Śpiewnik/Małgorzatka

Opis

Piosenka ludowo-wojskowa. Wywodzi się ze środowiska żaków krakowskich^[1] z XVI wieku^[2].

W Pieśniach ludu Glogera umieszczona jest w grupie pieśni bożonarodzeniowych, śpiewanych podczas wystawiania szopki^[3].

Tekst piosenki podlegał licznym zmianom: Małgorzatka tańcowała m. in. z chłopakami, z hussarzami, z ułanami, z żołnierzami, ze strzelcami... W powieści Rok 1794 Władysława Reymonta jeden z bohaterów przerabia słowa piosenki, nadając im wydźwięk polityczny: „Za górami, za lasami / tańcowała Katarynka z Orłowami”^[4]

Muzyka

Autor nieznany (melodia ludowa)

$\version "2.20.0" \header { tagline="" } \score { \new Staff { \key g \major \time 3/8 \tempo 4=120 \autoBeamOff \relative c'' { d4 e8 | \afterGrace d8 { b } g4 | \grace { b8 } c4 a8 | \afterGrace d8 { b } g4 | %\addlyrics { \small { % Za bo -- ra -- my, za la -- sa -- my } } \repeat volta 2 { \autoBeamOff g16 a b8 c | g16 a b8 c | \grace {cis8} d4 b8 | \afterGrace a8 { a8 } g4 | } } \addlyrics { \small { Za bo -- ra -- my, za la -- sa -- my Tań -- co -- wa -- ła Mał -- go -- rzat -- ka z_żoł -- nie -- rza -- my. } } } \layout {} \midi {} }$

Źródło: OskarO. Kolberg OskarO., Lud : jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce, t. Serya 4, Kujawy. Część 2, Warszawa 1867, s. 61 .

Tekst

Autor nieznany (piosenka ludowa)

1. Za górami,
za lasami,
Tańcowała Małgorzatka
z chłopakami.

2. Przyszedł ojciec,
przyszła matka:
— Pójdź do domu, pójdź do domu,
Małgorzatka! —

3. Oj nie pójdę,
daję słowo,
Mam czépeczek, mam czépeczek,
suknię nową.

4. Mam sukienkę
z falbanami,
I czépeczek, i czépeczek
ze wstążkami.

5. Małgorzatka
tańcowała,
Póki się nie, póki się nie
podstarzała.

6. Nie ma już pięknej
kochanki;
Baba nosi, baba nosi
obwarzanki.

7. Ojciec, matka
leżą w grobie,
Małgorzatka, Małgorzatka
ślocha sobie.

8. Pocznie w zimno
w palce dmuchać:
Oj trza było, oj trza było
matki słuchać.

Źródło: OskarO. Kolberg OskarO., Mazowsze : obraz etnograficzny, t. 1, Mazowsze polne. Część 1, Kraków: Zapomoga Kasy im. J. Mianowskiego, 1885, s. 86 .

Przypisy

↑ ZbigniewZ. Adrjański ZbigniewZ., Złota księga pieśni polskich : pieśni, gawędy, opowieści, Warszawa: Bellona, 2011, s. 36 .
↑ LeonL. Łochowski LeonL., WiesławW. Korniewski WiesławW., ...Pieśń ujdzie cało..., Warszawa: Oddział Kultury Departamentu Wychowania Wojska Polskiego, Centralny Ośrodek Metodyczny Domu Wojska Polskiego, 1992, s. 177–178 .
↑ ZygmuntZ. Gloger ZygmuntZ., ZygmuntZ. Noskowski ZygmuntZ., Pieśni ludu, Kraków: W. L. Anczyc, 1892, s. 57 .
↑ WładysławW. Reymont WładysławW., Rok 1784. T. 2, Nil desperandum, Kraków: Gebethner i Wolff, 1916 .

Zobacz też

Za górami, za lasami w serwisie Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki
- Małgorzatka (wiersz Juliana Tuwima inspirowany piosenką) w serwisie Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki
Za górami, za lasami w serwisie Antologia Pieśni Polskich Instytutu im. Oskara Kolberga
- A na boru jagody są – wariant piosenki w serwisie Antologia Pieśni Polskich Instytutu im. Oskara Kolberga

[1] ZbigniewZ. Adrjański ZbigniewZ., Złota księga pieśni polskich : pieśni, gawędy, opowieści, Warszawa: Bellona, 2011, s. 36 .

[2] LeonL. Łochowski LeonL., WiesławW. Korniewski WiesławW., ...Pieśń ujdzie cało..., Warszawa: Oddział Kultury Departamentu Wychowania Wojska Polskiego, Centralny Ośrodek Metodyczny Domu Wojska Polskiego, 1992, s. 177–178 .

[3] ZygmuntZ. Gloger ZygmuntZ., ZygmuntZ. Noskowski ZygmuntZ., Pieśni ludu, Kraków: W. L. Anczyc, 1892, s. 57 .

[4] WładysławW. Reymont WładysławW., Rok 1784. T. 2, Nil desperandum, Kraków: Gebethner i Wolff, 1916 .

[1]

[2]

[3]

[4]