Historia dla gimnazjum/II wojna światowa – powtórzenie

II wojna światowa rozpoczęła się wraz z atakiem Niemiec, wspieranych przez Słowację na Polskę 1 września 1939 roku.
Mimo przeważającej przewagi wojsk niemieckich wojska polskie zdołały bronić się przez ponad miesiąc. Nasz kraj nie uzyskał obiecanej pomocy ze strony Anglii i Francji, które mimo, że 3 września wypowiedziały Rzeszy wojnę, jednak nie podjęły żadnych działań wojskowych.
17 września od wschodu do Polski wkroczyła Armia Czerwona. Walczące na dwóch frontach państwo zostało pokonane. Doszło do rozbioru Polski pomiędzy Niemcy i ZSRR. Rząd skrył się w Europie Zachodniej.
Po zajęciu wschodniej Polski, ZSRR zwróciło się przeciw Finlandii, która wchodziła niegdyś w skład Imperium Rosyjskiego. Stalin wysunął wobec Finlandii żądania terytorialne, a kiedy ta odmówiła Armia Czerwona w listopadzie 1939 roku wkroczyła na jej terytorium, rozpoczynając tzw. wojnę zimową. Finowie przez kilka miesięcy zacięcie się bronili i mimo, że przegrali oraz utracili 1/10 swojego państwa zdołali obronić swą niepodległość i zadać wojskom sowieckim ogromne straty (około 200 tys. żołnierzy rosyjskich zginęło, podczas gdy po przeciwnej stronie poległo ponad 20 tys.)
Na początku 1940 roku ZSRR zajął Litwę, Łotwę i Estonię, wchodzące niegdyś w skład Imperium Rosyjskiego i dokonał rozbioru Rumunii, odbierając jej Bukowinę i Besarabię.
Tymczasem Niemcy po wojnie z Polską musiały uzupełnić straty. Hitler zawarł z Sowietami tzw. pakt stalowy i postanowił zwrócić się przeciw Zachodowi. Wiosną 1940 roku wojska niemieckie napadły na Danię, którą zajęły praktycznie bez walk, a dwa miesiące później zdołały podbić Norwegię.
10 maja 1940 roku wojska niemieckie wkroczyły na tereny Holandii, Belgii i Francji, której bezpieczeństwo zapewnić miała linia umocnień i fortyfikacji, tzw. Linia Maginota. Armia Adolfa Hitlera zdołała jednak okrążyć Linię i wedrzeć się na zaplecze sił francuskich, tym samym całkowicie dezorganizując obronę kraju. Na pomoc Francji przyszły wojska brytyjskie, jednak musiały się wycofać po bitwie pod Dunkierką, podczas której zostały prawie okrążone przez wroga. Podczas błyskawicznej ewakuacji cały sprzęt i wyposażenie zostało porzucone, a po bitwie dostało się w ręce Niemców.
W czerwcu 1940 roku marszałek francuski Phillippe Pétain podpisał akt kapitulacji Francji. Niemcy rozpoczęli okupację jej północną i zachodnią część, podczas gdy na południu utworzone zostało marionetkowe państwo, zwane Francją Vichy. Rządy objęli kolaboranci z Pétainem na czelę.
W 1940 roku prawie wszyscy europejscy wrogowie Hitlera, prócz ZSRR i Anglii byli pokonani. Wódz obawiając się, że kiedy uderzy na wschód Brytyjczycy zaatakują go od zachodu postanowił pierwszy na nich uderzyć. 8 sierpnia niemiecka flota powietrzna, Luftwaffe rozpoczęła zmasowane naloty na Wyspy Brytyjskie, co było początkiem bitwy o Anglię. Przez kilka miesięcy samoloty III Rzeszy bombardowały angielskie miasta, wsie, porty, fabryki, szlaki komunikacyjne. Ostatecznie jednak na przełomie października i listopada 1940 roku poniosły klęskę. Hitler podjął wobec tego tzw. bitwę o Atlantyk, podczas której flota niemiecka próbowała zatrzymać dostawy płynące z Ameryki. Bitwa trwała do końca wojny i zakończyła się klęską III Rzeszy.
Wódz faszystowskich Włoch, Benito Mussolini, dążył do odbudowy Imperium Rzymskiego. Wojska włoskie jeszcze przed II wojną światową opanowały m.in. Albanię, Libię oraz tzw. Róg Afryki (Etiopia, Somalia, Erytrea). W 1940 roku Mussolini napadł na Egipt i Grecję, jednak zaczął ponosić kolejne klęski. Na pomoc ruszyła mu armia niemiecka, która opanowała Grecję, ale także Jugosławię.
W 1940 roku Niemcy, Włochy i Japonia zawarły tzw. Pakt Trzech - oś, wokół której obrać miała się reszta świata. Japończycy zgodzili się na podział Europy pomiędzy Hitlera i Mussoliniego, w zamian otrzymali wolną rękę na Dalekim Wschodzie.
W 1941 roku Japończycy zaatakowali amerykańskie bazy na Hawajach (Pearl Harbor), wciągając tym samym USA do konfliktu po stronie aliantów. Do maja udało się Japończykom opanować zamorskie posiadłości Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Holandii, m.in. Hongkong, Singapur, Indonezję, Birmę, Malaje, Filipiny i Guam na Pacyfiku. Pod ich okupacją znalazł się obszar o powierzchni, znacznie przekraczającej 1 mln km².

W związku z wzięciem udziału w wojnie na Bałkanach (pomoc Mussoliniemu) opóźniała się planowana wyprawa Hitlera na Rosję opóźniła się. Jej plan nosił kryptonim Barbarossa. Ostatecznie inwazja rozpoczęła się 22 czerwca 1941 roku. Wojska sowieckie ponosiły kolejne klęski pod naporem oddziałów Hitlera i jego sojuszników, które błyskawicznie wdarły się wgłąb kraju. Niemcy oblegli Leningrad (obecnie Sankt Petersburg) i podeszli pod Moskwę.
Rosjanom ostatecznie udało się odrzucić wroga na 200 km od stolicy. Hitler w 1942 roku podjął ofensywę na południu, próbując opanować złoża ropy naftowej na Kaukazie. W bitwie pod Stalingradem (wrzesień 1942 - luty 1943) Armii Czerwonej udało się doszczętnie zniszczyć dwie armie niemieckie, liczące łącznie około 300 000 żołnierzy. Był to jeden z punktów zwrotnych hitlerowskiej inwazji na ZSRR.
Trzecia ofensywa Niemiec, przeprowadzona na tzw. Łuku Kurskim. Jednakże i ta kampania nie powiodła się. Niemcy utracili całkowicie inicjatywę na froncie.

Atak Niemiec na ZSRR i Japonii na USA całkowicie zmienił sytuację na arenie międzynarodowej i układ sił na świecie. Stany Zjednoczone rozpoczęły współpracę z Wielką Brytanią i Związkiem Sowieckim. W 1941 roku wszystkie te mocarstwa podpisały tzw. Kartę Atlantycką.
W 1943 roku inicjatywa na frontach zaczęła przechodzić w ręce koalicji antyhitlerowskiej. Alianci dokonali udanego desantu na Sycylię i zaczęli przeć na północ, do Italii, gdzie tymczasem obalono Mussoliniego. Faszystowski dyktator został jednak uwolniony przez niemieckich żołnierzy. Wkrótce na północy Włoch, na ziemiach okupowanych przez III Rzeszę powstała Włoska Republika Socjalna - marionetkowe państwo Niemiec, którego formalnym przywódcą został Mussolini.
Armie alianckie parły coraz dalej na północ Włoch. Najcięższe boje z przeciwnikiem toczyły się na tzw. Linii Gustawa, m.in. pod klasztorem na Monte Cassino, gdzie odwagą i bohaterstwem szczególnie odznaczyli się Polacy. Ostatecznie cały Półwysep Apeniński zajęto dopiero w 1945 roku, Mussolini natomiast został schwytany przez włoskich partyzantów i zamordowany.

Tymczasem na wschodzie Armia Czerwona wypierała Niemców coraz dalej na zachód. Sowieci zdołali odblokować oblegany przez około 900 dni Leningrad, wyzwolić naddnieprzańską Ukrainę, Białoruś i dotrzeć aż do linii Wisły. Alianci zachodni bojąc się podporządkowania Europy Środkowej Stalinowi postanowili zaatakować Hitlera od zachodu. 6 czerwca 1944 roku wojska alianckie dokonały zmasowanego desantu w Normandii, co całkowicie zaskoczyło Niemców. Wkrótce cała Francja została wyzwolona. W 1945 roku Alianci sforsowali Ren i wkroczyli na ziemie Rzeszy.
Rosjanie tymczasem wypierając Niemców parli na zachód i w kwietniu przekroczyli Odrę. 2 maja armia Berlin został zajęty przez Sowietów i Aliantów zachodnich. Hitler popełnił samobójstwo dwa dni wcześniej, 8 maja natomiast III Rzesza podpisała akt kapitulacji. Datę tę uznaje się za koniec II wojny światowej w Europie.

Japońską ekspansję USA zdołało powstrzymać dopiero w 1942 roku. Do 1944 roku Amerykanom udało się opanować Filipiny, sprzymierzona z nimi Australia natomiast zajęła Nową Gwineę. Podczas ciężkich walk Japończycy zastosowali po raz pierwszy jednosilnikowe samoloty, kierowane przez lotników, zwanych kamikadze, którzy niszczyli okręty amerykańskie, rozbijając się o nie. Mimo klęski Niemiec i Włoch w Europie, Japonia nadal stawiała opór. Aby zmusić cesarza do kapitulacji Amerykanie postanowili użyć broni jądrowej - zrzucili na dwa japońskie miasta: Hiroszimę i Nagasaki bomby atomowe, w skutek czego zginęło ponad 150 tysięcy osób.