Wikipedysta:Qblik/Wprowadzenie do analizy ekonomicznej/Ograniczenie budżetowe

Załóżmy, że konsument ma do wydania ustaloną ilość pieniędzy M. Istnieją dwa dobra: dobro X, którego cena wynosi $p_{X}$ oraz dobro Y, którego cena wynosi $p_{Y}$. Konsument może zakupić te koszyki dóbr $(x,y)$ dla których $xp_{X}+yp_{Y}\leq M$. Dodatkowo zakładamy, że konsumpcja żadnego z dóbr nie może być ujemna, a zatem $x\geq 0$ i $y\geq 0$. Wszystkie możliwe kombinacje dóbr jakie może nabyć konsument określa się jako zbiór budżetowy. Ma on w tym najprostszym przypadku kształt trójkąta i przedstawiony jest na ilustracji poniżej.

Zbiór budżetowy

Na powyższej ilustracji zbiór koszyków, które spełniają ograniczenie budżetowe jest zacieniowany. Jeżeli konsument wyda wszystkie swoje pieniądze na dobro X może zakupić $M/p_{X}$ jego jednostek. Analogicznie, jeżeli konsument wyda wszystkie swoje pieniądze na dobro Y może zakupić $M/p_{Y}$ jego jednostek. Odcinek łączący te dwa punkty jest określany jako linia budżetowa i zawiera wszystkie takie kombinacje dóbr, że aby je nabyć konsument musi wydać wszystkie swoje pieniądze. Nachylenie linii budżetowej wynosi $-p_{X}/p_{Y}$.

Wzrost ceny jednego z dóbr powoduje rotację linii budżetowej. Przykładowo, jeżeli cena dobra X rośnie, wówczas punkt $M/p_{Y}$ nie ulega zmianie, zaś punkt $M/p_{X}$ przesuwa się w lewo, ponieważ $M/p_{X}$ maleje. Efekt ten przedstawiony jest na kolejnej ilustracji.