Fotografia/Funkcje w pełni automatyczne

Większość współczesnych aparatów fotograficznych posiada wbudowany światłomierz oraz jest zaopatrzona w oprogramowanie, które automatycznie dobiera, przynajmniej teoretycznie, optymalne warunki ekspozycji, czyli odpowiedni czas i przysłonę, a czasem także czułość matrycy i balans bieli.

Aparaty cyfrowe posiadają zwykle jeden automatyczny program ogólny i od kilku do kilkunastu programów tematycznych. Programy tematyczne, oprócz swoistego doboru warunków ekspozycji, regulują także automatycznie inne parametry wykonania zdjęcia - takie jak stopień wyostrzania przy konwersji danych do pliku jpeg, moment i sposób użycia lampy błyskowej oraz działanie autofocusa.

Wyboru programu dokonuje się zazwyczaj za pomocą specjalnego pokrętła na obudowie z charakterystycznymi ikonkami. Do najczęściej spotykanych programów należą:

• portretowy – preferuje zwykle przysłony "wyodrębniające" (4, 5.6, 8) i odpowiedni do nich, krótki czas naświetlania, stosuje w razie konieczności automatycznie wyzwalany błysk dopełniający, autofocus działa w trybie "rozpoznania twarzy" lub trybie z preferencją środkowego punktu ostrości, wreszcie zdjęcia są zapisywane w pliku z niskim stopniem wyostrzania
• krajobrazowy – preferuje przysłony opisowe (16–22), odpowiednio dłuższe czasy naświetlania, nie stosuje błysku doświetlającego i ogólnie unika stosowania lampy błyskowej, autofocus działa w trybie analizy wszystkich punktów ostrości z pominięciem obiektów na pierwszym planie, zdjęcia są silnie wyostrzane
• sportowy – preferuje krótkie czasy naświetlania (1/500–1/1000), może stosować w razie konieczności lampę błyskową nawet już przy średnich warunkach oświetleniowych, autofocus działa punktowo i z nadążaniem za poruszającym się obiektem, zdjęcie jest zapisywane z maksymalnym wyostrzaniem
• makro – stosowane są przesłony silnie wyodrębniające, błysk jest wyzwalany już przy średnich warunkach oświetleniowych, autofocus działa w trybie ściśle jednopunktowym, zdjęcia są zapisywane z maksymalnym wyostrzaniem
• nocny – wybierane są długie czasy naświetlania i ew. stosowany jest słaby błysk doświetlający, jeśli na pierwszym planie znajdują się obiekty, na które została ustawiona ostrość.

Oprócz tego w wielu aparatach dostępne są rozmaite inne programy i ich kombinacje – np. "nocny portret", "portret dziecięcy", "portret grupowy", "krajobraz miejski" i wiele innych.

Programy automatycznie dobierające warunki ekspozycji sprawdzają się w typowych sytuacjach zdjęciowych. Czasami jednak zawodzą – szczególnie w przypadku fotografowania scen o bardzo dużych różnicach tonalnych lub jeśli w kadrze mamy akurat silne źródło albo odbicie światła. Np. typowym błędem zdjęć pejzażowych wykonywanych programem do tego przeznaczonym jest prześwietlone niebo, gdy wykonujemy fotografię ze słońcem za plecami i prześwietlona woda, gdy wykonujemy zdjęcie lekko pod słońce nad morzem lub jeziorem.

Czasami daje się temu zaradzić odpowiednio modyfikując wybrane parametry tych programów lub stosując tricki z przesuwaniem kadru, dokładną kontrolę nad tym, co robi aparat, daje jednak dopiero świadome, samodzielne nastawienie warunków ekspozycji.