Przejdź do zawartości

Historia dla gimnazjum/Rewolucja neolityczna

Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.
Żyzny Półksiężyc obejmował tereny od Egiptu po Mezopotamię.

Rewolucja neolityczna

[edytuj]
Kolebką cywilizacji jest Bliski Wschód, tam to bowiem znajduje się pas bardzo żyznych ziem, zwany Żyznym Półksiężycem, który powstał wraz z ociepleniem się klimatu pod koniec epoki lodowcowej, sięgający od Egiptu, przez Palestynę i Fenicję po Mezopotamię. Około 11 000 lat temu ludzie zaczęli zbierać rosnące tam wszechobecne dzikie zboża, m.in. pszenicę i jęczmień. Osiedlano się w pobliżu łanów, budowano trwałe domostwa, gromadzono zboża. Dla ułatwienia żęcia i mielenia wynaleziono nowe narzędzia: sierpy, żarna, moździerze. Około 8000 lat p.n.e. ludzie zamieszkujący ziemie Żyznego Półksiężyca zaczęli porzucać łowiecko-zbieracki tryb życia, zaczęli hodować dzikie zwierzęta i uprawiać zboża. Powstawać zaczęły pierwsze trwałe osady. Udomowienie wielu dzikich zwierząt: owiec, kóz, bydła, świń przyczyniło się do spadku myślistwa, ludzie bowiem zaczęli hodować zwierzęta i żywić się ich mięsem, co uniezależniło ich od ciągłych wędrówek w poszukiwaniach
Neolityczny posążek Bogini-Matki z osady Çatal Hüyük w Turcji
pożywienia. Z mleka zaczęto z czasem ważyć sery, a odchody zwierząt przeznaczano na nawozy, dzięki czemu uzyskiwano coraz większe plony. Wkrótce rozwijać zaczęła się ceramika, ludzie bowiem potrzebowali naczyń do przygotowywania potraw. Powstawały pierwsze gliniane naczynia, służące do gotowania i przechowywania jedzenia oraz płynów. Wykorzystując uprawiane rośliny człowiek zaczął tkać pierwsze ubrania. Te bardzo istotne dla człowieka zmiany naukowcy nazywają rewolucją neolityczną. Wkrótce osiadły tryb życia zaczął się rozprzestrzeniać i ok. 6500 lat p.n.e. trafił do Europy. Pierwsi rolnicy europejscy zamieszkiwali głównie basen Morza Śródziemnego i Morza Czarnego, gdzie sprzyjał im klimat. W Europie Środkowej i Wschodniej zaczęto uprawiać nowe gatunki zbóż, bardziej
Megality są ogromnymi konstrukcjami wznoszonymi przez ludzi późnego neolitu. Na zdjęciu przedstawiono Stonehenge (czyt.: Stounhendż) znajdujący się na terenie dzisiejszej Anglii był rodzajem kalendarza astronomicznego.
wytrzymałe i odporne na ciężki klimat. W połowie VI tysiąclecia p.n.e. pierwsi rolnicy pojawili się na ziemiach polskich. W neolicie opanowano wytapianie metali z rud dzięki umiejętności uzyskiwania wysokich temperatur. Początkowo wytapiano miedź, jednak w późniejszym czasie odkryto, że stopienie miedzi i cyny daje nowy materiał, zwany brązem, który jest twardszy i oparty na korozję. Opanowanie techniki produkcji brązu umożliwiło wykonywanie pierwszych pancerzy oraz nowych rodzajów broni, np. mieczy. Doskonalono także narzędzia rolnicze.

Życie ludzi neolitycznych

[edytuj]

Rolnictwo umożliwiało wyżywienie większej liczby ludności na mniejszym terenie, co spowodowało wzrost populacji. Powstawać zaczęły coraz większe wioski, niektóre liczące nawet kilka tysięcy mieszkańców (np. Çatal Hüyük na terenie dzisiejszej Turcji). Powstawały pierwsze zorganizowane kulty, budowano świątynie. Z czasem nastąpiło rozwarstwienie społeczeństwa: najpotężniejsi stawali się lokalnymi wodzami lub elitą plemienną, wydzielała się kasta kapłańska, której członkowie pełnili według ludzi neolitycznych rolę pośredników między plemieniem a bogami. W niektórych społeczeństwach rolę kapłanów pełnili wodzowie.

Zobacz też:

[edytuj]