Historia dla gimnazjum/Czasy saskie

August II królem Rzeczypospolitej

Po śmierci Jana Sobieskiego podczas elekcji w roku 1697 głównymi kandydatami do tronu polskiego byli: francuski książę Franciszek Ludwik Conti oraz elektor saski Fryderyk August z dynastii Wettinów. Mimo tego, że większość głosowała na Contiego królem obwołany został Fryderyk, wspierany przez Rosję, Brandenburgię i Austrię. O jego zwycięstwie zadecydowała szybkość ruchów jego wojsk: za nim Francuz zdołał przypłynąć do Gdańska wojska saskie zdołały przybyć do Krakowa. Sas koronowany został na króla jako August II, zwany Mocnym, od jego niemałej siły fizycznej. W ten sposób Rzeczpospolita i Saksonia połączone zostały unią personalną.

Wielka wojna północna

August Mocny marzył o zawładnięciu tronem cesarskim, dlatego też próbował wzmocnić swą pozycję, poprzez podporządkowanie sobie Mołdawii lub Inflant. Jednakże na mocy pokoju w Karłowicach z 1699 roku Polska musiała zrezygnować z Mołdawii, uzyskując w zamian od Turcji Podole z Kamieńcem Podolskim i województwo bracławskie. Wobec tego Sas postanowił zdobyć należące do Szwecji Inflanty. W tym celu wsparł koalicję antyszwedzką, do której należały już Dania i Rosja. Wstąpił do niej jednak jedynie jako elektor sakosoński, a nie król Rzeczypospolitej, gdyż sejm nie wyraził zgody na udział Polski w przymierzu. Królowi szwedzkiemu, Karolowi XII udało się dzięki ogromnemu talentowi dowódczemu rozbić wojska Danii, Rosji i armię Augusta II. Następnie nie bacząc, na to, że Polska nie brała udziału w konflikcie, król Karol wkroczył na jej ziemie, równocześnie zajmując Saksonie. Pod jego wpływem część szlachty zdetronizowała Augusta Mocnego, a na króla wybrała wojewodę poznańskiego Stanisława Leszczyńskiego. Szwedzi w 1709 roku poniosły druzgocącą klęskę pod Połtawą na Ukrainie z wojskami cara Piotra I. Zmusiło go to do wycofania się z Polski. August II ponownie objął władzę, Stanisław Leszczyński został natomiast zmuszony do ucieczki.

Sejm niemy

Po przywróceniu do władzy August Mocny postanowił wzmocnić swą pozycję, zrzucić zależność od Rosji, zwalczyć opozycję i zreformować państwo. Wobec sprzeciwu sejmu w 1718 roku król wprowadził do Polski armię Saksonii, co doprowadziło do wybuchu wojny domowej. Kiedy konflikt się przedłużał August Mocny uciekł do Rosji i poprosił o pomoc wojska carskie. Wspólnie z nimi zdołał zmusić buntowników do zawarcia korzystnej dla niego ugody. Przyjęto została ona 1 lutego 1717 roku podczas tzw. sejmu niemego. Nazwa jego pochodzi od faktu, iż żaden z jego uczestników nie zabrał podczas niego głosu. Na mocy umowy August mógł utrzymywać jedynie 1200 żołnierzy gwardii askiej i przebywać w Saksonii nie dłużej niż 3 miesiące w roku. Urzędnikom saskim nie wolno było także odpowiadać w imieniu Polski na arenie międzynarodowej. Podczas sejmu niemego przeprowadzono reformę wojska i skarbu, uchwalając stałe podatki z dóbr królewskich, kościelnych i szlacheckich, przeznaczone na utrzymanie liczącej 24 000 wojskowych armii. Szlachta musiała zgodzić się także na stacjonowanie wojsk rosyjskich w Polsce. Królowi Augustowi udało się je jednak wyprzeć w 1719 roku.

Elekcja po śmierci Augusta II Sasa

August II Mocny zmarł w 1733 roku. Po jego śmierci szlachta podzieliła się: część wybrała na króla jego syna Fryderyka Augusta, część Stanisława Leszczyńskiego, który mógł liczyć na poparcie Francji. Sąsiedzi Polski, Rosja, Prusy i Austria zawarły traktat Loewendwolda, w którym postanowiła nie popierać ani Sasa, ani Leszczyńskiego, wesprzeć natomiast portugalskiego księcia Emanuela Bragançę. Ostatecznie jednak pod wpływem saskich dyplomatów oraz bojąc się reakcji Francji państwa te poparły kandydaturę Fryderyka Augusta, syna zmarłego króla. Dzięki interwencji wojsk carskich został on w 1733 roku monarchą jako August III. Po raz pierwszy aktu koronacji nie zatwierdził sejm koronacyjny, na który przybyła zaledwie garstka posłów, większość szlachty nie zgadzała się bowiem z elekcją Fryderyka, uznając za władcę Leszczyńskiego.

Wojna domowa 1734 - 1736

Zwolennicy Leszczyńskiego doprowadzili do wybuchu wojny domowej w Rzeczypospolitej przeciwko szlachcie popierającej Sasa oraz wspomagającymi ją wojskami saskimi i rosyjskimi. Leszczyński skrył się w Gdańsku, jednak gdy ten został oblężony przez wroga, nie doczekawszy się pomocy ze strony Francji (był spokrewniony z królem francuskim) uciekł w przebraniu do Prus, w 1736 roku abdykował i ponownie uciekł do Francji, gdzie 2 lata później został księciem Lotaryngii. W 1736 roku ostatecznie sejm uznał Augusta III za króla.

Polityka zewnętrzna i wewnętrzna w czasach Augusta III Sasa

Okres rządów Augusta III Sasa to czas bierności Polski na arenie międzynarodowej, zastoju w polityce wewnętrznej, wewnętrznego rozpadu państwa, czego objawem było ciągłe zrywanie sejmu poprzez liberum veto. Wielu magnatów, chcąc nie utracić dobrej reputacji, płaciło biednej szlachcie, w zamian za co ta zrywała sejmu. Nie podjęto więc żadnych środków w celu rozwoju państwa. Rzeczpospolita była krajem oficjalnie neutralnym, choć August III jako elektor saski pozostawał w sojuszu z Rosją i Austrią. Mimo niemieszania się Polski w konflikty międzynarodowe, nierzadko obce wojska przemierzały nasze ziemie, łupiąc i grabiąc je, co miało bardzo zły wpływ na gospodarkę. Wsie nie mogły się rozwijać, plony rolne były bowiem niszczone, miasta zrujnowano, nastąpił upadek handlu i rzemiosła.