Zbiór zadań maturalnych/Biologia/Zadania/2

Zadanie 2.1 (0-1)
Podaj sekwencję aminokwasową polipeptydu, który powstanie w wyniku translacji mRNA o sekwencji nukleotydowej podanej poniżej:
AUGAAACAGUACAAGGUCAUUACAUUCACACAUUAAAGCAU

Klucz odpowiedzi
Odniesienie do podstawy programowej	Wymagania ogólne Cele kształcenia	Wymagania szczegółowe Treści nauczania
	Podstawa programowa z 2017 roku. Liceum Ogólnokształcące / Technikum Biologia Poziom rozszerzony III. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych. Uczeń: 2. odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe;	Podstawa programowa z 2017 roku. Liceum Ogólnokształcące / Technikum Biologia Poziom rozszerzony XIII. Ekspresja informacji genetycznej. Uczeń: 6. opisuje proces translacji i przedstawia znaczenie modyfikacji potranslacyjnej białek;
Zasady oceniania	1 p. – za prawidłowe podanie ostatniego etapu cyklu litycznego 0 p. – za nieprawidłowe podanie ostatniego etapu cyklu litycznego albo za brak odpowiedzi
Przykładowe rozwiązania	W sekwencji szukamy kodonu startowego AUG od niego zaczynamy budowanie otwartej ramki odczytu, gdzie następujące po sobie trójki nukleotydowe kodują kolejne aminokwasy. Zauważamy, że po natrafieniu na trójkę tworządą kodon STOP nie następuje dalsza translacja, więc dalsza sekwencja nukleotydowa nie ma znaczenia dla sekwencji polipeptydu. AUG AAA CAG UAC AAG GUC AUU ACA UUC ACA CAU UAA AGC AU Met (M) Lys (K) Gln (Q) Tyr (Y) Lys (K) Val (V) Ile (I) Thr (T) Phe (F) Thr (T) His (H) STOP (*) Odpowiedź: MKQYKVITFTH lub M-K-Q-Y-K-V-I-T-F-T-H lub Met-Lys-Gln-Tyr-Lys-Val-Ile-Thr-Phe-Thr-His
Uwagi

Zadanie 2.2
W wyniku błędu podczas transkrypcji doszło do wbudowania nadmiarowego nukleotydu, co obrazuje poniższy zapis.
AUGAAACAGUGACAAGGUCAUUACAUUCACACAUUAAAGCAU

Zadanie 2.2.1 (0-1)
Podaj nazwę tego typu mutacji.

Klucz odpowiedzi
Odniesienie do podstawy programowej	Wymagania ogólne Cele kształcenia	Wymagania szczegółowe Treści nauczania
	Podstawa programowa z 2017 roku. Liceum Ogólnokształcące / Technikum Biologia Poziom rozszerzony III. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych. Uczeń: 5. objaśnia i komentuje informacje, posługując się terminologią biologiczną;	Podstawa programowa z 2017 roku. Liceum Ogólnokształcące / Technikum Biologia Poziom rozszerzony XIII. Ekspresja informacji genetycznej. Uczeń: 6. opisuje proces translacji i przedstawia znaczenie modyfikacji potranslacyjnej białek;
Zasady oceniania	1 p. – za prawidłowe podanie rodzaju mutacji punktowej 0 p. – za nieprawidłowe podanie mutacji punktowej albo za brak odpowiedzi
Przykładowe rozwiązania	insercja
Uwagi

Zadanie 2.2.2 (0-1)
Wyjaśnij, jaki skutek będzie miała ta mutacja dla budowy produktu białkowego.

Klucz odpowiedzi
Odniesienie do podstawy programowej	Wymagania ogólne Cele kształcenia	Wymagania szczegółowe Treści nauczania
	Podstawa programowa z 2017 roku. Liceum Ogólnokształcące / Technikum Biologia Poziom rozszerzony IV. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów biologicznych. Uczeń: 1. interpretuje informacje i wyjaśnia związki przyczynowo-skutkowe między procesami i zjawiskami, formułuje wnioski;	Podstawa programowa z 2017 roku. Liceum Ogólnokształcące / Technikum Biologia Poziom rozszerzony XIII. Ekspresja informacji genetycznej. Uczeń: 6. opisuje proces translacji i przedstawia znaczenie modyfikacji potranslacyjnej białek;
Zasady oceniania	1 p. – za prawidłowe wyjaśnienie skutku mutacji dla budowy produktu białkowego 0 p. – za nieprawidłowe podanie skutku mutacji dla budowy produktu białkowego albo za brak odpowiedzi
Przykładowe rozwiązania	W wyniku insercji dojdzie do utworzenia przedwczesnego kodonu stop, co ilustruje poniższa tabela AUG AAA CAG UGA CAA GGU CAU UAC AUU CAC ACA UUA AAG CAU Met (M) Lys (K) Gln (Q) STOP (*) W związku z tym powstały produkt białkowy będzie znacznie krótszy i najprawdopodobniej nie będzie mógł pełnić swojej pierwotnej funkcji.
Uwagi