Esperanto/Lekcja 5

Zawartość lekcji (Enhavo de leciono)

W tej lekcji przedstawimy:

• słownictwo dotyczące rodziny
• afiksy: -in- ⋆ ge- ⋆ bo-
• rdzenie: famili- ⋆ patr- ⋆ frat- ⋆ fil- ⋆ nep- ⋆ av- ⋆ matur- ⋆ edz- ⋆ vidv- ⋆ id- ⋆ infan- ⋆ beb-

Słownictwo

• familio - rodzina
• juna – młody
• maljuna – stary
• matura – dojrzały
• edzo – mąż
• edzino – żona
• vidvo – wdowiec
• vidvino – wdowa
• ido – potomek
• infano – dziecko
• bebo – niemowlę
• hejmo – dom

patro

• loĝi – mieszkać
• domo – dom
• hejmo – dom
• loĝejo – miejsce do mieszkania
• ĉambro – pokój

Przykładowe zdania

• La patro estas bona. – Ojciec jest dobry.
• Infano ne estas matura homo. – Dziecko nie jest dojrzałym człowiekiem.
• La infano jam ne ploras. – Dziecko już nie płacze.
• Jen kuŝas la ĉapelo de la patro. – Tutaj leży kapelusz ojca.
• Diru al la patro, ke mi estas diligenta. – Powiedz ojcu, że jestem pracowity.
• Mi amas la patron. – Kocham ojca.
• Venu kune kun la patro. – Przybądź razem z ojcem.
• La filo staras apud la patro. – Syn stoi obok ojca.
• Antaŭ la domo staras arbo. – Przed domem stoi drzewo.
• La patro estas en la ĉambro. – Ojciec jest w pokoju.

• Mi konas Johanon. – Znam Johana.
• La mano de Johano estas pura. – Ręka Johana jest czysta.
• Ludoviko, donu al mi panon. – Judwiku, daj mi chleb.
• Mi manĝas per la buŝo kaj flaras per la nazo. – Jem ustami i wącham nosem.

Gramatyka (Gramatiko)

	Sufix -ino tworzy rodzaj żeński	Prefiks ge- oznacza osobników różnej płci
patro – ojciec	patrino – matka	gepatroj – rodzice
frato – brat	fratino-siostra	gefratoj – rodzeństwo
filo – syn	filino-córka	gefiloj – dzieci
nepo – wnuk	nepino-wnuczka	genepinoj – wnuki (wnuczęta)
avo – dziadek	avino – babcia	geavoj – dziadkowie
praavo – pradziadek	praavino – prababcia

Przedrostek bo- oznacza związek poprzez małżeństwo.

• patro – ojciec
• bopatro – teść
• bopatrino – teściowa

• filo – syn
• bofilo – zięć
• bofilino – synowa

• frato – brat
• bofrato – szwagier
• bofratino – szwagierka

Dopełniacz wyrażany jest z użyciem przyimka "de":

• frato de Karlo – brat Karla
• hudno de patro – pies ojca

Zaimki dzierżawcze tworzy się dodając do zaimków osobowych końcówkę -a

zaimek osobowy	zaimek dzierżawczy
mi – ja	mia – mój, moja moje
vi – tu, wy	via – twój, twoja, twoje, wasz
li – on	lia – jego
ŝi – ona	ŝia – jej
ĝi – ono	ĝia – jego
ni – my	nia – nasz, nasza, nasze
ili – oni, one	ilia – ich

Ćwiczenia (Ekzercoj)

Ćwiczenie 1.1

Opowiedz o swojej rodzinie.