Historia dla gimnazjum/Początki Rzymu

Przedrzymska Italia

Rzym położony jest nad rzeką Tyber, w środkowej Italii, na terenie zasiedlanym dawniej przez Latynów, zwanym Lacjum. Językiem Latynów była łacina. Od północy sąsiadowali z nimi Etruskowie, którzy przywędrowali do Italii najprawdopodobniej w X w p.n.e. z terenów Azji Mniejszej (dzisiejsza Turcja). Etruskowie stworzyli własną cywilizację, opartą na kulturze greckiej, stworzyli własny alfabet, założyli wiele miast. Prowadzili handel z Grekami i Fenicjanami. Przez długi czas panowali nad sąsiednimi ludami, m.in. nad Latynami, w tym nad Rzymem. Z czasem Etruskowie stracili wpływy i znaczenie na arenie międzynarodowej, a na początku III wieku p.n.e. dostali się pod panowanie Rzymian

Legendarne początki Rzymu

Według legendy założycielem Rzymu był Romulus, potomek Eneasza - uciekiniera spod Troi, którego przybycie do Italii opisał poeta rzymski Wergiliusz w poemacie Eneida. Askaniusz, syn Eneasza założył w Italii miasto Alba Longa, którym władali kolejni potomkowie Trojańczyka. Jednym z władców miasta został Numitor, którego władzy pozbawił jego brat Amuliusz. Aby ustrzec się przed zemstą potomków Numitora Amuliusz uczynił jedyną jego córkę kapłanką Westy - bogini ogniska domowego, kapłanki bowiem musiały zachowywać dziewictwo. Jednak córka obalonego króla wkrótce zaszła w ciążę i urodziła bliźniaki: Romulusa i Remusa. Ich Ojcem był bóg wojny Mars. Król Amuliusz kazał wrzucić dzieci do Tybru, jednak dzięki temu, że włożono je w wiklinowy koszyk nie utonęły. Braci odnalazła i wykarmiała wilczyca, następnie zaś zajął się nimi pasterz. Gdy synowie Marsa dorośli pomogli dziadkowi odzyskać władzę w osadzie Alba Longa oraz postanowili założyć miasto na miejscu, gdzie odnalazła ich wilczyca. Między nimi doszło jednak do konfliktu, podczas którego Remus zginął. Romulus założył miasto, w 753r. p.n.e któremu nadał na swoją część nazwę Roma, czyli Rzym.

Królestwo Rzymu

Rzym początkowo był małą, nieznaczną osadą Latynów, położoną na wzgórzu Palatyn. Powstał on ok. 730 roku p.n.e., na jego rozwój wpłynęło zaś położenie w pobliżu ujścia Tybru oraz złoża soli. Początkowo w Rzymie rządzili królowie - następcy legendarnego Romulusa, którzy roztoczyli swoje panowanie na okoliczne tereny, m.in. na osadę Sabinów położoną na pobliskim wzgórzu - Kwirynale, z którymi Rzymianie zawarli unię. Ok. 625 r. p.n.e. osuszone zostało wielkie bagno rozciągające się pomiędzy Palatynem i Kwirynałem, a na jego miejscu powstało Forum Romanu - Rynek Rzymski, centrum życia publicznego Rzymian. Na Forum znalazła się świątynia Westy oraz siedziba senatu - rady doradczej króla.

Republika rzymska

W 509 r p.n.e. Rzymianie obalili monarchię, ustanawiając republikę. Do sprawowania władzy powołano dwóch konsulów, którzy mieli pełnić swoją funkcję przez rok, następnie zaś lud obierał ich następców. Dzięki temu, iż władzę sprawowały dwie osoby ograniczyła się liczba nadużyć władzy, jeden konsul mógł bowiem sprzeciwić się postanowieniom drugiego. Konsulowie mieli nie tylko zarządzać administracją, gospodarką, prowadzić politykę zewnętrzną, ale także byli najwyższymi dowódcami armii rzymskiej. Przed podjęciem każdej decyzji mieli wykonywać tzw. auspicje, czyli zasięgać opinii bogów. Wierzono, że mieszkańcy sfery niebieskiej przekazują Rzymianom informacje, poprzez zsyłanie znaków. Owych znaków wypatrywano m.in. poprzez obserwacje ptaków. W przypadku zagrożenia konsulowie mieli prawo powołać dyktatora, który rządził aż do czasu wykonania swojego zadania, jednak nie dłużej niż sześć miesięcy.

Społeczeństwo rzymskie

Społeczeństwo rzymskie dzieliło się na dwie grupy: uprzywilejowanych, bogatych, skupiających w swych rękach władzę patrycjuszy i wolnych obywateli, zwanych plebejuszami, do których należeli zarówno biedni, jak i bogaci Rzymianie, jednakże pozbawieni wpływu na sprawy państwa. Patrycjusze często uzależniali od siebie biedniejszych mieszkańców państwa w zamian za różne świadczenia. Z czasem plebejusze zaczęli domagać się równouprawnienia: spisania praw, gdyż niejednokrotnie, wywodzący się z patrycjatu sędziowie działali w interesie swoim lub swojego stanu, możliwości nadawania im urzędów, biedniejsi chcieli także, aby nadawano im ziemie na podbitych terenach. Jednym z sukcesów plebejuszy było spisanie na dwunastu tablicach prawa zwyczajowego. Z biegiem czasu do arystokracji rzymskiej, którą dawniej sprawowali sami patrycjusze zaczęły dołączać najbogatsze i najbardziej aktywne rodziny plebejskie.

Urzędnicy

W zarządzaniu państwem konsulów wspomagali urzędnicy. Najniżsi rangą byli kwestorzy, odpowiedzialni za finanse republiki, na następnym stopniu drabiny stali edylowie, którzy na własny koszt musieli dbać o porządek w Rzymie i organizować igrzyska podczas świąt, następnie pretorzy, zajmujący się wymiarem sprawiedliwości. Zwieńczeniem kariery urzędniczej był wybór na konsula, następujący po preturze. Po zakończeniu rządów konsulowie mogli zostać cenzorami, którzy sporządzali spisy obywateli i ustalali listy senatorów.

--84.10.156.69 (dyskusja) 12:23, 9 mar 2013 (CET)