Przejdź do zawartości

Arabski/Samogłoski

Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.

W języku arabskim występują również znaki ułatwiające czytanie.
Są to pewnego rodzaju samogłoski.
Znak َ zwany fatha, zapisany nad literą oznacza a.
Znak ِ zwany kasra, zapisany pod literą oznacza i.
Znak ُ zwany damma, zapisany nad literą oznacza u.

Przykładowo jeżeli nad literą ب zapisujemy َ, czyli fathę, to wtedy czytamy [ba].
Jeżeli pod literą ب zapisujemy ِ, czyli kasrę, to czytamy [bi].
Jeżeli zaś nad literą ب zapisujemy ُ, czyli dammę, to czytamy [bu].

Brak samogłosek oznaczany jest znakiem ْ, zwany sukūn. Wtedy litera przybiera sucha formę, np. [b].

Samogłoski długie ([ā],[ī],[ū]) różnią się od krótkich długością artykulacji. Są dłuższe prawie półtora raza.
Zapisywane sa one w następujący sposób:
ā: fatha + alif (czytając od prawej)[ ا َ ] na przykład ba + a = bā.
ī: kasra + yaa (czytając od prawej)[ ي ِ ] na przykład bi + i = bī.
ū: damma + waaw (czytając od prawej)[ و ُ ] na przykład bu + u = bū.

Šadda ّ jest znakiem, który oznacza, ze samogłoska jest podwojona. Zapisuje sie go nad literą. Jeżeli šadda łączy się z dammą lub fathą.
Jeżeli po šadda występuje kasra, można to połączenie zapisać w dwojaki sposób:
* Napisać kasrę bezpośrednio pod šaddą.
* Napisać kasrę pod literą, a šaddę nad.

Hamza ء służy do notowania spółgłoski zwanej hamzą. Jest to spółgłoska gardłowo-wybuchowa, bezdźwięczna.
Powstaje wyniku zwarcia strun głosowych. Zasady pisania tej litery są dosyć skomplikowane. Kilka podstawowych uwag:
* Jezeli hamza nie występuje samodzielnie, wymaga podpórki.
* Podpórkami dla hamzy są trzy litery: ي و ا.
* Na początku wyrazu hamza zawsze opiera sie na alifie. W połączeniu z fathą, hamzę zapisujemy nad alifem i wtedy wymowa hamzy podobna jest do a w polskich wyrazach np. alfabet, akwizytor. W połączeniu z dammą również zapisuje się ja nad alifem i wymawia jak polskie u w wyrazie upadek. Jeżeli hamza łączy się z kasrą, wtedy zapisuje sie oba znaki, pod alifem i wymawia sie jak i w wyrazie instrument.
* W środku i na końcu wyrazu hamza może opierać się na wszystkich trzech literach :ي و ا.

Nunacja ٌ, czyli końcówka -un. Pojawia się na początku niektórych wyrazów (rzeczowników. Zapisuje się ją za pomocą dwóch znaków dammy równolegle.