Historia dla gimnazjum/Ku odrodzeniu

Podboje Turków osmańskich

W pierwszej połowie XIV wiek w Azji Mniejszej Bizancjum zagrażać zaczęli tzw. Turcy osmańscy, których nazwa pochodzi od założyciela panującej wśród nich dynastii - Osmana, żyjącego na przełomie XIII i XIV wieku. Doskonale zorganizowana armia i żołnierze gotowi oddać życie za Allaha zapewniła Osmanom sukces. W ciągu kilku dziesięcioleci, w XIV wieku zajęli większość obszarów cesarstwa (nie udało im się jednak zdobyć Konstantynopola) i wkroczyli na Bałkany, gdzie w 1389 roku w bitwie na Kosowym Polu pokonali sprzymierzone wojska Serbów i innych Słowian południowych, co doprowadziło do uzależnienia przez nich Serbii. Po zażegnaniu kryzysu, który ogarnął Osmanów na początku XV wieku ruszyli dalej na północ i w 1444 roku pod 'Warną odnieśli spektakularne zwycięstwo nad wojskami polsko-węgierskimi. W walce zginął król Polski Władysław Warneńczyk, co opisane było w poprzednich rozdziałach.

Upadek Konstantynopola

W 1453 roku armie turecki podeszły pod mury Konstantynopola, który stanowił ostatni bastion Bizancjum. Muzułmanie przez kilka tygodni oblegali metropolię, bombardując jej mury nowoczesnymi działami, sprowadzanymi z wielkim trudem. Mimo błagań o pomoc, które cesarz Konstantyn XI słał do władców całej Europy przybyły jedynie nieliczne posiłki wysłane przez papieża, Genuę i Wenecję. 9 maja sułtan Mehmed II dał rozpoczął szturm. W nierównej walce kilku tysięcy Bizantyjczyków i ich sprzymierzeńców stawiło czoła całym dziesiątkom tysięcy Turków. Podczas zaciętej obrony zginął ostatni cesarz. Część obrońców zdołała uciec przez zatokę Złotego Rogu, ci zaś, którym się to nie udało zginęli lub zostali wzięci do niewoli. Nowi władcy Konstantynopola grabili go i profanowali kościoły. Po trzech dniach wjechał doń sułtan, który podążył do świątyni Mądrości Bożej, gdzie publicznie wyznał islam. Hagię Sofię przemianowano na maczet, miasto zaś zaczęto nazywać Istambułem lub Stambułem. Tak oto upadło Bizancjum - spadkobierca starożytnego Rzymu. Wielu pochodzących stamtąd uczonych, którzy zdołali uciec osiadło we Włoszech, gdzie doprowadziło do znacznego przyspieszenia rozwoju renesansowej, która powoli wypierała kulturę średniowiecza. Zmieniała się ludzka mentalność, człowiek stawał się najważniejszy, na drugi plan schodził zaś Bóg i Kościół, zaczęto powracać także do kultury antycznej. Kończył się jeden z najdłuższych rozdziałów w historii świata: średniowiecze.

Wynalezienie ruchomej czcionki drukarskiej

Jednym z najważniejszych przełomów, który dokonał się u schyłku średniowiecza było wynalezienie ruchomej czcionki drukarskiej przez Jana Gutenberga około 1450 roku'. Odtąd książki, które dotychczas przepisywano można było drukować, co doprowadziło do znacznego spadku ich ceny oraz do szybszego rozprzestrzeniania się wiedzy, nowych idei i myśli. Pierwszą wydrukowaną książką była Biblia, jednak już wkrótce zaczęto drukować publikacje religijne, filozoficzne, w tym autorów antycznych, podręczniki, m.in. do nauki łaciny, kroniki i kodeksy, np. Kodeks Justyniana.

Początek ery wielkich odkryć geograficznych

Od XIII wieku, kiedy wynaleziono busolę - proste urządzenie, wskazujące igłą magnetyczną północny biegun magnetyczny Ziemi - organizowano pierwsze dalekomorskie wyprawy, początkowo wzdłuż brzegów Afryki, co związane było także z poszukiwaniem morskiej drogi do Indii, z którymi handel utrudniali muzułmanie. W 1492 roku na czele kilku hiszpańskich statków przez Atlantyk ruszył Krzysztof Kolumb, poszukując okrężnej drogi, również do Indii. Dotarł jednak do całkiem, nieznanego wcześniej Europejczykom lądu, który później nazwano Ameryką. Wkrótce zaczęto podporządkowywać sobie tamtejsze ludy, sprowadzać stamtąd towary i kolonizować odkryte ziemie.