x3 w języku x4.
bajra: x1 biega po powierzchni x2 używając koniczyn x3 sposobem chodzenia/stylem x4.
cutci: x1 to but/trzewik/pantofel/sandał, do przykrycia/ochrony/osłony [stóp/kopyt] x2, a to obuwie zrobione jest z materiału x3.
Przyjrzyjmy się następującemu połączeniom (tanru):
sutra tavla x1 szybko mówi do x2 o x3 w języku x4
bajra cutci x1 obuwie do biegania, noszone przez x2, zrobione z x3
Pierwszy gismu modyfikuje drugi. W przypadku np. czterech gismu, pierwszy modyfikuje drugi i połączenie pierwszego i drugiego modyfikuje trzeci, po czym razem pierwszy, drugi i trzeci modyfikują czwarty.
W ogólności jeżeli mam obok siebie n gismu, to połączenie, składające się ze wszystkich gismu od 1 do n-1, modyfikuje n-gismu stając się ich połączeniem.
sutra tavla cutci s1 jest obuwiem noszonym przez szybkiego mówce s2 z materiału s3 s1 jest szybko mówiące buty do osłony s2 z materiału s3
Połączenie "sutra tavla" czyli "szybki mówca" modyfikuje "cutci" czyli "but". Należy zauważyć, że konstrukcja tanru w odróżnieniu od gismu wymaga od rozmówcy interpretacji na podstawie kontekstu. Stąd poniżej podano dwa sposoby na jakie można zrozumieć "sutra tavla cutci".
lujvo
[edytuj]Kiedy jakieś tanru jest często używane, to po pewnym czasie nabiera na tyle ostrego znaczenia, że zostaje ono skrócone i umieszczone w słowniku. Ta skrócona forma nazywa się lujvo.